گزارش خبری تحلیلی کیهان
حذف تنوع مدارس یا خصوصی‌سازی آموزش؟
بر اساس مصوبه جدید مجلس، مدارس منحصراً به دو صورت دولتی و غیردولتی اداره می‌شوند، اما این رفع ظاهری تنوع مدارس تبعات ویژه‌ای به دنبال خواهد داشت.
سرویس اجتماعی-
همین چند روز پیش یعنی 21 مهرماه بود که مجلس مصوب کرد وزارت آموزش و پرورش مدارس را منحصراً به دو صورت دولتی و غیردولتی اداره نماید و به‌جز مدارس استثنایی، مدارس دولتی متنوع در کشور نباشد.
به موجب اجرای این مصوبه تمامی مدارس هیئت امنایی، شاهد، ایثارگران، استعدادهای درخشان، نمونه دولتی، آموزش از راه دور، اقلیت‌های مذهبی، شبانه‌روزی، عشایری و تطبیقی باید حذف شوند.
با این حال کارشناسان اجرای این مصوبه را همراه با چالش‌هایی می‌دانند.
این مصوبه با منویات صریح رهبر معظم انقلاب مبنی بر ضرورت نخبه‌پروری و تقویت مدارس استعدادهای درخشان، به دلیل حذف مدارس استعدادهای درخشان و نمونه دولتی مغایر است.
همچنین، اجرای این مصوبه نظام آموزشی را حداقل با چهار آسیب مواجه می‌سازد؛ 1- اختلال در ارائه همگانی خدمات آموزشی به دلیل حذف مدارس اقلیت‌های مذهبی، مجتمع‌های آموزشی تطبیقی و بزرگسالان که مختص گروه مخاطب خاص تأسیس شده‌اند، 2- نقض عدالت آموزشی به دلیل محروم‌سازی دانش‌آموزان مستعد مناطق محروم از مدارس نمونه‌دولتی، 3- هموارسازی مسیر خصوصی‌سازی مدارس به دلیل حذف مدارس دولتی باکیفیت و هدایت خانواده‌ها به سمت مدارس غیردولتی و 4- تنزل میانگین سطح کیفیت مدارس دولتی به‌دلیل حذف محدود مدارس دولتی باکیفیت یعنی نمونه دولتی، استعدادهای درخشان و هیئت امنایی.
کوچ دانش‌آموزان مدارس خاص
به مدارس غیردولتی
در همین رابطه ابراهیم سحرخیز، معاون اسبق متوسطه آموزش و پرورش در گفت‌وگو با خبرنگار کیهان، گفت: این مصوبه نیز به مانند مصوبه رفع انحصار آموزش زبان انگلیسی کارشناسی نشده و البته همراه با شعار است؛ خروجی این طرح کوچ دانش‌آموزان مدارس خاص به مدارس غیردولتی است.
سحرخیز با اشاره به اقدام‌های دولت در رابطه با خصوصی‌سازی آموزش، اظهارداشت: در دولت یازدهم و زمانی که آقای فانی وزیر آموزش و پرورش بودند در گزارش 100 روزه‌ای که به رئیس‌جمهور محترم تقدیم کردند مدارس خاص را بزرگترین مانع برای توسعه مدارس غیردولتی ذکر کردند؛ مدارس خاص ذکر شده در این گزارش شامل مدارس سمپاد، نمونه دولتی و شاهد می‌شود.
وی افزود: از سوی دیگر طی گزارشی که مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری به سرپرستی آقای حسام‌الدین آشنا، در سال 94 به رئیس‌جمهور ارائه داده است، تاکید شده که مدارس خاص (سمپاد، نمونه دولتی و شاهد) مانعی برای توسعه مدارس غیردولتی هستند؛ در همین باره از وزیر آموزش و پرورش خواسته شد که دو سیاست را پیگیری کند؛ اول برون‌سپاری مدارس از طریق خرید خدمات آموزشی و دوم هموارسازی راه برای خصوصی‌سازی آموزش و پرورش!
پایمال شدن
حقوق دانش‌آموزان نخبه
معاون اسبق وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه مصوبه اخیر مجلس در جهت هموارسازی راه برای توسعه مدارس غیردولتی است، ادامه داد: مصوبه مجلس در حذف تنوع مدارس در حالی است که یک روز قبلش شورای عالی انقلاب فرهنگی اساسنامه سازمان استعدادهای درخشان را مصوب کرده بود؛ طبق سند تحول بنیادین آموزش و پرورش دو گروه از دانش‌آموزان باید مورد توجه قرار بگیرند؛ گروه اول شامل دانش‌آموزان با نیازهای ویژه است که معروف به دانش‌آموزان استثنایی هستند، گروه دوم شامل دانش‌آموزان با توانایی‌ها و استعداد خاص می‌شود که اصطلاحا دانش‌آموزان نابغه یا تیزهوش نامیده می‌شوند.
سحرخیز با تاکید بر اینکه براساس عدالت آموزشی دانش‌آموزان استثنایی (دارای بیماری‌ها یا معلولیت خاص) نمی‌توانند با سایر دانش‌آموزان در یک مدرسه مشترک درس بخوانند، بنابراین دانش‌آموزان با توانایی و استعداد خاص نیز نباید با سایر دانش‌آموزان در یک مدرسه درس بخوانند چرا که این دانش‌آموزان باید آموزش‌هایی متناسب با توانایی‌شان داشته باشند، علاوه‌بر این طبق فرمایشات رهبر معظم انقلاب اگر قرار باشد دانش‌آموزان با استعدادهای برتر را تربیت کنیم تا این افراد نخبه در آینده در خدمت نظام جمهوری اسلامی باشند نیاز است تا مدارس خاص برای آموزش این افراد فعالیت کنند.
