به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، «میخائیل گورباچف» در گفت‌وگو با خبرگزاری «ایتارتاس» اظهار داشت: «اصلاح ساختار حکومت و نوسازی شوروی ممکن بود.» وی گفت: «جدی‌ترین پیامدها (برای شوروی) پس از کودتای ناموفق اوت 1991 (مرداد 1369) آغاز شد. این یک اعتراض دستگاه بوروکراسی (به اصلاحات گورباچف) بود و باید با این سگ‌ها (کودتاچیان) قطع رابطه می‌کردم و جز این نمی‌توانم نامی پیدا کنم. «گورباچف تصریح کرد: «برای جلوگیری از خونریزی و کشته‌ شدن مردم، داوطلبانه از قدرت کناره‌گیری کردم، ولی تا آخرین حد ممکن مدافع ماندگاری حکومت (شوروی) بودم.»
وی در مورد نقش «بوریس یلتسین» اولین رئیس‌جمهور جمهوری فدرال روسیه در فروپاشی شوروی هم گفت: «روحیه وی خراب شد، نمی‌دانست چه نقش مهمی دارد و شروع به مبارزه با حکومت مرکزی شوروی کرد... یلتسین بسیار علاقه به حکومت (کردن) داشت و حد و حدودی نمی‌شناخت. از اینکه عضو پولیت بورو (کمیته مرکزی حزب کمونیست وقت) نبود ناراضی و ناراحت بود و از اینجا اعتراضات شروع شد.»
آخرین رهبر شوروی در ادامه و درباره یلتسین گفت: «وی در نشست علنی کمیته مرکزی حزب کمونیست شوروی (21 اکتبر سال 1987) برافروخته شد و ضمن انتقاد از کندی آهنگ اجرای پریستوریکا (اصلاحات سیاسی) مدعی شد نظامی برای پرستش شخصیت من (گورباچف) در حال شکل‌گیری است.
گورباچف همچنین در مورد دلایل استفاده نکردن از نیروی نظامی برای جلوگیری از فروپاشی، گفت: این اقدام ممکن بود منجر به آغاز جنگ داخلی شود که خطرناک بود و این‌طور به نظر می‌رسید برای حفظ حکومت به چنین اقدامی متوسل شده‌ام، ولی باید از راه‌های دموکراتیک حکومت را حفظ می‌کردم.»وی افزود: «امروز شاهدیم زمانی که برای حفظ حکومت و ماندن بر سر قدرت بیش از حد تلاش می‌شود، چه وضعیتی پیش می‌آید، ولی آرزو داشتم دموکراسی در شوروی برقرار شود، تغییرات اساسی در ساختار حکومتی و نفی کامل استبداد بدون هرگونه خونریزی صورت گیرد.»
گورباچف در سال 1985 در حالی که 54 سال داشت، رهبر اتحاد جماهیر شوروی شد و اصلاحات موسوم به «کلاسنوست» و «پریستوریکا» را برای اجرا، در دستور کار قرار داد.گورباچف اظهار داشت: بهای اقدام ها برای حفظ حکومت شوروی از راه زور و دستگیری افراد، بسیار سنگین تمام می‌شد و آتش جنگ داخلی بزرگی را در کشور شعله وی می‌کرد و من با انتخاب واگذاری حکومت، خواستم خونریزی نشود.»رهر شوروی سابق در پاسخ به این پرسش فراگیر که «آیا آمریکا در این زمینه تلاش کرد؟ گفت: «نباید این چنین گفت که واشنگتن مستقیم برای فروپاشی وارد عمل شد. هیچ‌کس  نمی‌دانست که می‌توان اتحاد شوروی را منحل کرد.»وی افزود: «آنها (آمریکایی‌ها) در طول 100 سال علیه روسیه و همچنین به روند انحلال شوروی کمک کردند و سپس فروپاشی شکل گرفت.»گورباچف در پایان امکان احیای شوروی را «ناممکن» خواند، ولی اظهار داشت که ممکن است با جمهوری‌های سابق که اکنون کشور مستلی شده‌اند، اتحاد داوطلبانه برقرار کرد.
گفتنی است وضعیت نامتوازن و بی‌ثبات سیاسی اجتماعی پیش آمده، گروهی از مقامات اتحاد جماهیر شوروی را بر آن داشت با یک برنامه‌ریزی بسیار محرمانه، شب 18 اوت 1991 طرح کودتا را اجرا کنند.
کودتا از سوی هشت عضو بلندپایه حزی کمونیست از جمله «ولادیمیر کریوچکوف» رئیس سازمان جاسوسی «کا‌‌گ‌ب» و تحت رهبری «گنادی یانایف» معاون رئیس‌جمهوری شوروی به اجرا درآمده. کودتاچیان با برکناری گورباچف از رهبری و محبوس کردن وی در استراحتگاه ییلاقی «شبه جزیره کریمه» کمیته اضطراری اداره کشور را تشکیل دادند.انگیزه کودتاچیان، جلوگیری از امضای قرارداد کنفدراسیون اتحاد شوروی بود و اعلام کردند که گورباچف در رهبری ناتوان است و به همین دلایل وضعیت فوق‌العاده اعلام شد.
تانک‌ها و ده‌ها دسته نظامی با فرماندهی سران کا‌.گ.ب به خیابان‌های مسکو سرازیر شدند، اما صدها هزار مخالفت کودتا در مراکز حساس دولتی به ویژه اطراف خانه سفید محل شورای عالی حکومتی شوروی و همچنین اقامتگاه «بوریس یلتسین» که بعدها بنیانگذار روسیه نو شد، سنگربندی کردند که پس از سه روز رویارویی، کمیته کودتاچیان شکست را پذیرفت.
تاثیرهای ویران‌کننده این کودتا و سپس پیمان بلاروس، عمر 74 ساله شوروی با بیش از 22 میلیون و 400 هزار کیلومتر مربع وسعت متشکل از 15 جمهوری در 28 دسامبر 1991 را با تصویب قانون فروپاشی پایان داد و از دل آن روسیه و 15 کشور مستقل شکل گرفتند.
گورباچف در گفت‌وگوی مذکور، اشاره‌ای هم به شرایط فعلی داشت و غرب را متهم کرد  که تلاش می‌کند، «ولادیمیر پوتین» را از قدرت کنار بزند.