بررسی وعده‌های تبلیغاتی وشاخصه‌های کاندیدای اصلح در آستانه انتخابات(بخش پایانی)
بصیرت انتخاباتی در انتخاب بهترین‌ها(گزارش روز)
گالیا توانگر
با انتخابات شما اینها دشمنند؛ با اصل انتخابات دشمنند؛ با حضور پرشور و گسترده مردم در انتخابات دشمنند؛ با انتخاب آدم‌های اصلح و طرفدار حقوق مردم و متعبد و پایبند به مبانی اسلامی و ارزش‌های اسلامی مخالفند، دشمنند؛ چرا؟ چون می‌دانند اینها هم انتخابات، هم حضور گسترده مردم، هم حضور آدم‌های مناسب و شایسته... به ضرر آنهاست؛ لذا مخالفت می‌کنند. هر جور مخالفتی که می‌توانند می‌کنند؛ تبلیغات می‌کنند، رادیو به راه می‌اندازند، در رادیوهای گوناگونشان به خیال خودشان مردم را از انتخابات دلسرد می‌کنند - دارند به خیال خودشان کار می‌کنند- نتیجه هم ان‌شاءالله کاملاً بعکس است. (سخنان مقام معظم رهبری در دیدار اقشار مختلف مردم1386/12/22)
یکی از رودخانه‌ها مایه می‌گذارد و دیگری از جاده‌ها! یکی وعده می‌دهد که فلان رودخانه را از لیست سیاه رودخانه‌های آلوده بیرون می‌کشد و احیایش می‌کند و دیگری می‌خواهد از دل کوه‌های صعب‌العبور برای فلان منطقه که ده‌ها سال به دلیل موقعیت جغرافیایی دور از دسترس بوده و بکر مانده، جاده بکشد. انگار همه عناصر را به کار گرفته‌اند تا دراین رقابت انتخاباتی گوی سبقت را از رقیبان به هر قیمتی بربایند. وقتی دغدغه به هر قیمتی جایگزین هدف وغایت خدمت‌رسانی بی‌تکلف می‌شود، همه معادلات انتخاب اصلح برای نمایندگی در جامعه اسلامی به هم می‌ریزد. اتفاقا تهدیدات و آفت‌ها هم از همین شکاف «به هر قیمتی» وارد شده و در پی آن انواع و اقسام وعده‌های کذب و شعارهای پرطمطراق مثل قارچ سر برمی‌آورند. دشمن هم از تولد نامیمون شعارهای کذب نهایت سوء استفاده را کرده و حداقلش این است که می‌خواهد از حضور مردم در صحنه بکاهد. به عبارتی مردم را از صادقانه بودن وعده‌های انتخاباتی مایوس و با این حربه از حضور پرشور بکاهد. تنها راه برون‌رفت از این قبیل آسیب‌ها هوشیاری و بصیرت مردمی است.
