عربستان همواره به عنوان رژیمی قبیله‌ای و حامی تروریسم شناخته شده است. این کشور که رفتار قرون وسطایی خود را هم در داخل کشور و هم در سطح منطقه دنبال می‌کند در سال‌های اخیر سعی کرده است تا شیعیان را به بهانه حمایت از تروریسم دستگیر و اعدام کند. در این راستا شیعیان مناطق الشرقیه که با تبعیض‌های مختلفی از سوی آل‌سعود مواجه هستند همواره قربانی این تفکر آل‌سعود هستند. در جدیدترین اقدام دولت عربستان اعلام کرد 37 نفر از اتباع این کشور به جرم فعالیت تروریستی اعدام شدند. اعدام‌ها در استان‌های مکه، مدینه،ریاض، القصیم، عسیر و منطقه شیعه‌نشین الشرقیه صورت گرفته است. 32 نفر از 37 نفر اعدام شده از اتباع شیعه عربستان بوده‌اند. بر اساس اعلام برخی فعالان شبکه‌های اجتماعی سعودی، این افراد از شیعیان منطقه قطیف و رجال دین و طلاب علوم دینی منطقه شرقیه هستند که تحت اتهامات تروریستی اعدام شده‌اند. این اعدام‌ها در شرایطی صورت گرفته که مجامع بین‌المللی واکنش گسترده‌ای نسبت به آنها بروز نداده‌اند و مطابق روال معمول بسیاری از دولت‌های غربی و حتی برخی مجامع حقوق بشری در غرب، از کنار این اعدام‌ها با سکوت عبور کرده‌اند. نکته جالب این است که عربستان معمولا مخالفان خود را متهم به فعالیت‌های تروریستی کرده و به صورت یکجانبه نیز اعدام می‌کند. اما این مسئله چگونه تحلیل می‌شود؟
استفاده ابزاری از تروریسم
پیوند وهابیت با تروریسم مسئله‌ای است که نیازی به اثبات نداشته و بسیاری از شبکه‌های غربی نیز به این امر اعتراف کرده‌اند. در این راستا روزنامه «بوستون‌گلوب » در تحلیلی از دوگانگی‌های سیاست‌های دولت آمریکا در قبال ایران و سعودی انتقاد و خاطرنشان کرده هیچ کشوری مستمرتر از ریاض، حامی تروریسم نبوده است. در واقع در شرایطی که عربستان به عنوان مادر تروریست‌ها شناخته می‌شود و بسیاری از مقامات غربی نیز بارها به این امر اعتراف کرده‌اند اما این کشور سعی دارد برای حذف مخالفان خود به ویژه شیعیان با برچسپ تروریسم، آنها را زندانی و اعدام کند. دولت عربستان شیعیان را از جنبه‌های مختلف مورد فشار قرارداده است. شیعیان عربستان در بدترین شرایط ممکن زندگی می‌کنند و به عنوان مسلمانان فراموش شده مشهور هستند. شیعیان عربستان که بین 15 تا 25 درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند طی 8 دهه‌ای که از حکومت آل‌سعود می‌گذرد، با تبعیضات و محدودیت‌های متعدد و فراوانی مواجه بوده‌اند که می‌توان آنها را به صورت کلی در سه طیف بر‌شمرد: تبعیض‌های دینی-مذهبی، تبعیض‌های سیاسی و محرومیت‌های اقتصادی. در واقع آل‌سعود آنچنان فضا را برای شیعیان تنگ کرده است که حتی بسیاری از وهابی‌ها به صورت آشکار و در روز روشن به شیعیان حمله کرده و آنها را به شهادت می‌رسانند. در تازه‌ترین اقدام ، یک وهابی تندروی سعودی ۴۰ ساله در جنایتی وحشتناک، زکریا کودک شیعه 6 ساله را به جرم محبت به خاندان پیامبر(ع) در برابر چشمان مادرش در مدینه منوره به شهادت رساند. اما مهم‌ترین ظلم به شیعیان در بخش قضایی عربستان روی