آل سعود در بنبست خود ساخته(دیدگاه)
محمدرضا مرادی
سعودیها که تمام امید خود را به پترودلارهای انباشته شده خود بسته بودند از روز ششم فروردین حملات هوایی را علیه یمن آغاز کردند. در این راه موافقت 9 کشور دیگر را نیز به دست آوردند. اما از همان آغاز مشخص بود که ائتلاف به اصطلاح «حمایت از مشروعیت»، فرجامی ندارد. چرا که کشورهای عضو این ائتلاف غالبا کشورهایی ضعیف بودند و از همه مهمتر اینکه بیشتر آنها نمیخواستند نقش خود در حمله به یمن را علنی کنند. چرا که تجربه حمایت از تروریستها در سوریه و عراق جز شکست دستاورد دیگری برای آنها نداشت. این کشورها نمیخواستند با مشارکت علنی در این ائتلاف و شکست احتمالی بیش از پیش جایگاه خود را در منطقه متزلزل کنند. تجربه نزدیک به سه هفته تجاوزگری بیحاصل نیز به خوبی اثباتی بر مدعای شکست سعودیها در یمن است. شاید مهمترین هدف عربستان از حملات هوایی علیه انقلابیون یمن، جلوگیری از پیشروی آنها به سمت استانهای جنوبی بوده که تاکنون در این امر به نتیجه نرسیده است. از این رو سعودیها برای رهایی از این وضعیت ناگزیرند به عملیات زمینی بیندیشند. در ائتلاف ضد یمنی به جز مصر کشور قوی و باتجربهای وجود ندارد که سعودیها بخواهند به پشتوانه آن عملیات زمینی خود را به یمن شروع کنند. مصر نیز با توجه به اینکه دیگر صلابت و قدرت دهه 60 میلادی را ندارد در مورد شرکت در عملیات ضد یمنی بسیار مردد است. چرا که آنها در سال 1962 که بسیار قوی نیز بودند نتوانستند در حمله زمینی بر زیدیها پیروز شوند و جمال عبدالناصر رئیس جمهور اسبق مصر در 1967 اعلام کرد که یمن برای مصر تبدیل به ویتنام شد. در شرایط کنونی که از ارتش مصر جز نامی باقی نمانده و با مشکلات اقتصادی، سیاسی و امنیتی زیادی مواجه است طبیعتا نمیتواند در برابر ارتش و مردم یمن پیروزی و موفقیتی کسب کند. از سوی دیگر برخی تحلیلهای منتشر شده در رسانههای عربی نشان میدهد که دستگاههای اطلاعاتی و امنیتی مصر به دلیل خطرات ورود این کشور به جنگ یمن، تمام تلاش خود را به کار بردهاند تا مانع از اشتباه ارتش در همکاری با عربستان علیه یمن شوند. در این میان پاکستان تنها کشوری است که عربستان به دنبال آن بود تا با وعدهها و رشوههای مالی، دولت این کشور را برای حمله به یمن راضی کند. اما پارلمان پاکستان با هرگونه شرکت این کشور در حملات نظامی علیه یمن مخالفت کرد و نقشه سعودیها را در این مورد هم به هم زد. اما چرا پاکستان در حمله به یمن، سعودیها را همراهی نکرد؟ این امر میتواند متاثر از متغیرهای زیادی باشد.
دولت پاکستان از هفتههای قبل با مقامات سعودی در مورد همراهی در نبرد علیه یمن، رایزنیهایی داشت. حتی برخی منابع خبری فاش کردند که سعودیها رشوه بسیار کلانی برای این منظور به مقامات پاکستان پرداخت کردهاند. بنابراین دولت اسلام آباد در برابر سعودیها به نوعی در موضع ضعف قرار داشت و به اصطلاح خود را مدیون آنها میدانست. در حالی که پارلمان این کشور با این مشکل مواجه نبود و به صورت کاملا آزادانه و مستقل تصمیم گیری کرد و با هرگونه همراهی ارتش این کشور در نبرد علیه یمن مخالفت کرد.
دلیل دیگر به نقش مخرب و منفی عربستان در پاکستان بازمیگردد. مردم و گروههای مدنی پاکستان وضعیت کنونی کشورشان را متاثر از دخالتهای عربستان و آمریکا میدانند. پاکستان در حالی امروز تبدیل به بهشت تروریستها شده که بسیاری از گروههای تروریستی در این کشور مانند سپاه صحابه و لشکر جنگوی از سوی سعودیها تغذیه میشوند. بنابراین پارلمان این کشور که نماینده مردم پاکستان است مخالفت خود را با هرگونه همراهی با عربستان در حمله به یمن اعلام کرد. در واقع پارلمان پاکستان چون دغدغهها و پیوندهای دولت اسلام آباد با ریاض را ندارد منطقیتر در این مورد عمل کرده است.
اما شاید بتوان یکی از مهمترین دلایل مخالفت پارلمان با دخالت این کشور در یمن را با اوضاع داخلی این کشور مرتبط دانست. ارتش پاکستان به شدت درگیر نبرد با تروریستها در داخل کشور خود است، این امر توان زیادی از ارتش این کشور را به خود اختصاص داده است و حتی با وجود تلاشهای زیاد ارتش، روزانه شاهد اقدامات تروریستی زیادی در پاکستان هستیم. با توجه به این، اگر ارتش پاکستان قصد درگیری در جبههای دیگر را داشته باشد باید از نبرد داخلی علیه تروریستها، کناره گیری کند. در حالی که این امر کاملا برخلاف منافع ملی پاکستان است.
در کنار این عوامل نباید از نظر دور داشت که بیش از 20 درصد ارتش پاکستان را شیعیان تشکیل میدهند. مشارکت ارتش این کشور در جنگ علیه زیدیها و شیعیان یمن بهطور حتم با واکنش جدی شیعیان پاکستان مواجه میشد و باردیگر جنگهای فرقهای را تشدید میکرد. بنابراین پارلمان این کشور در تصمیمی منطقی اجازه ورود ارتش را در نبردی که از پیش نتیجه آن معلوم است، نداد. اکنون سعودیها بیش از هر زمان دیگری در یمن تنها شدهاند و همچنان امید واهی به یارگیری دارند. روزهای آینده بدون شک از سختترین لحظات دوران حیات سعودیها خواهد بود. چرا که باید در مورد عقبنشینی یا ادامه جنگ علیه یمن تصمیم گیری کنند.