بصیرت مردمی در گرو بررسی سوابق علمی و تعهدات کاندیداها
سیامک باقری عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) و کارشناس مسائل سیاسی ضمن بیان این که برای تشخیص وعده‌های درست از نادرست باید ملاک و معیار داشته باشیم، در گفت‌و‌گو با گزارشگر کیهان می‌گوید: «اولین معیار شناخت حاصل کردن از حیطه اختیارات یک نماینده است. باید فرد رای‌دهنده در مواجهه با وعده‌ها و شعارهای انتخاباتی کاندیداها از خود سوال کند که آیا وعده داده شده اساسا در حیطه اختیارات نمایندگان مجلس می‌گنجد؟ سوال دوم این است که موضوعات وعده داده شده به کدام‌یک از دستگاه‌های دولتی مربوط می‌شود؟ به عبارتی وعده داده شده در حیطه اختیارات قوه مقننه می‌گنجد یا خیر؟»
وی در ادامه راهکارهایی برای تشخیص وعده‌های سره از ناسره کاندیداها ارائه داده و توضیح می‌دهد: «باید ببینیم که وعده‌ها در آینده تا چه میزان قابلیت عملی شدن دارند؟ نکند که وعده یا وعده‌های واهی، تخیلی و دست نیافتنی باشند. راهکار دیگر این است بررسی کنیم که در تحقق فلان وعده چه میزان عوامل مختلف نقش دارند؟ وقتی تحقق یک وعده به بی‌شمار عوامل مختلف بستگی پیدا کند، نشان‌دهنده این است که تحققش به این آسانی‌ها و دست‌کم به این زودی‌ها نخواهد بود. راهکار سوم این است که سابقه وعده را دربیاوریم. ببینیم طی دوره‌های انتخاباتی گذشته آیا مشابه و یا عین همین وعده‌ها مطرح شده بود؟ تاکنون چند درصد آن انجام شده است؟ راهکار چهارم این است که بررسی کنیم آیا توانایی فردی و شخصیتی فرد کاندیدا به اندازه‌ای است که از پس تحقق وعده‌هایی که مدعی‌شان شده برآید؟ این بررسی جست‌وجو در سابقه علمی، مدیریتی، تجربی و...کاندیدای موردنظر را می‌طلبد.»
آفت‌هایی که از داخل و خارج انتخابات را تهدید می‌کنند
باقری کارشناس مسائل سیاسی آفت‌هایی را که ممکن است انتخابات مجلس دهم و همزمان پنجمین دوره انتخاباتی مجلس خبرگان را تهدید کند به دو دسته آفت‌های داخلی و خارجی تقسیم‌بندی کرده و توضیح می‌دهد: «آفت‌های داخلی یک بخشش به رفتار انتخاباتی خود کاندیداها بر می‌گردد. اتهامات ذهنی، افتراها، پرده‌دری‌ها نسبت به کاندیداهای رقیب قطعا پیامدهای ناگواری برای هر یک از حوزه‌های انتخابیه در پی خواهد داشت. متاسفانه برخی از کاندیداها سعی دارند با گرفتن ژست اپوزیسیونی و مخالف نسبت به مسائل سیاسی کشور رای گروه‌هایی را برای خود جذب کنند. آفت دیگر ریخت و پاش‌های تبلیغاتی خارج عرف است. هر چه در پروسه انتخابات به جلو می‌رویم، تبلیغات به سبک و سیاق غربی از سوی برخی کاندیداها پررنگ‌تر و بیشتر می‌شود. دامن زدن به مسائل قومی و قبیله‌ای آفت دیگری است که باید - با توجه به مسائل منطقه‌ای و تهدیداتی که با آن مواجه هستیم- خیلی جدی گرفته شود.»
وی ادامه می‌دهد: «در برخی موارد دیده می‌شود که برخی جریانات سیاسی در تلاشند تا با پیوند دادن مراکز قدرت و ثروت با یکدیگر راه نفوذی در انتخابات یافته و انواع مفاسد را زمینه‌سازی کنند. آفت دیگر زایش دوقطبی‌های متضاد و متباین است. این مسئله می‌تواند به اشکال مختلفی بروز و ظهور پیدا کند. نمونه‌اش استفاده ابزاری از مطالبات بحق مردمی است.»وی در باب آفت‌هایی که از خارج کشور ممکن است انتخابات آتی را تهدید کند، می‌گوید: «همان‌طور که مقام معظم رهبری متذکر شده‌اند، دشمن در پس برجام در پی نفوذ در حوزه‌های مختلف است. یکی از مهمترین حوزه‌ها حوزه سیاسی است که مرکز تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌هاست. یکی از مبادی مهم در حوزه سیاسی مجلس شورای اسلامی به حساب می‌آید. دشمن درصدد است که حمایت برخی رسانه‌های داخلی را -که متناسب با اهداف آنها رفتار می‌کنند- برای این منظورجذب کند. دشمن حتی از پشتوانه مالی برای پیروزی جریانی خاص دریغ نمی‌ورزد. تمام تلاشش این است که بویژه درکلانشهرها برنامه بی‌ثبات‌سازی را اجرا کرده و در این ایام در فضای کلی جامعه یک‌قطبی‌سازی داشته باشد.»
