هشدار کارشناسان نسبت به عواقب رشد هیجانی بورس
در شرایطی که شاخص بورس روزانه با رشدهای هیجانی، رکوردهای عجیبی و غریبی ثبت میکند، کارشناسان نسبت به عواقب تورمی این رشدها هشدار دادند.
کامران ندری کارشناس مسائل پولی در همین باره گفت: تا پیش از این سپردههای مردم در بانکها علاوهبر وسیله مبادله بهعنوان ذخیره ارزش نیز محسوب میشد، اما در حال حاضر این سپردهها به سهام تبدیل شده و با توجه به نقدشوندگی بالای بورس، شاهد شکل نوع سوم از نقدینگی هستیم.
وی افزود: تاکنون دو نوع نقدینگی توسط بانک مرکزی و بانکها در کشور تولید میشد که بانک مرکزی میتوانست به تغییر نرخ سود بانکها و تغییر نرخ بهره بین بانکی تورم این نقدینگی ایجاد شده را کنترل کند، اما امروز شاهد تولید نقدینگی توسط بورس هستیم که کمترین اثر آن افزایش تورم است.
نقدینگی از بورس به بازارهای ارز و مسکن میرود
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: سهامی که طی ماههای گذشته 200 درصد رشد داشته، سبب تولید نوعی نقدینگی شده که به سمت بازارهای دیگر مانند مسکن، ارز، خودرو و طلا سرایت میکند و یک موج تورمی را برای کشور بهوجود میآورد. رشد سرسامآور قیمت دلار و طلا ناشی از رشد بیرویه شاخص بورس است که سبب شده است، شبه پول به پول تبدیل شده و اولین تأثیر این ماجرا رشد تورم در کشور است.
همچنین تیمور رحمانی، استاد دانشگاه تهران هم در یادداشتی به این مسئله پرداخت و نوشت: در حالی که تا پاییز سال 1398 تحولات بازار سرمایه امری عادی تلقی میشد، از حدود بهمن 1398 کاملاًً تغییر ماهیت داد و به پیشران افزایش قیمتها تبدیل شد. این تغییر ماهیت از آنجا سرچشمه گرفت که سهام به یک دارایی بدون ریسک و بسیار نقدشونده از منظر سرمایهگذاران تبدیل شد.
وی ادامه داد: در حال حاضر افزایش قیمت سهام از طریق اثر ثروتی بسیار شدید آن هم سبب فشار بر بقیه قیمتها و بهویژه قیمت بقیه داراییها شده است و هم سبب فشار برای رشد درونزای کمیتهای پولی از جمله حجم نقدینگی شده و خواهد شد و هم انتظارات تورمی را افزایش داده است.
رشد بورس 4/3 برابر رشد نرخ ارز!
همچنین عدهای رشد بورس را به رشد نرخ ارز ربط میدهند در حالی که بررسیها نشان میدهد افزایش شاخص کل بورس هیچ تناسبی با افزایش بهای ارز ندارد، نرخ ارز از مهرماه 96 (نقطه شروع التهاب ارزی و افزایش نرخ ارز) به تدریج شروع به افزایش کرد و تا پایان سال 98 در مجموع 283 درصد رشد را ثبت کرد؛ اما شاخص کل بورس در همین دوره رشد 490 درصدی را تجربه کرده است. این وضعیت در سه ماه و نیم سال 99 بدتر شده است.
از مهر 96 تا 22 تیر 99 شاخص کل بورس 1987 درصد افزایش یافته اما بهای ارز 453 درصد رشد کرده است! بنابراین، این میزان رشد شاخص بورس و افزایش ارزش سهام هیچ ارتباطی با تأثیر نرخ ارز و آثار تورمی آن بر درآمد و ارزش دارایی شرکتهای بورسی ندارد. این میزان رشد شاخص بورس در هیچ دورهای از تاریخ فعالیت بورس سابقه نداشته است. حتی در دوره افزایش نرخ ارز در سالهای 90 و 91 هم چنین رشدی را شاهد نبودهایم.
در پایان سال 92 شاخص کل بورس نسبت به پایان سال 89 رشد 239 درصدی داشته و بهای ارز هم 189/8 درصد در دوره مشابه رشد کرده است. هر چقدر رشد لجامگسیخته شاخص بورس ادامه یابد و افراد بیشتری با هدف کسب سود بیشتر وارد این بازار شوند، امکان اصلاح آن سختتر خواهد بود و تبعات بیشتری را برای اقتصاد کشور در پی خواهد داشت.