با بلاهای خانهتکانی چه کنیم؟
ماه اسفند با همه شور و حالی که دارد، برای ما ایرانی‌ها مترادف است با انجام کوهی از کارهای عقب افتاده، پول خرج کردنهای اضافه و البته از آن مهم‌تر خانهتکانی.
خانهتکانی با همه مصائب شیرینی که دارد اگر با رعایت نکات ایمنی همراه نباشد، ممکن است به یک دردسر تبدیل شود.
دردسری که سلامت تمام اعضای خانواده به خصوص خانم‌ها را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. کتف درد، گردن درد، کمردرد، مسمومیت، برق‌گرفتگی، سوزش و خارش پوست یکی از رایجترین عوارض خانه تکانیهای نادرست و غیرمطمئن است.
مهم‌ترین حالتی که خانمهای خانهدار هنگام خانه تکانی به آن علاقه خاصی دارند، ترکیب چند شوینده آن هم با آب داغ است! البته بیشتر این ترکیبات در سرویسهای بهداشتی و حمام‌ها که فضای بسته و محدودی دارند، استفاده می‌شود. این عمل نه تنها باعث کدر شدن کاشیها و سرامیکها می‌شود، بلکه سلامت ریه، چشم و پوست را هم به خطر می‌اندازد.
دکتر غلامرضا معصومی، عضو برد سلامت در بلایای وزارت بهداشت در گفت‌وگو با ایسنا توصیه‌هایی کرده است از جمله اینکه هنگام استفاده از شوینده‌های شیمیایی، حتما از ماسک استفاده کنید. هواکش را روشن و پنجره‌ها را باز کنید.
او گفته بخار متصاعد شده از ترکیب جوهرنمک و وایتکس بسیار خطرناک است. خصوصا برای چشم‌ها، پوست و ریه.
همچنین استفاده زیاد مواد شوینده و پاک‌کننده‌ها از جمله جرم‌گیرها و سفیدکننده‌ها در منزل، موجب انتشار برخی ذرات شیمیایی خطرناک در توالت، حمام و آشپزخانه می‌شود و ترکیب این مواد با آب گرم اثرات منفی آنها را چند برابر می‌کند که علاوه بر اثرات سوء که ذکر شد، موجب بروز انواع آلرژی‌ها هم خواهد شد.
پیشنهاد می‌شود از مواد شوینده و پاک‌کننده‌هایی استفاده شود که آسیب کمتری می‌رساند، مثلاً استفاده از پودرهای شوینده که آنزیم هم دارند، بسیار ایمنتر از استفاده از مواد سفیدکنندهای است که بخار تولید می‌کنند.
با این وجود اگر به توصیههای ایمن عمل نکردید و کار خود را ادامه دادید، بهترین اقدام هنگام احساس مسمومیت، خروج سریع از محل سربسته، در معرض هوای آزاد قرار گرفتن و تماس با اورژانس برای تجویز اکسیژن و مصرف داروهای ضدالتهابی است.
عبور بخارات مضر از ماسک
ترکیب مواد شوینده یا پاک‌کننده‌ها با مواد سفیدکننده در فضای کوچکی مانند حمام یا دستشویی خطرناک است، زیرا از فعل و انفعالات شیمیایی ترکیب این مواد گاز کلر آزاد می‌شود که با رطوبت مخاط دهان اسید کلریدریک ایجاد می‌کند که بسیار قوی و سوزاننده است و استنشاق آن علائم شدید تنفسی ایجاد می‌کند. این ذرات به راحتى از ماسک‌هاى کاغذى عبور مى‌کنند و می‌توانند موجب آسیب به ریه شوند. بنابراین تهویه مناسب محل، روشن کردن هواکش و بازکردن پنجره‌ها، استفاده نکردن از محلول‌هاى غلیظ و بستن دستمال ضخیم مرطوب بر روی دهان و بینی می‌تواند تا حد زیادی از بروز آلرژی‌ها و پیشگیرى از این مشکلات کمک کند. پوشیدن دستکش و ماسک هنگام استفاده از محصولات سوزاننده ضروری است.
برق‌گرفتگی در زمان خانهتکانی
آمارها نشان می‌دهد که شست‌وشوی لوازم برقی مانند لوستر، چراغ روشنایی، کلید و پریز از دلایل شایع برق گرفتگی در روزهای پایانی سال است. بنابراین برق وسیله برقی را قطع و سپس آن را تمیز کنید. توجه داشته باشید که نباید لوازم برقی با آب تماس داشته باشند و از ریختن آب روی کلید، پریز و سیم برق هم اکیدا باید پرهیز کرد.