می‌دهد. نظام قضایی عربستان که کاملا تحت تسلط وهابیون قراردارد به عرصه‌ای برای فشار حداکثری به شیعیان تبدیل شده است. شیعیان حتی با کمترین مخالفت با شدیدترین واکنش‌ها مواجه می‌شوند. حتی در یک اقدام روستای تاریخی المسوره در شرق عربستان توسط آل‌سعود کاملا تخریب شد و عربستان از تبدیل شدن این روستا به نماد مقاومت واهمه داشت. در واقع در دادگاه‌های عربستان شیعیان حتی از داشتن وکیل نیز محروم می‌شوند و بدون تفهیم اتهام سال‌ها در زندان به سر می‌برند. حتی در مرحله محاکمه نیز معمولا قضات سعودی به دفاع شیعیان از خود چندان توجهی نکرده و شدیدترین احکام را صادر می‌کنند. در واقع همان طور که مقام معظم رهبری بارها اعلام کرده نظام سعودی یک نظام قرون وسطایی است. یکی از نمادهای این نظام قرون وسطایی نیز محاکمه شیعیان تنها به جرم عقاید مذهبی خود است. از دیگر نمونه‌های تبعیض سیستماتیک علیه شیعیان می‌توان به ممنوعیت ساخت مساجد و سایر مراکز مذهبی توسط شیعیان، عدم آزادی در انجام مناسک دینی، عدم تخصیص قبرستان به شیعیان درمناطقی از عربستان، محدودیت در نامگذاری براساس مذهب شیعه، ملحد خواندن شیعیان، توقف فعالیت سایت‌ها و پایگاه‌های اینترنتی شیعی، عدم پذیرش شیعیان به عنوان شاهد در سیستم قضایی و... یاد کرد.
نگاه مدعیان حقوق بشر
اما نکته بسیار مهم در مورد جنایت‌های عربستان در مورد شیعیان و نقض‌های گسترده حقوق بشری این است که آمریکا و دیگر کشورهای غربی که ادعاهای حقوق بشری دارند نه تنها در برابر سرکوب و اعدام شیعیان عربستان موضع نگرفته بلکه حتی به گونه‌ای آل‌سعود را تشویق به این کار می‌کنند. چرا که اساسا حقوق بشر تنها دستاویزی برای غرب جهت تحقق منافع است. فاصله کوتاه میان استقبال سعودی از تصمیم ترامپ درخصوص عدم تمدید معافیت 8 کشور در خرید نفت ایران و قول مقامات سعودی مبنی بر جبران خلا ناشی از حذف ایران از بازار نفت بین‌المللی با اعلام اعدام 37 نفر در سعودی بسیار تامل برانگیز است. بسیار معتقدند که با توجه به فاصله کوتاه و چند ساعتی میان این دو مسئله می‌توان با اطمینان گفت که در این میان معامله‌ای ولو نانوشته و ذکر نشده میان ترامپ و بن سلمان صورت گرفته باشد. در واقع منافع ترامپ ایجاب می‌کند که جنایت‌های عربستان را محکوم نکرده و حتی به دفاع از آنها اقدام کند.
«محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در واکنش به این اعدام‌ها در صفحه توییتر خود نوشت:«پس از چشم پوشی از قطعه قطعه کردن یک روزنامه نگار، وقتی که عربستان 37 مرد را در یک روز گردن می‌زند هیچ نجوایی از دولت ترامپ شنیده نمی‌شود حتی وقتی که یکی را دو روز پس از عید پاک مصلوب می‌کند. عضویت در «تیم ب» شامل بولتون، بن سلمان، بن زاید و بی‌بی (نتانیاهو)- به هر جنایتی مصونیت می‌دهد.» در واقع آمریکا در برابر قتل خاشقجی، جنایت‌های عربستان در یمن، اعدام آیت‌الله نمر و اعدام شیعیان نه تنها موضع گیری نکرده بلکه به صراحت اعلام می‌کند که منافع خود را به دلیل مسائل حقوق بشری با عربستان به خطر نخواهد انداخت.