وی با اشاره به حال‌وروز مدارس نمونه دولتی، گفت: همانطور که آقای فانی وزیر اسبق آموزش و پرورش اظهار داشتند، این مدارس در سال 1365 با هدف شناسایی دانش‌آموزان مستعد روستایی تاسیس شد؛ با در نظر گرفتن مصوبه اخیر مجلس این سؤال مطرح است که آیا دیگر دانش‌آموز مستعد روستایی نداریم؟ در حال حاضر هنوز دانش‌آموزانی روستایی وجود دارند که دارای توانایی خاص و استعداد هستند اما با کمبود امکانات مواجه‌اند؛ لازم به ذکر است که در دوره آقای بطحایی، وزیر سابق آموزش و پرورش دوره اول مدارس نمونه دولتی حذف شد و متاسفانه با مصوبه اخیر دوره دوم نیز حذف خواهد شد، با این اوصاف دانش‌آموزان مستعد روستایی سرنوشتشان چه می‌شود؟
معاون اسبق وزیر آموزش و پرورش در ادامه با ذکر اینکه مدارس غیردولتی هدفشان جذب دانش‌آموزان مدارس خاص است، تصریح کرد: کوچ دانش‌آموزان مستعد و توانمند به مدارس غیردولتی سبب کارنامه‌سازی برای این مدارس می‌شود چراکه قبول شدن این دانش‌آموزان در دانشگاه‌های برتر زمینه جذب سایر دانش‌آموزان را به این مدارس فراهم می‌کند.
مصوبه مجلس سبب
توسعه مدارس غیردولتی می‌شود
سحرخیز با اشاره به جمعیت یک میلیون تا یک میلیون و 200 هزار نفری دانش‌آموزان مدارس خاص، گفت: اگر این مصوبه از فیلتر شورای نگهبان عبور کرده و تبدیل به قانون شود، راه توسعه مدارس غیردولتی و کوچ این دانش‌آموزان به این مدارس فراهم می‌شود.
به عقیده وی، دولت در 6 سال اخیر تمام تلاشش را برای خصوصی‌سازی آموزش و پرورش به‌کار گرفته است که همین مسئله موجب تضعیف مدارس دولتی شده و باعث شده تا جایگاه این مدارس در بین عموم جامعه تنزل پیدا کند، با این شرایط محال است که دانش‌آموزان مستعد که از تحصیل در مدارس استعداد درخشان و نمونه دولتی باز می‌مانند و خانواده‌هایشان حاضر باشند برای ادامه تحصیل مدارس دولتی را انتخاب کنند.
کاهش سهم آموزش و پرورش
از تولید ناخالص ملی
معاون اسبق وزیر آموزش و پرورش در تایید اظهاراتش به مطالعات اخیر مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری اشاره کرد و افزود: طبق این مطالعات مردم دولت آمریکا 18 درصد هزینه‌های آموزش و پرورش را پرداخت می‌کنند، این در حالی است که در جامعه ما مردم بیش از 33 درصد هزینه‌های آموزش و پرورش را به دوش می‌کشند؛ پیش از روی کار آمدن دولت آقای روحانی نزدیک به 3 درصد از تولید ناخالص ملی به آموزش و پرورش اختصاص داده می‌شد، اما در حال حاضر سهم آموزش و پرورش از تولید ناخالص ملی کمتر از 2 درصد است.
سحرخیز اظهار داشت: علاوه‌بر این طی 6 سال اخیر سالانه حدود 50 هزار نفر از معلمان بازنشسته شده‌اند و درمقابل دانشگاه فرهنگیان در این مدت با سرپرست اداره شد و نتوانست نیروی مورد نیاز را تربیت کند که نتیجه‌اش کمبود 350 هزار معلم شده است؛ دولت برای رفع این نیاز روی به نیروی خرید خدمت آورده است که همان خصوصی‌سازی آموزش است. (خرید خدمات آموزشی تقلیدی از سیستم آموزشی آمریکای شمالی است که در همان جا با انتقادها و اشکالاتی مواجه شده است).
وی افزود: تشکیل کلاس‌های 40 نفره با معلمان خرید خدمات آموزشی در کنار نپرداختن یک ریال سرانه از سوی دولت نتیجه سیاست‌هایی است که دولت در 6 سال اخیر دنبال کرده است، پس با این شرایط دانش‌آموزان مدارس خاص راهی این مدارس نخواهند شد.
بررسی مصوبه اخیر مجلس و اظهارات ابراهیم سحرخیز نشان می‌دهد دولت در سال‌های اخیر برای فرار از اجرای اصل 30 قانون اساسی یعنی آموزش رایگان تلاش کرد تا با اجرای برخی سیاست‌ها یا انجام ندادن کامل برخی وظایف، مدارس دولتی را تضعیف کند، از سوی دیگر مجلس دهم که بیشترین همراهی و همکاری را تاکنون با دولت داشته است در راستای به ثمر نشستن سیاست‌های دولت طرح حذف تنوع مدارس را تصویب کرد؛ برآیند این دو اقدام مهر تاییدی بر توسعه مدارس غیردولتی، خصوصی آموزش و کوچ دانش‌آموزان نخبه و با استعداد به مدارس غیردولتی است.