آیا امروز اردوغان رویای خود را عملی خواهد کرد؟ سیاستمداری که در 15 سال گذشته مرد نخست سیاست در ترکیه بوده اکنون با چالش بزرگی به نام «بحران‌های داخلی» مواجه شده و وی برای گذار از این وضعیت و حفظ قدرت به انتخابات زودهنگام پناه برده است. اردوغان پس از پایان دوران نخست‌وزیری به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شد. اما پست ریاست جمهوی برای وی چندان قدرتی به همراه نداشت. از همین رو، وی با برگزاری همه پرسی تغییر قانون اساسی در فروردین 96 و تغییر نظام سیاسی کشور از پارلمانی به ریاستی این مشکل را برطرف کرد و قدرت وسیعی به رئیس‌جمهور بخشید که اختیار انحلال پارلمان تنها یکی از آنهاست. گام نهایی وی برگزاری اولین دوره انتخابات ریاست جمهوری پس از تغییر قانون اساسی است. طبق برنامه، این انتخابات باید در نوامبر 2019 برگزار می‌شد اما این زمان برای اردوغان هم دیر است هم خطرناک و به همین دلیل وی یک سال و نیم زودتر دستور برگزاری انتخابات زودهنگام را صادر کرد. اردوغان همواره طرفداران برگزاری انتخابات زودهنگام را «خائن» خطاب می‌کرد.
انتخابات امروز هم وضعیت پارلمان را و هم رئیس‌جمهور را مشخص خواهد کرد. 6 نامزد برای کرسی ریاست جمهوری و هزاران نامزد برای 600 کرسی پارلمان با هم رقابت می‌کنند. اما نکته مهم این است که چرا اردوغان با وجود مخالفت‌های اولیه به برگزاری انتخابات زودهنگام تن داد؟ آیا رقبای اردوغان می‌توانند وی را از رویای 20 ساله شدن قدرت مطلق در ترکیه باز دارند؟
چرا انتخابات زودهنگام
اما برای فهم چرایی برگزاری انتخابات امروز در ابتدا باید اهداف و دلایل اردوغان از برگزاری آن را بررسی کنیم. پاسخ به این سؤال به چند عامل داخلی و منطقه‌ای باز می‌گردد:
هراس اردوغان از تشدید مشکلات اقتصادی
یکی از مهم‌ترین دلایل این تصمیم را باید نگرانی از تاثیر اقتصاد بر انتخابات آینده ترکیه دانست. مهم‌ترین نقطه قوت حزب عدالت و توسعه در 15 سال حکومت بر ترکیه، رشد اقتصادی ترکیه بوده است. هر چند که رشد اقتصادی ترکیه در سال 2017، حدود 7/4 درصد بود اما روند کلی اقتصاد این کشور و چشم انداز سال آینده آن چندان روشن نیست و احتمال آن می‌رود که با مشکلات جدی مواجه شود. بودجه سال 2018 ترکیه با کسری احتمالی 17 میلیارد دلاری مواجه است. بروز اختلافات عمیق میان ترکیه با کشورهای غربی به ویژه آمریکا پس از کودتای تابستان 2016 و در ادامه تشدید تقابل‌ها در سال گذشته میلادی، تاثیرات منفی بر اقتصاد ترکیه داشته و موجب نوسانات شدید بازار ارز و افت شدید ارزش واحد پول ملی این کشور (لیر) در برابر دلار و یورو شده است. نرخ برابری لیر ترکیه در برابر دلار از ابتدای سال جاری میلادی 30 درصد افت کرده است. تورم ترکیه نیز از فوریه ۲۰۱۷ دورقمی شده و در نوامبر سال گذشته با رسیدن به سطح 12/98 درصد، رکورد ۱۴ سال اخیر را شکست. علاوه‌بر این نرخ سرمایه‌گذاری خارجی در ترکیه در سال 2017 نیز به دلیل تنش‌های ژئوپلیتیکی و مشکلات سیاست داخلی در ترکیه حدود 17 درصد کاهش داشته است. صندوق بین‌المللی پول نیز در گزارش فوریه 2018 نسبت به آشکار شدن زمینه‌های «خطر اقتصادی» برای ترکیه هشدار داد و مواردی چون نیازهای مالی بزرگ خارجی، ذخایر محدود ارز خارجی، افزایش وابستگی به جریان سرمایه کوتاه مدت را از جمله آسیب‌پذیری‌های اقتصادی ترکیه بر شمرد. بنابراین ترس از افت اقتصادی در سال منتهی به انتخابات و تاثیر منفی آن بر آرای حزب عدالت و توسعه را  می‌توان یکی از دلایل برگزاری زود هنگام انتخابات دانست. در واقع اردوغان به خوبی می‌داند که برگزاری انتخابات در سال 2019 در شرایط رکود اقتصادی پیش‌بینی شده به معنای شکست وی خواهد بود از این رو وی قبل از رکود بزرگ اقتصادی باید به فکر انتخابات و تثبیت قدرت باشد!
