ارزیابی ایران و 5+1 از گفتوگوهای وین توافق هستهای یا تمدید مذاکرات
دومین روز مذاکرات هستهای وین در حالی سپری شد که اظهارات طرفین از احتمال توافق و یا تمدید مذاکرات خبر میدهد.
محمدجواد ظریف شامگاه سهشنبه پس از دیدار با کاترین اشتون با حضور در جمع خبرنگاران حاضر در محل نمایندگی دائم ایران با بیان اینکه در گفتوگوهای طولانی که با خانم اشتون داشتم و هم گفتوگویی که بین معاونان برگزار شد، درباره موضوعات باقیمانده و راههای متفاوتی که برای حل و فصل این موضوعات مطرح شده بودند بحث و تبادل نظر شد، افزود: در این دور از مذاکرات در حال بررسی راهحلهای ارائه شده برای پایان دادن به اختلافات هستیم. همانطور که بارها گفته شده است، اختلافات قابل توجهی وجود دارد، اما این بدان معنا نیست که این اختلافات غیرقابل حل و فصل است.
وزیر خارجه کشورمان گفت: ضروری است درباره روشهایی که هم جدی و هم با مقداری نوآوری برای حل و فصل این اختلافات مطرح میشود بحث شود، اما این بحثها زمان بر هستند و ممکن است این راهحلها به گفتوگوی بیشتر نیاز داشته باشد.
وی گفت: البته این به آن معنا نیست که هنوز به راهحلی که مورد توافق همه باشد رسیده باشیم. به این معنا هم نیست که راه حل غیرقابل دسترسی باشد. همه معتقدند که این موضوع قابل حل است، زیرا به واقع، برنامه هستهای ایران یک برنامه صلحآمیز و یک واقعیت روی زمین است، به این معنا که دانش دانشمندان ما و فناوری که ما به دست آوردیم یک فناوری بومی است و همگان به این باور رسیدهاند که نمیشود آرزو کرد این فناوری نباشد.
ظریف افزود: از این رو ضروری است بر روی راهحلها کار شود و در مذاکرات سهشنبه درباره راهحلهای متفاوتی که هر یک از کشورها مطرح میکردند بحثهای جدی صورت گرفت، البته تاکنون به یک جمع بندی مشترک نرسیدهایم، اما معتقدم در صورت وجود اراده سیاسی دستیابی به آن ممکن است.
وزیر خارجه ایران خاطرنشان کرد: روز پنجشنبه هم جلسهای با مجموعه کشورهای 1+5 در حد مدیران سیاسی خواهیم داشت، زیرا معتقدیم حضور همه اعضای 1+5 برای رسیدن به راهحل ضروری است و بسیار خوب است که پنجشنبه از این فرصت برای رسیدن به نقطه مشترک استفاده کنیم.
ظریف افزود: این خواست جمهوری اسلامی ایران بود که علاوه بر مذاکرات با کاترین اشتون و آمریکا، یک بار هم مذاکره با کل 1+5 باشد و به این دلیل است که روز پنج شنبه هم به مدت مذاکرات افزوده شد و این نشان دهنده اراده سیاسی در همه طرفها است.
وزیر خارجه کشورمان در بخش دیگری از سخنان خود افزود: جمهوری اسلامی از ابتدا با توجه به سیاستهای کلی نظام و نقطه نظرات مقام معظم رهبری که داشتن هرگونه سلاحهای کشتار جمعی را از نظر شرعی حرام اعلام کردند، نیازی به سلاحهای هستهای ندارد و بر همین اساس احساس میکند که رسیدن به یک راهحل مفید است.
وی با بیان اینکه از ابتدا با اراده سیاسی و آمادگی کامل برای دستیابی به نتیجه به مذاکرات وارد شدیم، گفت: امیدواریم که چنین وضعیتی هم در طرف مقابل وجود داشته باشد بنابراین جلسه روز پنج شنبه فرصتی برای مرور موضوعات مختلف با همه اعضای 1+5 است، اما الزاما به معنای آن نیست که یک وضعیت جدید، مثبت و یا منفی پیدا شده است.
باید در همه موضوعات به نتیجه برسیم
ظریف افزود: بارها گفتهام مذاکرات تا زمانی که به نتیجه نرسد، هیچ اختلافی حل نشده است، زیرا مجموعهای به هم پیوسته از موضوعات است و ضروری است در همه موضوعات به نتیجه برسیم.
ظریف گفت: فکر میکنم زمانی که در نیویورک صرف شد و مذاکرات بسیار گستردهای که در نیویورک انجام شد و پنج شنبه هم گذاشته خواهد شد قادر است راه حلهای مطرح شده را بررسی کند و البته به هیچ وجه بحث توافق نیست و تا زمانی که روی همه موضوعات توافق نشود، روی هیچ موضوعی توافق نخواهد شد.
