فاجعه منا درگفتار شخصیت‌های غیر ایرانی
فاجعه غم‌بار روز عید قربان صحرای منا در حالی رخ داد که هزاران زائر، در انتظار آخرین ساعات احرام بودند تا حلاوت حاجی شدنشان را با خانواده‌هایشان تقسیم کنند. اما برخلاف انتظار همگان، شیرینی عید قربان با خبر تلخ کشتار مظلومانه حاجیان به عظیم‌ترین غم جهانی تبدیل شد. فاجعه‌ای که نتیجه بی‌مسئولیتی و نالایقی آل‌سعود در اداره و مدیریت حج بود. مقامات ارشد ومسئولان و شخصیت‌های کشورهای مختلف جهان در پی این فاجعه واکنش‌های مختلفی داشتند. تعدادی از این واکنش‌های قابل توجه را در ادامه مرور می‌کنیم.
اندونزی: از گروه بن لادن در عربستان سعودی به دلیل سهل‌انگاری شکایت می‌کنیم
رئیس‌جمهور اندونزی نیز ضمن ابراز غم و اندوه نسبت به زائرانی که بر اثر این حادثه کشته شدند، تأکید کرد: مدیریت حج باید بهبود یابد تا حوادث مشابه بار دیگر تکرار نشود.
وزارت امور خارجه اندونزی نیز در پی کشته شدن بیش از ۴۳۵ نفر از زائران خانه خدا و جراحت صدها نفر از آن‌ها خط تلفن ویژه برای ارائه آخرین اطلاعات راه‌اندازی کرد.
یکی از مقامات حج اندونزی، گفت که محل حادثه جاده ۲۰۴ و یک مسیر معمول است که زائران اندونزی نیز از آن استفاده می‌کنند.
دولت اندونزی پیش از این نیز اعلام کرده بود درصدد است از گروه بن‌لادن در عربستان سعودی به دلیل سهل‌انگاری و سقوط جرثقیل در شهر مکه مکرمه که باعث مرگ ۱۰۷ نفر از جمله ۱۳ اندونزیایی شد، شکایت کند.
ترکیه: مرگ حجاج، نشانه قصور مسئولان سعودی در تامین امنیت آنهاست
محمد غورماز رئیس امور دینی ترکیه در واکنش به فاجعه خونین منا خواستار برگزاری اجلاسی بین‌المللی برای بررسی چگونگی تأمین امور مراسم سالیانه حج شد. وی برگزاری این اجلاس بین‌المللی توسط دنیای اسلام و سازمان همکاری اسلامی را امری ضروری دانست و گفت: برگزاری مناسک حج باید با امنیت کامل باشد.
محمدعلی شاهین نایب رئیس حزب عدالت و توسعه ترکیه نیز گفت که کشورش بهتر از سعودی‌ها می‌تواند مناسک حج را برگزار نماید. وی تصریح کرد: مرگ این تعداد حاجی نشانگر کوتاهی و قصور مسئولان سعودی در زمینه تأمین امنیت و سلامت حجاج است. همچنین از کشورهای اسلامی خواست برای حل مسئله مدیریت حرمین شریفین راه‌حلی بیابند.
احمد یافور روزنامه‌نگار ترک: مسلمانان جهان باید اتحادیه اسلامی مشترکی تشکیل دهند و مسئولیت این سرزمین مقدس را به عهده بگیرند.
احمد هاکان خبرنگار مشهور ترک نیز در موضعی برخلاف موضع اردوغان با چاپ یادداشتی در روزنامه حریت با برشمردن اتفاق‌های تلخ مشابهی که در سال‌های قبل در مراسم حج روی داده است نوشت: «به عنوان مسلمان باید در مقابل مدیریت ناکارآمد و بی‌مسئولیت عربستان سعودی که ذره‌ای برای جان انسان‌ها ارزش قائل نیست بایستیم.»