وعده استانی شدن شهرستان
تا احداث دریاچه مصنوعی در کویر!
یکی از فاکتورهایی که در ایام انتخابات فضای جامعه را به خود مشغول می‌سازد، وعده‌های انتخاباتی کاندیداهاست. مطمئنا عدم آگاهی به پذیرش چنین وعده‌های توخالی دامن خواهد زد.
حبیب‌الله ترکاشوند مدیر کل سیاسی خبرگزاری فارس ضمن بیان مصادیقی از وعده‌های کذب به گزارشگر کیهان می‌گوید: «برخی کاندیداها گاه از عدم اطلاع برخی رای‌دهندگان سوءاستفاده کرده و به اظهار وعده‌های واهی رو می‌آورند.برای مثال کاندیدایی مدعی می‌شود فلان شهرستان را به استان تبدیل خواهد کرد! و یا مشکل بیکاری را به طور ضربتی در منطقه خود حل و فصل می‌کند. کاندیدای دیگری قول پایین آوردن نرخ تورم را به محض انتخاب شدن و ورود به مجلس می‌دهد. در صورتی که اگر نیک بنگریم و خوب توجه داشته باشیم هیچ یک از این وعده‌ها در حوزه اختیارات نماینده مجلس نیست. باید دائما از خود بپرسیم که آیا این وعده‌ها در حوزه اختیارات نمایندگان هست یا خیر؟ آیا امکان عقلی و زمینه‌های تحقق این قبیل وعده‌ها وجود دارد یا خیر؟ در مثال دیگری می‌توان به وعده کذب احداث یک دریاچه مصنوعی در قلب یک منطقه کویری اشاره کرد که با یک نگاه منطقی و علمی پی می‌بریم که اساسا امکان علمی تحقق چنین وعده‌ای با تکیه بر موقعیت جغرافیایی منطقه وجود ندارد.»
این تحلیلگر مسائل سیاسی با اشاره به آفت‌هایی که ممکن است انتخابات دهم را تهدید کند، توضیح می‌دهد: «یکی از آسیب‌ها بحث عدم شفافیت مالی کاندیداهاست. اگرچه بسیاری از نمایندگان ما ساده‌زیستند و سالم وارد می‌شوند، اما در کل این سوال مطرح است که مبالغ کلانی که برخی افراد طی دوره وکالتشان در مجلس به دست می‌آورند از کجا تامین می‌شود و چگونه می‌خواهد جبران شود؟ آسیب دیگر فشارهایی است که بر شورای نگهبان وارد می‌گردد. هر چه به سمت برگزاری انتخابات به پیش می‌رویم فشار بر شورای نگهبان به جهت تایید صلاحیت‌ها بیشتر می‌شود. جریان‌هایی که می‌دانند تایید صلاحیتشان دچار مشکل می‌شود، سعی دارند از طریق شارلاتانیزم رسانه‌ای به این نهاد فشارهایی را وارد آورند.»
وی در تکمیل صحبت‌هایش به آفت عدم آگاهی برخی افراد در کلانشهرها و بالاجبار بدون آگاهی به لیستی خاص رای دادن و ضمنا در شهرهای کوچک بنابر توصیه‌های دهان به دهان نماینده خود را انتخاب کردن اشاراتی دارد. ضمن اینکه حمایت دولتی از برخی کاندیداهای خاص را-که مسئولیتی دارند- جایز نمی‌داند.
عصاره فضائل یک ملت
بالطبع اگر وقت و قدرت مجلس صرف قانونگذاری و نظارت بر عملکرد مدیران دولتی و وزیران شود و چنانچه بتوانند با وضع قوانین جلوی قانون‌دانان قانون‌گریز را بگیرند، در پی حل و فصل مسائل کلان کشور مسائل و مشکلات مردمی در اقصی نقاط دور و نزدیک نیز مرتفع خواهند شد.
