دسترسی آژانس به تأسیسات هستهای ایران بسیار محدود شده است
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گفتوگو با «استفانی لیختنشتاین» خبرنگار اتریشی پایگاه خبری «پس بلو» (passblue) با اشاره به نزدیک شدن پایان مهلت توافق فنی ایران و آژانس در تاریخ ۲۴ ژوئن (سوم تیرماه) تصریح کرد که این توافق یک راهحل پایدار نیست و نمی توان از آن به عنوان جایگزینی برای یک رویکرد راستیآزمایی مناسب از برنامه هستهای ایران استفاده کرد و دسترسی آژانس به تأسیسات هستهای ایران بسیار محدود شده است.
گروسی در پاسخ به سؤالی درباره احتمال تمدید توافق فنی ایران و آژانس پس از سوم تیرماه، با لحنی طلبکارانه گفت: من هنوز انتظار دارم ایران به من پاسخ دهد. من مجدداً به سراغ ایران میروم و به آنها میگویم که باید یا به صورت مجازی یا حضوری بنشینیم و صحبت کنیم. همانطور که در آخرین کنفرانس خبری خود گفتم، تمدید یا حفظ این توافق که موقتی است، روز به روز دشوارتر میشود. آیا قرار است به این توافق موقت ادامه دهیم یا خیر؟ آیا 24 ژوئن پایان آن است؟ زیرا اگر چنین باشد، کارهایی را باید انجام دهیم که با حذف اطلاعات [ضبط شده بر روی دوربینهای موجود در تأسیسات هستهای ایران] آغاز میشود. این کار باید به شیوهای مناسب با حضور ما انجام شود زیرا این تجهیزات ما است. مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در پایان به تأثیر خرابکاری اخیر صهیونیستها در تأسیسات هستهای ایران بر پیشرفت برنامه هستهای ایران گفت: بله تأثیر داشته است. گزارش آخر من به نوعی چنین چیزی را منعکس کرده است. ارزیابی خسارت قطعاً موضوعی است که سرویسهای امنیتی ایران مشخص میکنند اما یکی از معیارهایی میتوانید بررسی کنید، سرعت افزایش حجم تولید (اورانیوم) است. این یک رخداد جدی بوده است و این نشان دهنده فعالیت در آن جا است اما همچنین شاهد کارهای زیادی در زمینه جایگزینی سانتریفیوژها بودهایم بنابراین فعالیت (هستهای ایران) ادامه داشته است».
توافق طولانیتر و گستردهتر!
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، در برنامه «فاکسنیوز ساندی» در پاسخ به پرسشی درباره تلاش دولت بایدن برای رسیدن به یک توافق هستهای بهتر و بلندمدتتر از برجام با ایران پیش از پایان دوره ریاست جمهوری روحانی و احتمال لحاظ کردن موضوع تمدید و طولانیتر کردن محدودیتهای قابل انقضاء برجام (بندهای غروب) و برنامه موشکی ایران در این مذاکرات، گفت که هدف آمریکا اعمال مجدد محدودیتهایی است که برنامه هستهای ایران را بار دیگر مهار میکند.
سالیوان محدودیت غنیسازی و ذخیرهسازی، تمهیدات دقیق و فشرده راستیآزمایی، و دیگر مفادی که از آغاز در برجام لحاظ شده بود را از جمله این موارد برشمرد و گفت: هدف این است که پس از بازگشت ما به آن توافق، در مورد توافق دیگری که بلندمدتتر و نیرومندتر است، مذاکره کنیم. این گام بعدی است که آمریکا به همراه شرکایمان در پنج به علاوه یک، برخواهد داشت. وی مدعی شد که ایرانیها خواستههایی به مراتب فراتر از صرف لغو تحریمها تحت برجام دارند. سالیوان در مصاحبه با شبکه خبری «ایبیسی نیوز» نیز گفت: در مورد برخی از موضوعات اصلی، از جمله در مورد تحریم ها و تعهدات هسته ای که ایران باید انجام دهد، هنوز فاصله وجود دارد. مشاور امنیت ملی آمریکا اضافه کرد این موضوع که چه تحریمهایی علیه ایران باید برداشته شود همچنان در حال بحث است. وی تاکید کرد که اختلافها درباره چگونگی نجات برنامه جامع اقدام مشترک همچنان باقی مانده است. ادعاهای مضحک و گستاخانه این مقام آمریکایی در حالی است واشنگتن در کنار تروئیکای اروپایی به هیچ عنوان به تعهدات برجامی خود عمل نکردهاند.
آمریکا و اروپا باید ابتدا به تعهدات خود عمل کرده و تمامی تحریم های ظالمانه را یکجا و دائمی لغو کنند و در صورتی که این اقدام توسط ایران راستیآزمایی و تایید شد، آنگاه ایران به تعهدات کامل برجامی بازمیگردد. علاوه بر این توان دفاعی و قدرت منطقه ای ایران به هیچ عنوان قابل مذاکره نیست. مایک پمپئو، وزیر خارجه سابق آمریکا در مصاحبه با شبکه فاکسنیوز با دفاع از سیاستهای ضدایرانی دولت پیشین واشنگتن، از رئیسجمهور کنونی این کشور خواست که به جای مذاکره با تهران، سیاست «فشار حداکثری» را ادامه دهد. واشنگتن میگوید تنها در صورتی که دو طرف به برجام بازگردند حاضر است تحریمها علیه ایران را رفع کند. این ادعای واشنگتن در حالی مطرح میشود که تعهدات ایران به صورت کمی قابل راستیآزمایی هستند، اما راستیآزمایی رفع تحریمها به دستکم ۳ تا ۶ ماه زمان نیاز دارد. جمهوری اسلامی ایران تأکید کرده با توجه به اینکه آمریکا طرفی بوده که توافق را نقض کرده این واشنگتن است که باید با رفع تحریمها به توافق بازگردد و لازم است اجرای تعهدات آمریکا مورد راستیآزمایی قرار گیرد. تهران البته تأکید کرده اصرار یا عجلهای برای بازگشت آمریکا به توافق ندارد.
