گزارش خبری تحلیلی کیهان
عقبنشینی اردوغان در سوریه تاکتیک یا استراتژیک؟
برخی منابع خبری اعلام کردهاند دولت ترکیه با تعدیل مواضع قبلی خود در قبال بحران سوریه، اعلام کرده به روسیه هم اجازه ميدهد از پایگاه هوایی «اینجرلیک» علیه «داعش» استفاده کند.
سرویس خارجی-
وزارت خارجه ترکیه پس از استقبال مسکو از این خبر آن را تکذیب کرد، اما تکذیبی از جنس تکذیب خبر عذرخواهی اردوغان از پوتین!
دولت ترکیه و شخص «رجب طیب اردوغان» علیرغم میل باطنی خود و علیرغم شعارهایی که این روزها علیه «بشاراسد» سرمیدهد، آرام آرام درحال عقبنشینی از مواضع پنجساله خود در قبال بحران سوریه است؛ در تازهترین اظهارات مقامات آنکارا خبر رسیده که «مولود چاوش اوغلو» وزیرخارجه ترکیه گفته: «ما پایگاه هوایی اینجرلیک را برای کسانی که میخواهند فعالانه به مبارزه علیه داعش بپیوندند، بازگذاشتهایم.
چرا نباید در این زمینه با روسیه همکاری داشته باشیم؟ داعش دشمن همه ماست و باید با آن مبارزه کنیم. احیای سازوکارهای (همکاریهای) امنیتی و اطلاعاتی میان ترکیه و روسیه برای مبارزه با دشمن بسیار مهم است.» البته چاوش اوغلو ساعاتی پس از این اظهارات، برای اینکه جلوی واکنشهای احتمالی داخلی را بگیرد، حرفش را پس گرفت و مدعی شد که اصلا درباره اینجرلیک حرفی نزده است. همین رویه را اردوغان نیز در مورد قضیه از سرگیری روابط با روسیه به کار گرفته بود و مدعی شد، از روسها عذرخواهی نکرده است. پیش از این هم روسها اعلام کرده بودند که ترکیه مرزهایش را روی تروریستها برای ورود به سوریه میبندد. این خبر در گرماگرم تلاش آنکارا و عذرخواهیهای «رجب طیب اردوغان» برای از سرگیری روابط با روسیه منتشر شد و مقامات ترک هم واکنشی به آن نشان ندادند. گفته میشود، این درخواست حین مکالمه تلفنی پوتین و اردوغان به جد مطرح شده است. روزنامه روسی «نزاویسیمایا گازتا» نیز نوشت: رئیسجمهوری ترکیه با نزدیکشدن به روسیه قصد دارد، سیاستهای خود مبنی بر فروپاشی سوریه را پایان دهد.
در حال حاضر دقیقا نمیتوان گفت که ترکیه در پوستاندازی سیاست خارجی تا کجا پیش میرود، ولی اگر در نظر داشته باشیم که سنگ بنای همه سیاستهای حزب حاکم «عدالت و توسعه» طی 14 سال اخیر، «تقویت مناسبات تجاری و رشد اقتصادی» بوده است، از هماکنون میتوان حد و مرزی را برای همراهی آنکارا با روسها در قبال سوریه ترسیم کرد.
اینکه میگویند «اردوغان همه چیزش را میدهد، اما اقتصاد را نه» در ماجرای تیرگی روابط آنکارا و مسکو ثابت شد، به طوری که اردوغان حتی حاضر شد خفت عذرخواهی را به جان بخرد، ولی مناسبات اقتصادی و تجاری کشورش با روسیه از سرگرفته شود. از این منظر، باید در نظر داشت که دولت آنکارا مناسبات بسیار گستردهتری با غرب و آمریکا دارد. لذا، از این پس برای آنکارا کل بحران سوریه تحت تأثیر دو متغیر قرار میگیرد؛ مناسبات با روسیه از یک طرف و مناسبات با غرب از طرف دیگر، و از آنجا که راهبرد دولت ترکیه نزدیکی با غرب و ادغام در اتحادیه اروپا است، پس این مناسبات بر مناسبات با روسها سایه میاندازد.
بدین ترتیب، تغییر تدریجی و قدم به قدم سیاست آنکارا در قبال سوریه، یک تغییر تاکتیکی خواهد بود و ترکیه از این پس در قبال بحران سوریه به گونهای عمل خواهد کرد که موجب رنجش مسکو نشود.
به طور مشخص، چرخش ترکها شامل قطع برخی همکاری با داعش و مشارکت در سرکوب این گروه تروریستی خواهد بود.
نزدیکی ترکیه به روسیه این حسن را نیز برای مقامات آنکارا دارد که به آمریکا نشان دهد اگر بیش از این موجب رنجش ترکیه در ماجرای کردها شود، روسیه میتواند یک بدیل و شریک جدید برای ترکیه به جای غرب باشد.
همانطور که اندیشکده کارنگی و خبرگزاری فرانسه اخیرا گزارش دادند، بحران سوریه هیچ فایدهای برای ترکیه نداشت، بلکه حتی از طریق نفوذ عناصر داعش به داخل خاک ترکیه و انجام حملات تروریستی توسط آنها، صنعت گردشگری ترکیه را نابود کرد. صنعتی که برای جامعه ترکیه سالانه 33 میلیارد دلار درآمد داشت. وقتی این زیان بزرگ را با خسارت کلان قطع مناسبات با روسیه جمع بزنیم، آن وقت متوجه میشویم که بحران سوریه یک بلای اقتصادی واقعی برای ترکیه بوده است.
ترکیه از آمریکا دلخور است، اما همان طور که تجربه عربستان نشان داد، این دلخوری باعث نمیشود که ترکیه کاملا با راهبرد غرب در قبال سوریه قطع رابطه کند و در جبهه روسیه و ایران قرار گیرد.
در مجموع ماجرای سرنگونی جنگنده «سوخو-24» در آذرماه گذشته توسط نیروی هوایی ترکیه، به نفع روسیه پایان یافت، چرا که ترکیه از این پس دیگر آن ترکیه سابق نخواهد بود و حرفشنویاش از روسها بیشتر خواهد شد.