وزیر خارجه کشورمان با بیان اینکه زمان برای رسیدن به توافق وجود دارد، گفت: بیش از 40 روز دیگر فرصت داریم و همانطور که گفتم درباره همه موضوعات راهحلهایی از سوی طرفهای مختلف ارائه شده است، اما تنها لازم است که در مورد این راهحلها به جمع بندی برسیم و در قالب یک مجموعه و یک بسته با آن برخورد کنیم.
همچنین محمد جواد ظریف روز گذشته با «سباستین کورتس» همتای اتریشی خود دیدار و در خصوص مسائل دوجانبه بحث و تبادل نظر کرد. وزیر امور خارجه اتریش با حضور در محل اقامت وزیر امور خارجه کشورمان با وی دیدار و گفتوگو کرد. دو طرف در این دیدار در خصوص اوضاع منطقه و عرصه بینالملل به بحث و تبادل نظر پرداختند.
وزیر امور خارجه کشورمان همچنین در این دیدار از میزبانی دولت اتریش قدردانی کرد و وزیر امور خارجه اتریش با ابراز خرسندی از میزبانی مذاکرات هستهای ایران با شش کشور در وین، ابراز امیدواری کرد این مذاکرات به راهحلی مورد قبول برای دو طرف منجر شود.
کری: توافق، غیر قابل دسترس نیست
«جان کری» وزیر خارجه آمریکا، پیش از سفر به وین، با حضور در نشست خبری مشترک با «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه در شهر پاریس،در مورد موضوعات مختلف از جمله برنامه هستهای ایران صحبت کرد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا میتوان تا ضربالاجل 24 نوامبر (سوم آذر) به توافق جامع دست یافت یا نه، گفت: «نمیتوانم در این مورد چیزی بگویم. الان که اینجا هستم، پاسخ این سوال را نمیدانم و نمیخواهم پیشبینی هم کنم».
وزیر خارجه آمریکا افزود: «تصور نمیکنم که این (توافق) غیرقابل دسترس باشد. اما در عین حال موضوعات سختی وجود دارد که باید حل شوند، به همین خاطر نمیخواهم پیشگویی کنم. باید با جدیت به مذاکرات ادامه دهیم. ما همین کار را انجام میدهیم تا ببینم به کجا میرسیم. فکر میکنم باید بگذارم فعلا خود مذاکرات نتایج را مشخص کند. فکر نمیکنم گمانهزنی کردنهای بیش از حد در حال حاضر کمکی کند».
24 نوامبر، مهلت مقدس نیست
همچنین «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه پس از دیدار با همتای آمریکایی خود گفت که رسیدن به توافق هستهای در این دور از مذاکرات هستهای در وین امکانپذیر است. وی گفت: رسیدن به توافق محتمل است ولی من نمیتوانم تضمین کنم که این توافق تا 24 نوامبر (3 آذر) حاصل شود، مهلت 24 نوامبر یک مهلت مقدس (وغیرقابل تغییر) نیست.
در ادامه رایزنیهای روز گذشته در وین در راستای راهحل جامع هستهای نشست سه جانبه وزرای خارجه ایران، آمریکا و کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برگزار شد. این دیدار با این هدف برگزار شد تا اختلافات درباره موضوعات اساسی حل و فصل گردند و مسیر پیش رو برای نیل به توافق هستهای جامع تا پایان ضربالاجل 24 نوامبر (3 آذر) هموار گردد.پیش از این دیدار، جان کری و کاترین اشتون در دیداری دو جانبه به تبادل نظر پرداخته بودند.
«سرگئی ریابکوف» معاون وزیر امور خارجه و رئیس هیئت نمایندگی روسیه در مذاکرات هستهای نیز معتقد است که دور کنونی مذاکرات نمایندگان ایران و کشورهای عضو گروه «1+5» در وین میتواند نتیجهبخش باشد، ولی این مسئله به این بستگی دارد که همه طرفین شرکتکننده در مذاکرات اراده سیاسی لازم برای رسیدن به توافق جامع هستهای را از خود نشان دهند.
ریابکوف با اعلام این مطلب یادآور شد که در حال حاضر اطمینان از «تضمین صددرصد» در خصوص رسیدن به توافق وجود ندارد و به همین دلیل باید همه طرفین حداکثر تلاش خود را برای پیشرفت در مذاکرات انجام دهند.
وی در عین حال برگزاری مذاکرات ایران و گروه 1+5 در سطح وزرای امور خارجه در ماه نوامبر را بعید ندانست و این مسئله را منوط به پیشرفت مذاکرات کنونی در وین دانست.
