وقتی «جیب دانشجو» محل مناقشه می‌شود!
اختلاف بین وزارت علوم و دانشگاه آزاد هر بار با بهانه‌های مختلف و در دوره‌های متفاوت بروز می‌کند و این بار تبعیض آموزشی میان دانشگاه آزاد با موسسات آموزش عالی غیردولتی محل این اختلاف است.
جدال میان دانشگاه آزاد و وزارت علوم از مطرح شدن رشته‌های بدون مجوز این دانشگاه در دو سال گذشته آغاز شده و طی چند روز اخیر با اظهارنظرهای رئیس‌دانشگاه آزاد در خصوص نظارت‌های دوگانه وزارت علوم بر این دانشگاه و موسسات غیرانتفاعی شکل جدیدی به خود گرفته است با این تفاوت که این بار موضوعاتی که مسئولان دانشگاه آزاد به آن اشاره می‌کنند محل اعتراض موسسات غیرانتفاعی هم شده است. موسسات غیرانتفاعی و دانشگاه آزاد طی روزهای اخیر بارها بر تبعیض آموزشی که وزارت علوم بین آنها قائل می‌شود اعتراض کردند.
منشاء اصلی اختلاف‌نظرهای وزارت علوم و دانشگاه آزاد بر پایه تصویب رشته محل‌های این دانشگاه می‌چرخد. در جایی که وزارت علوم اعلام می‌کند برخی رشته‌های دانشگاه آزاد مجوز ندارند و یا به برخی فقط مجوز تنها یک بار پذیرش دانشجو داده است، دانشگاه آزاد همواره با تکیه بر مصوبات یک کمیته ۳ نفره تاکید دارد، تمامی رشته محل‌های این دانشگاه روال قانونی را دنبال کرده است. این اختلاف‌نظر اساسی باعث شده که رئیس‌دانشگاه آزاد در یکی از اظهارات خود ادعا کند وزارت علوم ضرر ۸۰۰ میلیارد تومانی به این دانشگاه وارد کرده است.
همچنین از معاون حقوقی رئیس‌جمهور درخواست کرد با ورود به این موضوع تدبیری برای مشکل دانشگاه آزاد و وزارت علوم اندیشیده شود.
از سوی دیگر مسئولان دانشگاه آزاد تاکید دارند که موسسات غیرانتفاعی از اختلاف ایجاد شده میان وزارت علوم و این دانشگاه به نفع خود بهره می‌برند و می‌خواهند ضعف‌های خود را از این طریق پنهان کنند.
رئیس‌دانشگاه آزاد با اشاره به این موضوع گفت: «ما انتظار داریم استانداردها وجود داشته باشد، اما استانداردها نباید برای برخی مراکز بیشتر باشد، یا اگر برای دانشگاه آزاد رعایت استانداردها ضروری است موسسات غیرانتفاعی نیز باید این استانداردها را رعایت کنند.»
همچنین وی از عدم رعایت استانداردهای آموزشی در موسسات غیرانتفاعی گلایه کرد و با اشاره به یک اتفاق تازه در پذیرش دانشجوی موسسات غیرانتفاعی گفت: «برخی موسسات غیرانتفاعی اقدام به پذیرش دانشجوی کارشناسی ارشد بدون آزمون کرده‌اند.»
پاسخ وزارت علوم به گلایه رئیس‌دانشگاه آزاد
یک روز پس از اظهارات رئیس‌دانشگاه آزاد مبنی بر عدم رعایت قوانین آموزشی از سوی موسسات غیرانتفاعی وزارت علوم اطلاعیه‌ای منتشر و در آن تاکید کرد که پذیرش دانشجو در موسسات غیرانتفاعی در مقاطع تحصیلات تکمیلی تنها از طریق سازمان سنجش صورت می‌گیرد و پذیرش بدون آزمونی در کار نیست.
وزارت علوم در این بیانیه اطلاعات منتقل شده به رئیس‌دانشگاه آزاد اسلامی درباره پذیرش بدون آزمون دانشجو در موسسات آموزش عالی غیردولتی – غیرانتفاعی را صحیح ندانست.
وزارت علوم دانشگاه آزاد را تحمل می‌کند
همچنین یکی از مسئولان آموزشی وزارت علوم به گلایه‌های دانشگاه آزاد واکنش نشان داد و گفت: وزارت علوم دانشگاه آزاد را بسیار تحمل کرده و اگر این وزارتخانه قصد داشت معیارها، شاخص‌ها و ضوابطی را که برای زیر نظام‌های دیگر خود اجرا می‌کند برای دانشگاه آزاد نیز اجرایی کند شاید تاکنون ۶۰ درصد فعالیت‌های این دانشگاه تعطیل می‌شد.
طبق گفته‌های مدیرکل آموزش عالی دانشگاه‌های غیردولتی وزارت علوم پس از تصویب و اصلاح اساسنامه دانشگاه آزاد، این دانشگاه یک موسسه آموزش عالی غیردولتی و غیرانتفاعی محسوب می‌شود و باید از تمامی ضوابط این نوع موسسات پیروی کند و نمی‌تواند تافته جدا بافته باشد.
وی تاکید کرد: دانشگاه‌های غیردولتی که تحت نظر وزارت علوم هستند، نمی‌توانند بیشتر از ۲۰ دانشجوی کارشناسی ارشد پذیرش کنند، اما از واحدهای دانشگاه آزاد گزارش‌های متعددی وجود دارد که در واحدهایی ۱۵۰ تا ۲۰۰ نفر در کارشناسی ارشد پذیرفته است.
