کتاب شناسی فتنه
جامعه شناسی ۲۲ خرداد
«سكوت علوم اجتماعي را نسبت به وقایع درونی کشور قبول دارم و بخشی از آن را ناشی از این می‌دانم که در ایران بر خلاف غرب، تئوری‌ها و نظریه‌های علمی محصول مطالعه واقعیت‌ها نیست، بلکه از قبل نظریه‌های به شکل ترجمه شده از غرب وجود دارد و کار محقق علوم اجتماعی این است که واقعیات را جوری بیان کند که با این نظریه‌های از پیش تولید شده، انطباق پذیر باشد. در واقع علوم اجتماعی در ایران بریده از واقعیت شکل گرفته است، یعنی نظریاتی از قبل تولید شده وجود دارد و در علوم‌اجتماعی سعی می‌شود از وقایع قرائت متناسب با آن نظریه ارایه شود. این بریدگی از واقعیت در جامعه شناسی عملا جامعه‌شناسی را بی‌فایده می‌سازد به همین دلیل است که جامعه شناسی در ایران چندان کاربردی نیست. حاکم بودن ذهنیت فلسفی بر علوم اجتماعی سبب شده است که تمایل به مطالعات خرد و موردی و برخی تک نگاری‌های لازم در جامعه شناسی و علوم‌سیاسی کم رنگ باشد و اکثرا به طرح مسایل کلی و کلان که چندان در ظرف واقعیت‌های جاری و ملموس جامعه جای نمی‌گیرد، گرایش پیدا کنند.»
این جملات را پرویز امینی در یکی از جلسات نقد کتابش گفته بود که با مطالعه آن علاوه بر آشنایی با یکی از معضلات علوم اجتماعی در ایران، می‌توان انگیزه نویسنده از تالیف کتاب «جامعه شناسی ۲۲ خرداد» را هم حدس زد.
پرویز امینی این کتاب را در مدتی نه چندان طولانی بعد از انتخابات ۸۸ نوشت و سعی کرد در آن نگاهی تحلیلی و جامعه شناختی به وقایع آن روزها داشته باشد. چیزی که هنوز هم که هنوز است خیلی به آن دقت نشده و همچنان بسیاری از کتابهایی که با این موضوع منتشر می‌شوند ادبیات و نگاهی روزنامه‌ای دارند نه تحلیلی.
کتاب امینی ۵ فصل دارد: «جامعه شناسي آراي انتخابات دهم رياست جمهوري»، «تقلب؛ جامعه شناسي يك واقعيت يا يك دروغ»، «رفتارشناسي گروه‌هاي سياسي در انتخابات دهم»، «براندازي نرم با استفاده از روش‌هاي انقلاب فرهنگي» و «بازخواني مديريت رهبر معظم انقلاب در انتخابات دهم رياست جمهوري و حوادث بعد از آن».
در میان این فصول مطالب بخش اول را شاید در کمتر جایی بتوانید مطالعه کنید. جامعه‌شناسی نویسنده از آرای انتخابات سال ۸۸ چیز جالبی از آب درآمده است حتی اگر ته دلتان با آن موافق نباشید. البته باید اعتراف کرد که وقتی کتاب عنوان جامعه شناسی را بر جلد خود دارد عملاً خیلی‌ها از خیر مطالعه آن می‌گذرند چراکه تصور رویارویی با یک کتاب تئوریک و به اصطلاح پر از لغات قلمبه سلمبه را در ذهن دارند. اما این کتاب اینگونه نیست چون نویسنده در آن سعی کرده است با استناد به اتفاقات ملموس مباحث تئوریک را هم لابلای آنها بیان کند.
نویسنده همچنین تلاش داشته تا از دایره انصاف و تحلیل واقعگرایانه خارج نشود و به تملق از یک گروه و بدگویی از گروه دیگر نپردازد که البته این بدیهی‌ترین اصل در یک اثر جامعه شناسانه است. همه آنچه گفته شد کتاب «جامعه شناسی ۲۲ خرداد» را اثری قابل مطالعه در سالگرد حماسه ۹ دی می‌کند. مخصوصاً که هم‌اکنون با فاصله گرفتن از رویدادها همچنان دلمان دنبال پاسخی به این سوال باشد که «واقعاً چرا اونجوری شد؟!». راستی این کتاب می‌تواند جواب خوبی باشد به برخی افراد که کار ساده انگارانه کل فتنه ۸۸ را نتیجه یک مناظره می‌دانستند!
اعتراف سبز
حتما شما هم در این چند سال استدلال‌های مختلفی در تایید یا رد تقلب در انتخابات ۸۸ خوانده‌اید و طبیعتاً دامنه این استدلال‌ها تا فتنه ۸۸ و حماسه نهم دی هم رسیده است. جدای از اینکه چقدر با این استدلال‌ها موافق بوده یا نبوده‌اید، کتابی وجود دارد که در این حوزه بسیار خواندنی‌ست.