معاون وزیر خارجه روسیه در پاسخ به سؤالی در این رابطه افزود: «من این مسئله را امکانپذیر میدانم. اگر مذاکرات کنونی نتیجهبخش بوده و چنین توافقی صورت بگیرد، هنوز فرصت باقی است تا قبل از 24 نوامبر وزرای امور خارجه نیز با یکدیگر نشست داشته باشند».
وی افزود: «من نمیخواهم بگویم که اختلافات اصلی در حال حاضر بین ایران و آمریکا وجود دارد. همه شرکتکنندگان خط قرمزهایی برای خود دارند که از آنها عبور نخواهند کرد. البته مسلما در این بین بسیاری از مسائل به مواضع ایران و آمریکا بستگی دارد.
امیدواری چین
همچنین «هونگ لی» سخنگوی وزارت خارجه چین تاکید کرد که این کشور امیدوار است که نشست اعضای دائمی شورای امنیت و آلمان در خصوص ایران، سازنده خواهد بود.
وی افزود: روند مذاکرات در خصوص برنامه هستهای ایران وارد مرحله کلیدی شده است. علی رغم این واقعیت که طرفها با چالشهای مختلفی روبرو هستند ما نباید نتایج حاصل شده را دست کم بگیریم.
سخنگوی وزارت خارجه چین گفت: ما امیدواریم که مذاکرهکنندگانی که با یکدیگر دیدار میکنند مذاکرات و گفتوگوهای سازندهای داشته باشند و به دنبال یافتن راهکار مشکل باشند و نگرانیهای مشترک را در نظر بگیرند.
«ماری هارف» سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا نیز گفت که این دور از مذاکرات هستهای ایران و 1+5 که بناست امروز در شهر وین برگزار شود، تنها یک روز به طول خواهد انجامید.
مداخله وزیر جنگ رژیم صهیونیستی
به گزارش خبرگزاریها، با وجود اینکه طرفین مذاکره از احتمال توافق و یا تمدید مذاکرات سخن گفتهاند، وزیر جنگ رژیمصهیونیستی در مصاحبه با پایگاه المانیتور گفت از روند مذاکرات هستهای با ایران، نگران است، چراکه این گفتوگوها نهایتا به یک «توافق بد» منجر میشود.
«موشه یعلون» با متهم کردن تهران به تلاش برای ایجاد ناآرامی در منطقه و تقویت نفوذ خود در دیگر کشورها، مدعی شد که تحریمها و فشار اقتصادی بود که موجب شد تا تهران پای میز مذاکرات حاضر شود. وی با این حال گفت: «متاسفانه، میبینیم که غرب در حال کوتاه آمدن است و روند بحثهای کنونی نشان میدهد که قرار است به توافقی منجر شود که یک توافق خوب نخواهد بود».
یعلون نیز در همین راستا در توضیح اینکه چه توافقی از دید تلآویو، یک «توافق خوب» است، مدعی شد: «یک توافق خوب، تمام ظرفیتهای محوری برنامه هستهای ایران را از این کشور میگیرد. نباید هیچگونه غنیسازی اورانیوم یا پلوتونیومی وجود داشته باشد. چنین توافقنامهای است که به جهان اجازه خواب راحت را میدهد... الان بحث بر سر این است که چند سانتریفیوژ باید در ایران بماند. اصلا چرا باید سانتریفیوژی در ایران بماند؟ برای چه؟ آنها ادعا میکنند که برنامه هستهایشان صلحآمیز است. کشورهای زیادی هستند که برنامه هستهای غیرنظامی دارند، اما سانتریفیوژی هم ندارند. خود این که ایران بر داشتن این توانمندیها اصرار دارد و قدرتهای جهانی هم در برابر آن کوتاه آمدهاند، خیلی چیزها به شما میگوید. به همین دلیل هم هست که یک توافق (اگر به دست بیاید)، توافق خوبی نخواهد بود».
جمهوری اسلامی ایران و گروه 1+5 تاکنون هفت دور درباره راهحل جامع هستهای به گفتوگو پرداختهاند که شش دور آن در وین و هفتمین دور نیز حدود دو هفته پیش در نیویورک برگزار شد اما کماکان اختلافات عمده در خصوص میزان غنی سازی، رآکتور آب سنگین اراک، تاسیسات فردو، تحریمها و بازه زمانی لغو آن و بازه زمانی اجرای توافقنامه جامع محل اختلاف است.
قرار است هشتمین دور مذاکرات جامع هستهای امروز به ریاست ظریف و اشتون و با حضور هیئتهای ایران و 1+5 در وین برگزار شود.