رئیس‌اداره گردشگری سلامت وزارت بهداشت در گفت‌و‌گو با کیهان:
سپردن گردشگری سلامت به آژانس‌های مسافرتی یعنی بازگشت دلال‌ها و واسطهها
موضوع جذب گردشگران سلامت یکی از راه‌های مناسب ارزآوری برای کشور است، اما اتخاذ برخی سیاست‌های جدید باعث ایجاد موانعی بر سر استفاده مناسب از این ظرفیت عظیم شده است.
گروه اجتماعی-
شیوع کرونا در کشور تاثیرات سوء بسیاری بر حوزه‌های مختلف داشته است. یکی از حوزه‌هایی که در این مدت به چالش کشیده شد، حوزه گردشگری بود. کمرنگ شدن ورود گردشگر به کشور به مشاغل بسیاری آسیب وارد کرد که یکی از بخش‌های متاثر، نظام سلامت به خصوص مراکز درمانی با ظرفیت پذیرش بیماران بین‌المللی بود.
با توجه به اینکه طی 10 ماه اخیر نظام سلامت کشور درگیر کرونا بوده و به تبع سایر فعالیت‌های بهداشتی و درمانی کاهش پیدا کرده، درآمدهای مراکز درمانی نیز افت محسوسی داشته است. در چنین شرایطی دپارتمان‌های بین‌المللی مراکز درمانی نیز به دلیل عدم ورود گردشگر با افت درآمد مواجه شده‌اند، و از پذیرش 250 هزار بیمار بین‌المللی باز مانده‌اند.
نتیجه ورود این حجم از بیمار به کشور 625 میلیون دلار درآمد ارزی است که می‌تواند کمک شایانی به اقتصاد نظام سلامت کند. با این حال کرونا به تنهایی موجب کسادی بازار گردشگری سلامت نشده بلکه تصویب و ابلاغ سند راهبردی توسعه گردشگری موجب تغییراتی در این رابطه شده که بازار گردشگری سلامت را از بخش تخصصی به غیرتخصصی منتقل کرده است، همین تغییرات سبب بروز مشکلاتی شده است.
گردشگری سلامت با جذب توریست متفاوت است
در همین ارتباط دکتر سعید‌هاشم زاده رئیس‌اداره گردشگری سلامت وزارت بهداشت در گفت وگو با کیهان اظهارداشت: ما در گردشگری سلامت با بیمار سر و کار داریم به همین دلیل در دنیا مرسوم است که مراکز تخصصی پزشکی برای جذب بیماران به صورت حرفه‌ای و برنامه‌ریزی شده وارد این حوزه می‌شوند. بنابراین گردشگری سلامت با توریسم عادی متفاوت است چرا که قرار است خدمت تخصصی به بیمار بین‌المللی ارائه شود و صرفا ارائه خدمت به یک توریست نیست.
هاشم زاده افزود: به همین دلیل وزارت بهداشت خرداد ماه سال گذشته اقدام به طراحی و تدوین آیین‌نامه شرکت‌های تخصصی در ارتباط با گردشگری سلامت کرد. قرار بر این شد این شرکت‌ها کار تخصصی تبلیغ گردشگری سلامت و جذب بیمار بین‌المللی را بر عهده بگیرند. علاوه‌بر این پیگیری وضعیت بیمار پس از بازگشت به کشورش را نیز برعهده داشتند.
کوتاه کردن دست دلال‌ها با شرکت‌های تخصصی
وی با‌اشاره به هدف از طراحی و تاسیس این شرکت‌ها، ادامه داد: با توجه به حضور دلال‌ها و واسطهها در حوزه گردشگری سلامت که اتفاق‌های ناخوشایندی را رقم زده بودند تصمیم به ورود جدی و حرفه‌ای گرفته شد تا با ایجاد شرکت‌های متخصص، بیمار بین‌المللی گرفتار واسطهها و دلال‌ها نشود و از دیگر سو از دریافت خدمات با کیفیت مطمئن باشد.
رئیس‌اداره گردشگری سلامت وزارت بهداشت گفت: خوشبختانه تاسیس این شرکت‌ها در همین یکسال اخیر منجر به قطع شدن دست برخی از دلال‌ها و شناسایی آنها شد. اما متاسفانه با تصویب و ابلاغ سند راهبردی توسعه گردشگری که وزارت گردشگری در هیئت دولت به تصویب رساند، گردشگری سلامت از دست شرکت‌های تخصصی گردشگری سلامت خارج شد و به آژانس‌های مسافرتی سپرده شد. چنین رویه‌ای در دنیا مرسوم نیست و حتی کشورهایی هم که به این سمت آمده‌اند پس از مدتی دوباره به مسیر تبلیغ و جذب حرفه‌ای گردشگر روی آورده‌اند.
هاشم زاده با‌اشاره به جزئیات این سند، بیان کرد: آنطور که در این سند عنوان شده، مسئول ارائه مجوز به شرکت‌های گردشگری سلامت وزارت گردشگری است که این مسئله مورد اعتراض ما واقع شده است. به این معنی که وزارت میراث معتقد است شرکت‌های تخصصی (مورد تایید وزارت بهداشت) حذف شوند و با ارائه مجوز به آژانس‌های مسافرتی، حوزه گردشگری سلامت به این آژانس‌ها سپرده شود.