بلند کردن اجسام سنگین با این شرایط
کمردرد یکی دیگر از شکایت‌های رایج در زمان خانهتکانی است. هنگام بلند کردن اجسام از روی زمین یا موقع جابه‌جایی آنها، پشت‌تان را صاف نگهدارید و قوز نکنید. زانوهایتان را خم کنید و برای تحمل وزن جسم به عضلات پای خودتان تکیه کنید. همیشه موقع بلند کردن اجسام سنگین، اول پاهایتان را به اندازه عرض شانه‌ها باز کنید و بعد جسم مورد نظر را بلند کنید. همچنین برای جابه‌جایی باری با وزنِ بیشتر از ۲۰ کیلوگرم، از یک یا دو نفر کمک بخواهید.
شکستگیها و در رفتگی‌ها از دیگر مصدومیتهای شایع در خانهتکانی است، از این رو در صورت استفاده از نردبان یا چهارپایه از سطح اتکای آن با زمین کاملا مطمئن شده و از نردبان‌های دو طرفه و استاندارد استفاده کنید. موقع پاک کردن شیشه‌ها و پنجره‌های منزل، بسیار احتیاط کنید و به هیچ وجه روی نرده‌ها یا قرنیز نروید.
محافظت از چشم‌ها حین نظافت
در زمان تمیز کردن خانه سعی کنید تا جایی که ممکن است از تماس مستقیم دست‌ها با انواع شوینده‌ها و پاک‌کننده‌ها خودداری کنید. البته ممکن است مقداری ماده شوینده وارد چشم شود یا گازهای متصاعد شده از این مواد باعث ایجاد سوزش، قرمزی، التهاب و تاری دید در کوتاه مدت شوند. بنابراین لازم است افراد در صورت امکان از عینک‌های ایمنی استفاده کنند. در صورتی که ماده‌ای وارد چشم‌هایتان شد یا در اثر گازهای منتشر شده در هوا عوارضی همچون سوزش و قرمزی احساس کردید، باید بلافاصله صورت و چشم‌ها را با آب معمولی بشویید و آلودگی‌ها را از روی سطح صورت، پلک‌ها و چشم‌هایتان پاک کنید.
مواد شوینده و رنگبر از جمله خطرناکترین مواد براى چشم به شمار می‌روند که در صورت تماس به سرعت قرنیه را زخم کرده و حتى در موارد شدیدتر می‌توانند به سوراخ شدن کره چشم منجر شوند.
مواد شوینده همچنین می‌توانند موجب ایجاد زخم‌هاى شدید در پلک شده و چسبندگی‌هاى کره چشم و پلک را به همراه داشته باشند. آسیب ناشى از این مواد ممکن است آن قدر جدى باشد که بینایى به طور کامل از بین برود.
خطرمسمومیت کودکان جدی است!
کودکان به علت کنجکاوى ممکن است در تماس با این مواد قرار گیرند، بى‌دقتى و سهل‌انگارى در استفاده، نگهداری یا جابجا کردن مواد پاک کننده و سفیدکننده کودکان را در معرض خطر قرار مى‌دهد. مصرف اتفاقی این مواد منجر به التهاب و سوختگى دستگاه گوارش مى‌شود و عمل بلع را با مشکل مواجه مى‌کند.
بنابراین محصولات شیمیایی و شوینده را همیشه در ظرف اصلی آن نگهداری کنید. هیچگاه این مواد را در ظروف مواد خوراکی (مانند بطری نوشابه) نریزید. این عمل سبب خورده شدن اشتباهی آن توسط کودکان می‌شود.
در صورت مسمومیت خوراکى آنها را وادار به استفراغ نکنید، زیرا این کار موجب آسیب‌دیدگى و سوختگى بیشتر دستگاه گوارش می‌شود. بلافاصله دهان کودک را شست‌وشو دهید ولی به او آب ندهید. زیرا این کار باعث جذب سریعتر آن می‌شود. بهتر است تا رساندن مصدوم به بیمارستان یا مراکز درمانى با خوراندن شیر عمل رقیق‌سازی را انجام دهید.
نکته مهم آخر این که برای از بین بردن لکه‌های لباس از مایعات قابل اشتعال مانند بنزین و تینر به ویژه در محیط بسته استفاده نکنید. زیرا علاوه بر خطر انفجار و اشتعال، استنشاق بخار این گونه مایعات باعث کاهش هوشیاری و گاه بیهوشی می‌شود.