ابری نیا همچنین با اشاره به بررسی ۴ هزار و ۶۰۰ کد رشته محل دانشگاه آزاد به این دانشگاه هشدار داد: اگر دانشگاه آزاد مشکلات این کد رشته محل‌ها را اصلاح نکند، سال آینده نمی‌تواند در این رشته محل‌ها پذیرش دانشجو داشته باشد.
انتشار مدارک علیه غیرانتفاعی از سوی دانشگاه آزاد
اختلاف‌نظر وزارت علوم و دانشگاه آزاد و ادعای دانشگاه آزاد مبنی بر تبعیض قایل شدن بین این دانشگاه و موسسات غیرانتفاعی پس از این اظهارات نیز همچنان ادامه داشت تا اینکه دانشگاه آزاد یک روز پس از انتشار اطلاعیه وزارت علوم و صحبت‌های مدیرکل آموزش عالی دانشگاه‌های غیردولتی این وزارتخانه با انتشار تصاویری در قالب یک اطلاعیه مدارکی علیه موسسات غیرانتفاعی منتشر کرد.
به نقل از خبرگزاری مهر؛ دانشگاه آزاد در آن اطلاعیه ادعای وزارت علوم درباره پذیرش دانشجو در موسسات غیرانتفاعی در مقاطع تحصیلات تکمیلی صرفا از طریق سازمان سنجش را رد و تاکید کرده است که وزارت علوم رفتار دوگانه‌ای را در برابر این دانشگاه پیش گرفته است.
گلایه موسسات غیرانتفاعی به دلیل
عدم رعایت قوانین در دانشگاه آزاد
جالب اینجاست که در چنین شرایطی موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی هم بر روند و نحوه پذیرش دانشجو در دانشگاه آزاد گلایه دارند و معتقدند این دانشگاه بدون رعایت ضوابط و قوانین آموزشی اقدام به پذیرش دانشجو در مقاطع مختلف تحصیلی می‌کند و این امر موجب شده تا بخشی از ظرفیت موسسات غیرانتفاعی خالی بماند.
غیرانتفاعی‌ها نامه‌ای به وزیر علوم ارسال کردند و خواستار رعایت یکسان قوانین و مقررات برای تمامی مراکز آموزشی شدند. علی آهون‌منش، رئیس اتحادیه موسسات و دانشگاه‌های غیرانتفاعی گفت: «با ارسال نامه‌ای از وزیر علوم درخواست کرده ایم، هر گونه با سایر دانشگاه‌ها (دانشگاه آزاد) رفتار می‌کند، با دانشگاه و موسسات غیرانتفاعی نیز رفتار کنند.»
وی افزود: «دانشگاه آزاد اسلامی گرایش‌های ادغام شده وزارت علوم را قبول ندارد، این درحالی است که وزارت علوم ۵ تا ۶ گرایش را در یک رشته ادغام کرده و موسسات غیرانتفاعی را مکلف کرده که آن را اجرایی کنند.»
همه این کشمکش‌ها برای پذیرش دانشجو در حالی است که پیش از این بارها از سوی مسئولان آموزش عالی بر خالی ماندن ظرفیت دوره‌های شهریه پرداز در دانشگاه‌ها تاکید شده است. بیش از ۶۰۰ هزار صندلی در دانشگاه‌های غیرانتفاعی، پیام نور، علمی کاربردی و غیره که با شهریه دانشجو می‌گیرند خالی مانده است و داوطلبان علاقه‌ای به آنها ندارند.
موسسات آموزش عالی غیردولتی اعم از موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی، دانشگاه آزاد و پیام نور نیز با تبلیغات گسترده سعی در جذب مخاطبان خود دارند و هر کدام با روش‌های مختلف از مجازی و غیر مجازی، تراکت روی دیوار و پیامک‌های انبوه سعی دارند داوطلبان را به سمت خود متمایل کنند.
این در حالی است که بر اساس آمار هر سال از تعداد داوطلبان کنکور سراسری و دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی دولتی و غیردولتی کاسته می‌شود که عواملی چون کاهش تعداد داوطلبان، کاهش تعداد دانش‌آموزان و در نهایت کاهش کیفیت صندلی‌های کنکور را می‌توان در این عدم تمایل موثر دانست.
تنش اصلی این روزها در عرصه آموزش عالی بر سر پذیرش دانشجو است. دانشجویی که قرار است با قرض، وام و کمک خانواده، شهریه‌های میلیونی را پرداخت کند. شهریه‌هایی که منبع اصلی درآمد دانشگاه‌های خصوصی را تشکیل می‌دهند و اگر روزی پذیرش دانشجو به هر دلیلی حتی قوانین وزارت علوم در این دانشگاه‌ها افت کند رابطه مستقیم با کاهش درآمد دانشگاه دارد.
دعوای «حیدری و نعمتی» دانشگاه آزادی‌ها و غیرانتفاعی‌ها با حکمیت وزارت علوم افق روشنی را برای علم‌آموزی پیش روی نمی‌گذارد چرا که در این میان وزارت علوم نیز نتوانسته است کیفیت دانشگاه‌های غیردولتی را به خوبی کنترل کند و رویه ثابت و یکسانی را در این زمینه در پیش نگرفته است.