«اعتراف سبز» کتابی‌ا‌ست که گزیده‌ای از نوشته‌های وبلاگی افراد همسو با شورش سبز را در رد ادعای تقلب منتشر کرده است. در این کتاب می‌توانید تعداد قابل توجهی از نوشته‌های جالبی را بخوانید که نویسندگانش اگرچه عاشق چشم و ابروی احمدی‌نژاد نبوده و حتی ممکن است با نظام هم مشکل داشته باشند اما بصورت مستدل ثابت می‌کنند که تقلبی صورت نگرفته است!این اعتراف‌ها با آوردن نشانی وبلاگ بصورت مستدل ارائه شده است تا هیچ شک و شبهه‌ای باقی نماند که دروغ تقلب حتی برای خیلی از طرفداران و رای دهندگان به میرحسین موسوی هم قابل باور نبود. نکته قابل توجه آن است که برخی از این نوشته‌ها از وبلاگ‌های شناخته شده در فضای مجازی انتخاب شده‌اند و نمی‌توان انگ جعلی زدن به آنها روا داشت.
به هر حال مطمئن باشید خواندن این کتاب که در ۲۳۰ صفحه و با قیمت ۶۰۰۰ تومان منتشر شده است برای تغییر ذائقه خیلی جالب است. مخصوصاً که شاید با استدلال‌هایی متفاوت در رد تقلب مواجه شویم. این کتاب با همکاری دفتر مطالعات جبهه فرهنگی و انتشارات معارف روانه بازار شده است.
تحلیل‌هایی دقیق؛ از خاورمیانه تا آمریکا
علاوه بر کتاب «اعتراف سبز»، کتابی دو جلدی نیز با عنوان «نگاه از بیرون» منتشر شده است که فضایی جدی‌تر از حال و هوای فانتزی کتاب قبل دارد.
جلد اول این کتاب به فتنه ۸۸ از نگاه روزنامه‌نگاران خاورمیانه و جلد دوم به فتنه ۸۸ از نگاه روزنامه‌نگاران آمریکایی می‌پردازد.
در جلد اول که ۲۴۴ صفحه دارد، ۲۷ مقاله و چهار گفتگو از تحلیلگران خاورمیانه ترجمه شده است. انتخابات ریاست جمهوری و شبهه تقلب، فتنه ۸۸، استحکام یا پایان کار نظام جمهوری اسلامی، نقش ولایت فقیه در این اتفاقات و... عناوین این مطالب را تشکیل می‌دهند. در مقدمه کتاب و در تیپ شناسی نویسندگان مقالات آمده است:
«نویسندگان منصف و مستقل را می‌توان در گروه‌های زیر دسته‌بندی کرد: ۱. پیروان تفکر جمهوری اسلامی ۲. شیعیان معتدل ولی غیرهمسو با نظریه سیاسی جمهوری اسلامی ۳. فعالان جنبش‌های اسلامی سیاسی معاصر ۴. نویسندگان جنبش‌های جهادی و مقاومت ۵. نویسندگان قومیت گرای همسو با جمهوری اسلامی ۶. نویسندگان آماتور سیاسی.»
حمیدرضا غریب رضا که این کتاب به کوشش او گردآوری شده در مقدمه خود نوشته که از همه این طیف‌ها در کتاب مقاله وجود دارد. نگاهی که این افراد در خارج از مرزهای ایران به اتفاقات انتخابات داشته‌اند جالب و خواندنی است.
جلد دوم جمع و جور‌تر است. در این مجموعه، سه مقاله به قلم روزنامه‌نگاران و تحلیلگران آمریکایی که در نقد و تحلیل فتنه ۸۸ نوشته شده و به سئوالات و شبهات درباره انتخابات سال ۸۸ در ایران پاسخ می‌دهند، ترجمه و منتشر شده است. یک مقاله هم از منظر شکاف طبقاتی جامعه، به حوادث پس از انتخابات می‌پردازد.این کتاب از مقالات زیر تشکیل شده است: «حقهای به نام تقلب» (جیمز پتراس، استاد ممتاز جامعه شناسی در دانشگاه بینگ همتون نیویورک)، «تقلب در انتخابات ایران: ادعایی بدون سند و مدرک»(گلن کسلر و یان کوهن، اعضای تحریریه واشنگتن پُست)، «تفرقه در میان ملت»(علیرضا دوستدار، دانشجوی دوره دکترای مردم شناسی و مطالعات خاورمیانه دانشگاه هاروارد)، «آیا احمدی نژاد، نتایج انتخابات سال ۲۰۰۹ ایران را به نفع خود دستکاری کرد؟»(اریک آلن بریل).مقاله چهارم حسابی خواندنی و جذاب است. نویسنده آمریکایی در این مقاله ۱۰ دلیل مدعیان تقلب برای دستکاری شدن نتایج انتخابات را بیان کرده و بصورت مبسوط به آن پاسخ داده است و در انتخابات چنین نتیجه گرفته که «هیچکدام از شواهد و مدارک معتبری که تاکنون منتشر شده‌اند نشانه‌ای دال بر توطئه احمدی‌نژاد به نیت دستکاری انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۹ یا وقوع هرگونه تقلب نداشته‌اند».خواندن این دلایل حتما جذاب خواهد بود. مخصوصاً که افرادی در ایران نخواستند این بدیهیات را باور کنند.جلد اول این مجموعه با قیمت ۶ هزار تومان و جلد دوم ۱۷۰۰ تومان در بازار نشر کشور موجود است. این دو کتاب هم با همکاری دفتر مطالعات جبهه فرهنگی و انتشارات معارف منتشر شده است.