عراقچی: بخش دشوار گفتوگوها
در وین هنوز باقی است
عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه و رئیس هیأت ایرانی شرکت کننده در مذاکرات وین در گفتوگو با شبکه «اناچکی» ابراز امیدواری کرد که مذاکرات وین در خصوص احیای برجام در دوران ریاستجمهوری «حسن روحانی» به نتیجه برسد.
طبق گزارش شبکه «اناچکی»، عراقچی در این گفتوگو تصریح کرده است که مذاکرات وین بیش از هر زمان دیگری به توافق نزدیک شده است و مذاکرهکنندگان تصمیم گرفتهاند که این دور از مذاکرات را نه تنها برای رایزنیهای بیشتر بلکه برای تصمیمگیری خاتمه دهند.
معاون سیاسی وزیر خارجه و رئیس هیأت ایرانی شرکت کننده در مذاکرات وین همچنین در پاسخ به سؤالی در ارتباط با توصیف ویژگی آیتالله «ابراهیم رئیسی» رئیسجمهور منتخب ایران گفت که وی بسیار واقعبین و منطقی است و موضع ایران حتی پس از انتقال دولت نیز تغییر نخواهد کرد. عراقچی همچنین بعد از نشست کمیسیون مشترک برجام طی مصاحبهای با بیان اینکه ملاک ما رسیدن به یک توافق خوب است، درباره روند مذاکرات گفت: به اواخر کار نزدیک شدیم، ولی مسیر باقیمانده ساده نخواهد بود. وی ضمن ابراز امیدواری برای به نتیجه رسیدن مذاکرات در دوران ریاست جمهوری روحانی گفت: هنوز بخش دشوار گفتوگوها باقی است.
هماهنگی برجامی
اسرائیل و آمریکا
رووین ریولین، رئیس رژیم صهیونیستی که قرار است هفته آینده به آمریکا سفر کند، برای هماهنگی درخصوص مواردی که باید درباره ایران به واشنگتن بگوید با کابینه جدید تلآویو دیدار میکند. خبرنگار شبکه عبریزبان «کاننیوز» گزارش داد که ریولین پیش از سفر به آمریکا و دیدار با «جو بایدن» رئیسجمهور این کشور، جلسهای با «نفتالی بنِت» نخستوزیر و «بنی گانتز» وزیر جنگ رژیم جعلی اسرائیل خواهد داشت.
بر اساس این گزارش، جلسه مذکور برای هماهنگی پیامی درخصوص ایران است که کابینه جدید تلآویو قصد دارد از طریق ریولین به آمریکا انتقال دهد.
در ادامه این خبر آمده است: احتمال میرود اسرائیل بر موضع خود مبنی بر مخالفت درخصوص احیای توافق هستهای ایران تاکید کند اما این انتظار هم وجود دارد که پیشنهادهایی برای ایجاد تغییراتی در این توافق به آمریکا ارائه کند.
بیتوجهی اروپا
به تعهدات برجامی
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مصاحبه با شبکه العربیه مدعی شد که این اتحادیه امیدوار است که تغییر دولت در ایران موجب توقف تلاشها برای احیای توافق هستهای نشود.
بورل گفت که امیدوار است انتخابات تأثیری بر روند گفتوگوهای وین نداشته باشد. به گفته وی اختلافات میان ایران و طرفهای مذاکره کننده در گفتوگوها همچنان باقی است. وی تأکید کرد که بازگشت با توافق هستهای از سوی همه طرفها مهمترین موضوع برای اتحادیه اروپا است. خبرگزاری رویترز در گزارشی نوشت، مقامهای غربی میگویند گفتوگوها با ایران نمیتواند برای مدت نامعلومی ادامه یابد و بدون سرانجام بماند. این خبرگزاری که به بلندگوی تبلیغات مخرب کشورهای غربی علیه ایران در مسائل مختلف تبدیل شده، به نقل از آنها نوشت: هرچه ایران بیشتر توافق را نقض کرده و مواد اتمی ممنوعه تولید کند، احیای توافق [هستهای] سختتر میشود.
بر اساس این گزارش، دیپلماتهای سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس نیز طی یادداشتی که به رسانهها و خبرنگاران ارسال کردند، مدعی شدند: همانطور که قلا تاکید کردهایم، زمان طرف هیچکسی نیست. این گفتوگوها نمیتواند بدون سرانجام و پایان باشد. دشوارترین مسائل در مذاکرات هنوز حل نشدهاند. نکته قابل توجه اینجاست که اروپا با طلبکاری از ایران از اجرای تعهدات خود ذیل برجام شانه خالی می کند.
موعد دور بعدی
مذاکرات برجامی
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمانهای بینالمللی گفت که احتمالاً دور بعدی مذاکرات برجامی وین یک هفته تا ۱۰ روز دیگر آغاز خواهد شد.
این دیپلمات روس در این خصوص در توییتی اعلام کرد: کمیسیون مشترک برجام وقفهای در گفتوگوهای وین ایجاد کرد. برای چه مدت؟ شاید یک هفته یا ۱۰ روز. این مهم نیست. تکلیف این است که اطمینان حاصل شود همه مشارکتکنندگان با استفاده از این وقفه، دستورالعملهای سیاسی لازم را درباره مسائل بحثبرانگیز باقی مانده (از پایتختها) بگیرند.