پاکستان:عملکرد ضعیف عربستان در حفظ امنیت جانی حجاج
شخصیت‌های دینی ـ سیاسی پاکستان نیز از عملکرد ضعیف عربستان در حفظ امنیت جانی حجاج انتقاد کرده و دلیل عمده آن را سرگرم بودن مقامات سعودی به حمله نظامی به یمن عنوان کردند. طاهر حسین مشهدی، یک نماینده ارشد مجلس سنای پاکستان با بیان این‌که مسئولیت کشتار حجاج در سرزمین منا برعهده عربستان است، گفت: در مراسم حج امسال ثابت شد عربستان به تنهایی توان مدیریت مراسم حج و امور حرمین شریفین را ندارد و ضروری است تعدادی از کشورهای توانمند جهان اسلام، در مدیریت و اجرای یکی از بزرگترین گردهمایی‌های مسلمانان جهان مشارکت داشته باشند.
لبنان:دلیل فاجعه، ضعف در مدیریت حج توسط مسئولان سعودی است
شیخ هشام خلیفه مدیر کل سابق اوقاف اسلامی لبنان نیز از نظام سعودی خواست تا هرچه سریعتر دلایل حقیقی این حادثه دردناک را شناسایی و عاملان آن را مجازات نماید.
دبیرکل جنبش الامه لبنان شیخ عبدالناصر الجبری هم در واکنش به فاجعه منا گفت: آنچه در منا گذشت ضعف در مدیریت امور حج توسط مسئولان سعودی بود. وی یک بار دیگر خواست که سازماندهی مراسم حج و مناسک عمره توسط کشورهای اسلامی انجام شود تا از وقوع فجایع در موسم حج جلوگیری شود.
شیخ حسن عبدالله، مفتی صور و جبل عامل لبنان در تماس تلفنی با هیئت‌های رسمی و محلی عربستان پس از حادثه منا اعلام کرد که این فاجعه‌ای حقیقی است که رخ داده است و به خانواده قربانیان تسلیت می‌گوییم.
شیخ ماهر حمود دبیر کل اتحادیه علمای مقاومت در لبنان نیز با فاجعه بار خواندن حادثه منا آن را وحشتناک خواند و گفت: این موضوع همه ما را در برابر یک بحران حقیقی قرار داد. وی گفت: فاجعه منا نشان داد که سعودی‌ها باید در مواضع خود نسبت به برخی مسائل از جمله تجاوز به یمن بازنگری کنند.
یمن: رژیم سعودی محاکمه شود
سخنگوی جنبش انصارالله یمن گفت: فاجعه‌ای که برای حجاج در منا رخ داد، ایجاب می‌کند کشورهای عربی و اسلامی، رژیم سعودی را به پای میز محاکمه بکشانند. شیخ صادق نابلسی، روحانی لبنانی، وقوع حادثه دردناک در سرزمین منا را رسوایی بزرگی برای مسئولان برگزارکننده حج برشمرد.
بحرین: باید در خصوص علل حادثه منا جستجو کرد
محسن الغریفی عضو هیئت شرعی در شورای علمای اسلامی بحرین نیز گفت: آنچه روز عید قربان در منا رخ داد نشان داد باید هرچه سریعتر در خصوص اسباب و علل آن جستجو کرد تا جلوی حوادث مشابه گرفته شود.
روسیه: ریاض به جای تأمین امنیت حجاج، مردم یمن را قتل‌عام می‌کند
محمد امین ماجومدر رئیس فدراسیون مهاجران روسیه با اشاره به وقایع پرتلفات حج سال جاری در عربستان سعودی، گفت: ریاض به جای این‌که وظیفه خود را در قبال جهان اسلام به ویژه تأمین امنیت زائران انجام دهد، ضمن ادامه ارتباط با رژیم صهیونیستی، مردم یمن را قتل‌عام می‌کند.