چند نکته مهم:
- اعدام ۳۷ نفر مصداق مجازات دسته جمعی است. در حقوق بین‌الملل، اعدام‌های جمعی جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت محسوب می‌شود.
- اعدام ۳۷ شهروند عربستانی در فرآیندهای غیر عادلانه انجام شد. اعتراف گیری تحت شکنجه و محاکمه نمایشی به اعدام افرادی منجر شد که برخی از آنها زیر ۱۸ سال و کودک محسوب می‌شدند. «میشل باشله»، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل ضمن محکوم کردن اعدام ۳۷ شهروند عربستانی، نسبت به فقدان روند دادرسی عادلانه در عربستان سعودی و گزارش‌های مربوط به «اعتراف‌گیری‌های تحت شکنجه» از این افراد ابراز نگرانی کرد.
- از ۳۷ شهروند عربستانی که اعدام شده‌اند، ۳۲ نفر از آنها از اقلیت شیعه این کشور، طلاب و رجال دینی بودند. این افراد نه به دلیل حمایت و ارتباط با تروریسم که آل‌سعود مدعی آن شد بلکه به دلیل مشارکت در اعتراض‌های ضد دولتی به اعدام محکوم شده‌اند.
- شهروندان عربستانی در شبکه‌های مجازی با اعتراض گسترده به این اقدام آل‌سعود، عنوان می‌کنند که این جنایت در ادامه سیاست حذف اقلیت شیعه انجام شد که طی چهار سال اخیر با شدت زیادی توسط «ملک سلمان» و پسرش، «محمدسلمان» پیگیری می‌شود.
- علت بی‌پروایی آل‌سعود در ارتکاب به جنایت و کشتار در داخل و خارج از عربستان، حمایت‌های همه‌جانبه دولت آمریکا از این خاندان و سکوت قدرت‌های جهانی در قبال پرداخت دلارهای سعودی است. در واقع، دولت سعودی از سیاست‌های کنونی آمریکا در قبال خاورمیانه به عنوان فرصتی بی‌نظیر برای شدت بخشیدن به سرکوب مخالفان و منتقدان خود در داخل عربستان و جنایت در خارج از این کشور بهره می‌گیرد. «سعید شهابی»، مدیر اندیشکده خانه ابرار در این خصوص تاکید کرده، حکومت عربستان در حالی ۳۷ شهروند عربستانی را اعدام کرد که با پشتوانه آمریکا و اسرائیل اطمینان داشت هیچ کس از آنها انتقاد نخواهد کرد.