عملیات شاخه زیتون
عامل دیگر تایید برگزاری انتخابات زودهنگام از سوی اردوغان در رابطه با عملیات صورت گرفته در منطقه عفرین سوریه است که در نهایت به‌ اشغال این شهر از سوی نظامیان ترکیه منجر شد. به اعتقاد اطرافیان اردوغان انجام این عملیات نوعی بسیج ملی و مردمی به نفع دولت و رئیس‌جمهور ایجاد کرده و حزب عدالت و توسعه می‌خواهد از این فضا به بهترین شکل بهره ببرد. اردوغان پس از این اقدام، زمان کنونی را بهترین فرصت برای استفاده از تحریک حس ملی گرایی دانسته است.
استفاده از کارت قدس
یکی از مهم‌ترین مسائل منطقه در ماه‌های گذشته مربوط به انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به قدس بوده که در قالب «معامله قرن» انجام گرفت. این اقدام باعث ایجاد موجی از انتقادها علیه آمریکا و اسرائیل حتی در اروپا شده است. در این شرایط به نظر می‌رسد اردوغان با برگزاری نشست سازمان همکاری اسلامی در اسلامبول به نوعی بیشترین بهره‌برداری را از این مسئله کرد. اردوغان به خوبی می‌دانست که در اردیبهشت ماه ترامپ دستور انتقال سفارت را خواهد داد و این مسئله باعث ایجاد موجی از تنفر در بین ملت‌های مسلمان و ترکیه خواهد شد. بنابراین اردوغان سعی کرد یک ماه پیش از انتقال سفارت با فرصت‌طلبی از این موقعیت در جهت تحکیم قدرت خود استفاده کند و دستور برگزاری انتخابات زودهنگام را صادر کند. اردوغان نیک می‌داند که اقدامات وی علیه اسرائیل پس از انتقال سفارت باعث تشویق مردم ترکیه در جهت پیوستن به حزب عدالت وتوسعه شده و این بزرگ‌ترین بهره‌برداری وی از طرح معامله قرن است. بنابراین تا زمانی که این حسِ حمایت از فلسطین در ترکیه داغ و زنده است باید بهترین بهره‌برداری سیاسی را به عمل آورد. اردوغان را همه به عنوان بزرگ‌ترین کاسبِ مسئله فلسطین می‌دانند.
رقبای اردوغان
در انتخابات ریاست جمهوری امروز 5 کاندیدا قرار است که مانع از پیروزی اردوغان حداقل در دور نخست شوند. مهم‌ترین رقیب اردوغان «محرم اینجه» است. او ٥٤ سال سن دارد و حزب جمهوريخواه خلق را رهبري مي‌كند و ديدگاهي سكولار و سوسيال دموكرات دارد. او وعده داده به دخالت دستگاه‌هاي دولتي در قوه قضائيه پايان دهد و به مبارزه با فساد و احياي اقتصاد بپردازد.
 محرم اينجه به عنوان فردي شناخته مي‌شود كه همواره در پارلمان سخنراني‌هاي تندي را عليه حزب عدالت و توسعه ايراد كرده است. مخالفان اميدوارند تا مجموعه شرايط باعث شود تا انتخابات به دور دوم كشيده شود و در چنين شرايطي اتحاد مخالفان در كنار اينجه بتواند اردوغان را شكست دهد. خانم «مارال آكسنر» ٦١ ساله نیز دیگر رقیب اردوغان است. او رويكردي ناسيوناليستي دارد و اميدوار است در اين انتخابات اردوغان را به چالش بكشد.