مهدی عباسی‌مهر فعال سیاسی معتقد است ابتدا باید به اهمیت و جایگاه مجلس پی ببریم و نیز اختیارات و ظرفیت‌هایی را که قانون اساسی به نمایندگان مجلس داده بشناسیم.
وی در گفت‌و‌گو با گزارشگر کیهان می‌گوید: «قانونگذاری، وضع بایدها و نبایدها، نظارت بر عملکرد دولت، رای اعتماد به وزیر و بررسی عملکرد وزرا ونیز ده‌ها رسالت دیگر از اهم وظایف نمایندگان مجلس شورای اسلامی محسوب می‌شود. یک مجلس قوی لازمه بقای یک نظام سیاسی است. امام(ره) مجلس را عصاره فضائل یک ملت می‌داند. نمایندگان نباید رسالتشان را در سطح صرفا پیگیری مطالبات مردمی یک منطقه تنزل دهند. چنانچه نماینده‌ای به وظایف خود در محدوده پیگیری مطالبات مردمی منطقه خود نگاه کند، هم اجحاف در حق جایگاه نمایندگی‌اش داشته و هم اجحاف در حق مردم منطقه‌اش روا داشته است. قطعا هدف این فرد صرفا جمع کردن رای است. تجربه نشان داده که اتفاقا این قبیل نمایندگان در عرصه عمل نمی‌توانند هیچ کدام از وعده‌هایشان را تحقق ببخشند و به یک سطح از معادلات سیاسی انحرافی سقوط می‌کنند. اگر بخواهند مطالبات مردمی را پیگیری کنند با نظارت بر عملکرد مدیران منطقه، شهر و استان خود می‌توانند ضامن سلامتی نظام باشند. تنها در این صورت نماینده می‌تواند در حد مجلسی که امام(ره) توصیفش کرده، قرار گیرد.»
وی با اشاره به اینکه قوانین خوبی تصویب شده که می‌تواند جلوی حرکت‌های نادرست کاندیداها را تا حد زیادی بگیرد، می‌گوید: «شاید یک کاندیدایی بیاید و با شعارهای پرطمطراق وارد شود. ممکن است ابتدا برای مردمی که در پی رفع مشکلاتشان هستند، جذاب باشد، ولی ما باید شاهد یک مجلس قوی با قوه نظارتی باشیم.مجلس باید با وضع قوانین جلو فرار قانون‌دانانِ قانون‌گریز را گرفته و راه تخلف را بر مسئولین و مدیران اجرایی ببندد.»
این فعال سیاسی در تکمیل صحبت‌هایش می‌گوید: «اگر عقلای مردم وارد مجلس شوند و به دور از وکیل دوله بودن و یا وکیل قشر خاصی قرار گرفتن به مسائل کلان کشور بپردازند، قطع به یقین مسائل و مشکلات شهرها نیز حل و فصل خواهند شد. اما اگر بخواهند تنها به مشکلات یک آبادی و یک منطقه خاص رسیدگی کنند از کارهای اساسی و مهم بازمانده ومشکلاتی که در گذشته وجود داشته دوچندان می‌شود.وقت و قدرت مجلس باید صرف دو وظیفه اصلی قانونگذاری و نظارت بر عملکرد مدیران دولتی گردد.»
گاهی نامزدهای انتخابات پا را فراتر از هر نوع اختیاری می‌گذارند و وعده‌هایی می‌دهند که به هیچ عنوان قابل عملی شدن نیست و فقط هدف آن جذب رای مردم و فریب مخاطب است. در این‌باره باید مردم بسیار هوشیار و آگاه باشند و به خوبی به شعارهای داده شده از سوی نامزدها دقت کنند و هر کدام که به سمت واقعیت پیش می‌روند و هدفشان خدمت به نظام و انقلاب و رفع مشکلات مردم است را انتخاب کنند.