واکنش ها
در واکنش به این اقدام سعودی، سازمان عفو بین‌الملل با صدور بیانیه‌ای اعتراض کرده و نسبت به افزایش شمار اعدامی‌ها در عربستان هشدار داده است. این سازمان خبر داده یکی از اعدامی‌ها هنگام وقوع جرم زیر 18 سال سن داشته و نسبت به این مسئله اعتراض کرده است. «لین مالوف» مدیر تحقیقات خاورمیانه سازمان عفو بین‌الملل در انتقاد از اعدام‌های گروهی در عربستان، این اقدام را «سنگدلانه» توصیف کرده و گفته: «این اعدام‌های گروهی یک نشانه محکم دیگر از این واقعیت است که چگونه حاکمان سعودی از مجازات اعدام به عنوان یک ابزار سیاسی برای سرکوب مخالفان اقلیت شیعه کشوراستفاده می‌کنند.»  بر اساس اعلام سازمان عفو بین‌الملل در سال گذشته میلادی 149 نفر در عربستان اعدام شده‌اند و بیشتر این اعدام‌ها به صورت گردن زدن اجرا شده است. دولت سعودی تنها دولت در جهان است که نظام قضایی آن همچنان مجازات اعدام را با شیوه گردن زدن به مورد اجرا می‌گذارد، درست مثل داعش. جمعیت ملی-اسلامی «الوفاق» به عنوان بزرگ‌ترین جمعیت معارض بحرین در بیانیه‌ای به اعدام ۳۷ نفر در عربستان واکنش نشان داد. الوفاق در بیانیه خود آورده است، اعدام به دلیل افکار، عقاید، دیدگاه سیاسی و خواسته‌های مشروع امری بی‌نهایت خطرناک است. طبق گزارش پایگاه «مرآة البحرین»، این جمعیت افزود که هیچ توجیه دینی و حقوقی برای چنین اعدام‌هایی وجود ندارد و سازمان‌های بین‌المللی از جمله سازمان ملل و کمیساریای عالی حقوق بشر آن را رد می‌کنند. الوفاق ضمن مخالفت قاطع با این اعدام‌ها، تأکید کرد، «این جنایت زلزله‌ای بزرگ در منطقه» بود. این جمعیت همچنین به اهالی منطقه الشرقیه، مدینه منوره و دیگر مناطق عربستان که فرزندانشان به دلیل مواضع سیاسی اعدام شده‌اند، تسلیت گفت. ائتلاف الفتح عراق به رهبری هادی العامری نیز اقدام مسئولان سعودی در اعدام 37 نفر از شهروندان منطقه القطیف در شرق عربستان را محکوم کرد و این اقدام را «طائفه‌ای» توصیف کرد. جنبش جوانان البشائر عراق هم اعدام 37 شهروند عربستانی را محکوم کرد و خواهان تحقیقات بین‌المللی در این باره شد. این جنبش خواهان تحقیقاتی بین‌المللی درباره این حادثه دردناک شد و به ملت صبور عربستان تسلیت گفت. جنبش جوانان البشائر از جامعه بین‌المللی خواست تا رژیم سعودی را تحت قیمومیت بین‌المللی قرار داده و این رژیم جبار و ظالم به ملت خودش را تحریم کنند.
نتیجه
در حالی که وزارت کشور عربستان در بیانیه‌ای اعلام کرده که ۳۷ نفری را که اعدام کرده «متهم به تروریسم» بوده‌اند، منابع مستقل گزارش داده‌اند ۳۲ نفر از اعدام شدگان، از شیعیان منطقه قطیف و رجال دین و طلاب علوم دینی منطقه شرقیه هستند. این مسئله بسیار خطرناک است چرا که این 32 شیعه تنها به جرم شیعه بودن با اتهام حمایت از تروریسم اعدام شده‌اند. البته رژیم سعودی هر ساله شمار زیادی از مخالفان آل‌سعود را تحت عناوین «مبارزه با تروریسم» اعدام می‌کند. شیخ «نمر باقر النمر»، رهبر شیعیان عربستان یکی از برجسته‌ترین مخالفان آل‌سعود بود که سال ۱۳۹۳ به همین بهانه اعدام شد. این نوع اقدام عربستان با شیعیان در حالی است که بنابر گزارش سازمان دیده بان حقوق بشر شیعیان عربستان تنها خواستار حقوق برابر هستند و نقشی در اقدامات به اصطلاح تروریستی ادعایی عربستان ندارند. بررسی‌ها در مورد شیعیان عربستان نشان دهنده این است که شیعیان در این کشور معمولا از طریق مسالمت‌آمیز به دنبال رسیدن به عدالت هستند اما عربستان با متهم کردن این افراد به حمایت از تروریسم آنها را اعدام می‌کند. این همان حربه‌ای است که آمریکا در مورد بسیاری از کشورهای منطقه نیز به کار می‌برد و با برچسپ زدن تروریسم به آنها سعی در تحریم کشورهای مخالف خود را دارد.
منبع: بصیرت