«صلاح‌الدين دميرتاش» ٤٥ساله که به «اوبامای کردها» نیز معروف است و رهبری حزب دموكراتيك خلق را بر عهده‌دارد در این دور از انتخابات از زندان کاندید شده است. «تمل كرم اوغلو» ٧٧ ساله که اسلام گرا بوده و خواستار بازگشت نظام پارلمانی است نیز دیگر رقیب اردوغان به شمار می‌رود. «دوغو برنجيك» 76 ساله از حزب وطن ترکیه نیز امروز قرار است با اردوغان رقابت کند که بعید است بیشتر از یک درصد آرا را کسب کند.
وضعیت انتخابات
شوراي عالي انتخابات ترکيه اعلام کرده 56 ميليون و 322 واجد شرايط در مناطق مختلف اين کشور روز یکشنبه براي انتخاب رئيس جمهور و نمايندگان مجلس پاي صندوق‌هاي راي مي روند. بيست و هفتمين دوره انتخابات مجلس ترکيه نيز همزمان با انتخابات رياست جمهوري براي تعيين نمايندگان 600 کرسي پارلمان اين کشور برگزار مي شود و در اين انتخابات نيز هشت حزب سياسي به رقابت مي پردازند. در انتخابات مجلس ترکيه، هشت حزب عدالت و توسعه و نيز حرکت ملي در قالب ائتلاف «جمهور» و احزاب جمهوري خواه خلق، نيک و سعادت هم در قالب ائتلاف «ملت» و احزاب هدي پار، وطن و دموکراتيک خلق‌ها به طور جداگانه و مستقل حضور دارند و نامزد انتخاباتي براي کسب 600 کرسي معرفي کرده‌اند.
اهمیت انتخابات ترکیه
انتخابات زودهنگام ترکيه، نخستين انتخابات همزمان رياست جمهوري و نمايندگان مجلس در تاريخ سياسي ترکيه به شمار مي رود و به همين علت از اهميت مضاعفي برخوردار است. بعد از انتخابات امروز ، نظام رياست جمهوري حزبي در ترکیه حاکم خواهد شد. رجب طيب اردوغان در مصاحبه با ان تي وي در این مورد گفته:« براساس رفراندم اصلاحات قانون اساسي 2016 رئيس جمهور حزبي خواهد بود و ارتباطش با حزب خود قطع نخواهد شد. اما بي طرفي رئيس جمهور مسئله ديگري است. رئيس جمهور سوگند ياد خواهد کرد که بي طرف خواهد بود.» لازم به ذکر است براي نخستين بار در سال 2014 رجب طيب اردوغان به طور مستقيم با راي مردم انتخاب شد ولي انتخابات رياست جمهوري پيش رو، نخستين انتخابات در قالب نظام رياستي محسوب مي شود. نظام حکومتي ترکيه در پي تغييرات قانون اساسي اين کشور که در فروردين ماه سال 1396 به تاييد و تصويب مردم رسيد، از پارلماني به رياستي تغيير يافت و پس از انتخابات پيش رو، رئيس جمهور رئيس کابينه و دولت شده و پست نخست وزيري در ترکيه حذف مي شود.
نظرسنجی ها
هرچند اردوغان در رسانه‌ها پیروزی خود در انتخابات امروز را قطعی دانسته اما نتايج نظرسنجي‌ها و بررسي‌ها حاکي از آن است که اردوغان براي کسب 50 درصد آرا در دور اول انتخابات رياست جمهوري و قطعي کردن پيروزي خود در همان دور اول اطمينان ندارد. تحليلگران مي گويند محرم اينجه مي تواند انتخابات رياست جمهوري آتي ترکيه را به دور دوم بکشد و هشتم ژوئيه (17 تیرماه) آينده بار ديگر با اردوغان براي رسيدن به مقام رياست جمهوري ترکيه رقابت کند. اگر هيچ يک از نامزدهاي انتخابات رياست جمهوري ترکيه در دور اول بيش از پنجاه درصد آرا را کسب نکند، دور دوم انتخابات هشتم ژوئيه برگزار خواهد شد.
آخرین نظرسنجی‌های منتشر شده نشان دهنده این است که اردوغان به زحمت 9/51 درصد آرا را کسب خواهد کرد و محرم اینجه نزدیک‌ترین رقیب وی 28 درصد آرا را کسب می‌کند.
انتخابات امروز سپهر سیاسی ترکیه را مشخص خواهد کرد. پیروزی اردوغان در انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی می‌تواند وی را به قدرت مطلقه تبدیل کند اما اگر وی در انتخابات پارلمانی شکست بخورد باید شاهد تقابل پارلمان و رئیس‌جمهوربود.