شرکت‌های تخصصی فقط با بیمار سر و کار دارند
وی در پاسخ به این سؤال که تفاوت ارائه خدمات به بیمار بین‌المللی از طریق شرکت‌های تخصصی و آژانس مسافرتی چیست؟، عنوان کرد: وقتی بیمار از مسیر شرکت‌های تخصصی جذب و به مراکز درمانی می‌رسد عملکرد شفاف است و هدف ما هم در یک سال اخیر شفاف کردن حوزه گردشگری سلامت بوده است.
رئیس‌اداره گردشگری سلامت وزارت بهداشت با تشریح ساز و کار فعالیت شرکت‌های تخصصی گردشگری سلامت، افزود: در یک سال اخیر 70 شرکت تاسیس شدند و 30 شرکت دیگر در انتظار تایید صلاحیت هستند، نکته حائز اهمیت در این باره این است که وزارت بهداشت تصدی‌گری نمی‌کند. نحوه تاسیس و فعالیت هم به اینگونه است که افراد آموزش تخصصی مرتبط با حوزه سلامت را فرا می‌گیرند، علاوه‌بر این از پزشک مشاور استفاده می‌کنند و صرفا فعالیتشان جذب بیماران و رساندن به مراکز درمانی تخصصی است. این در حالی است که آژانس‌های مسافرتی با گردشگر و مسافر سر و کار دارند و هدفشان صرفا کسب درآمد است.
آژانس‌های مسافرتی
نمی‌توانند خدمات تخصصی ارائه دهند
هاشم زاده با تاکید بر اصلاح سازوکارها، گفت: در منطقه کشورهای متعددی به حوزه گردشگری سلامت روی آورده‌اند و سرمایه‌گذاری هنگفتی را در این حوزه انجام داده‌اند. علاوه‌بر این به صورت تخصصی به ارائه تبلیغات و مشاوره می‌پردازند و اگر ما مسیر در پیش گرفته شده را اصلاح نکنیم، بازارمان را از دست می‌دهیم.
وی ادامه داد: برای فهم بهتر موضوع در نظر بگیرید که آژانس‌های مسافرتی بخواهند برای ظرفیت خالی پت‌اسکن‌های مراکز فوق تخصصی کشور تبلیغات کنند و مشاوره ارائه دهند، خب آژانس و کارمندی که اطلاعات پزشکی و تخصصی ندارد چگونه می‌تواند برای این ظرفیت خالی برنامه‌ریزی کند؟
رئیس‌اداره گردشگری سلامت وزارت بهداشت با گلایه از رویه فعلی اظهارداشت: وزارت میراث بر این باور است که تمامی آژانس‌های مسافرتی بند «ب» که حدود چهار هزار و 800 آژانس هستند می‌توانند در این حوزه ورود کنند و مجوز رسمی گردشگری سلامت را کسب کنند، اما ما معتقدیم که میراث فرهنگی نمی‌تواند بر این حجم از آژانس‌ها نظارت کافی و کیفی داشته باشد و به همین دلیل نگران هستیم که بازار گردشگری سلامت دوباره به دست دلالان و واسطه گرها بیفتد.
هشدار درباره خدشه‌دار شدن وجهه کشور
در حوزه سلامت!
هاشم زاده افزود: پیامد سپردن بازار گردشگری سلامت به دست آژانس‌های مسافرتی بازگشت به گذشته یعنی دلالی و واسطه‌گری و ارائه خدمات بی‌کیفیت، بی‌شناسنامه و گران به بیماران بین‌المللی و در نتیجه خدشه دار شدن وجهه کشورمان در حوزه سلامت خواهد بود. همچنین ادامه این روند می‌تواند به ورود گردشگران و مسافران با ویزای گردشگری سلامت باشد، چراکه صدور این ویزا راحت‌تر و زمانش کوتاه‌تر است. از دیگر سو متاسفانه برخی از آژانس‌ها بدون همکاری با بیمارستان‌های تخصصی و فوق تخصصی، خودشان تاییدیه ورود بیمار به کشور را صادر می‌کنند و در واقع فرد بیمار بدون نظر وزارت بهداشت وارد کشور می‌شود و در اینصورت مشخص نخواهد بود چه بلایی بر سرش می‌آید! نکته حائز اهمیت درباره بیمارستان‌ها این است که مراکز درمانی ترجیح می‌دهند که بیمار از مسیر شرکت‌های تخصصی وارد شود و علاقه‌ای به کار کردن به دلال و آژانس را ندارند.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا وزارت میراث در این یک ماه اخیر گزارش عملکردی داشته یا خیر؟، بیان کرد: خیر متاسفانه و مشخص نیست چه میزان عملکرد آژانس‌ها موفقیت‌آمیز بوده و یا چه میزان ارزآوری برای کشور داشته است.