وی در این‌باره اظهار کرد: حادثه جان باختن بیش از ۸۰۰ زائر و زخمی شدن صدها نفر دیگر درمبارک‌ترین عید مسلمانان (قربان)، نشانه‌ای است که عربستان باید به بی‌توجهی در برابر وظایف خود در قبال جهان اسلام و سرنوشت مسلمانان پایان دهد.
ماجومدر ادامه داد: اکنون وقایع پیاپی جان باختن زائران براثر حوادث ناشی از بی‌مسئولیتی درمدیریت حج به گونه‌ای نگران‌کننده است، که نیاز است سران کشورهای اسلامی برای بهبودی وضعیت برگزاری بزرگترین مراسم جمعیتی و عبادی جهان تصمیم لازم را بگیرند و سازمان همکاری اسلامی نیز می‌تواند در این زمینه پیشگام و هماهنگ‌کننده باشد.
وی در پایان اظهارکرد: مسلمانان باید بیش از گذشته در برابر همگرایی‌های ریاض و تل‌آویو که علیه جهان اسلام هدف‌گیری شده، هوشیار باشند و مخالفت‌های خود را اعلام کنند تا فلسطینیان در برابر رژِیم صهیونیستی تنها نمانند.
مالزی: مقامات عربستان باید پاسخگوی امنیت زائران خانه خدا باشند
روزنامه نیواستریت تایمز مالزی هم در این باره نوشت: سؤال بسیاری از افراد جامعه به خصوص خانواده زائران خانه خدا در مورد اولویت ایمنی زائران مکه مکرمه است که مقامات عربستان باید در نظر بگیرند.
دهلی: باید عربستان سعودی در شیوه برگزاری مراسم حج تجدید نظر کند
مولانا «محسن تقوی» امام جمعه مسجد جامع دهلی در خطبه‌های نماز عید قربان با تسلیت شهادت تعدادی از زائران هندی در حادثه منا گفت: «باید عربستان سعودی در شیوه برگزاری مراسم حج تجدید نظر کند و توجه بیشتری به جان زائران بیت‌الله الحرام داشته باشد.» وی افزود: «کشورهای مسلمان باید عربستان را در قبال این کوتاهی بازخواست کنند.»
«عطار رحمان» رئیس کمیته حج هند هم اعلام کرد بر اثر حادثه مرگبار روز پنجشنبه در منا دست کم ۱۴ زائر این کشور کشته و ۱۳ نفر زخمی شدند.
وی بابیان این‌که کمیته حج با جستجو در بیمارستان‌ها و سردخانه‌های مکه درحال تکمیل اطلاعات مربوط به زائران هندی است، از احتمال افزایش تعداد قربانیان این حادثه خبر داد.
بان‌کی‌مون دبیر کل سازمان ملل و موگن لیکتوفت، رئیس دوره‌ای مجمع عمومی سازمان ملل حزن شدید خود را از این حادثه ابراز کردند و به خانواده‌های قربانیان تسلیت گفتند.
پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان نیز شامگاه پنجشنبه با ابراز تأسف از این حادثه، همبستگی خود را با مسلمانان اعلام کرد.
تد پرایس، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا روز پنجشنبه در پیامی ابراز همدردی آمریکا با کشورها و خانواده‌های آسیب‌دیده در حادثه منا را اعلام کرد.
مقام‌های انگلیس نیز تأسف خود را نسبت به حادثه منا ابراز کردند.
فرانسوا اولاند و ولادیمیر پوتین، رؤسای‌جمهور فرانسه و روسیه نیز مراتب همدردی خود را با خانواده‌های قربانیان این حادثه اعلام کردند.
شخصیت‌های جهان اسلام
خواهان کشف حقیقت فاجعه «منا» شدند
دفتر آیت‌الله سیستانی طی بیانیه‌ای ضمن تسلیت حادثه به خانواده قربانیانی که عزیزانشان را در این حادثه غم‌انگیز از دست دادند، تأکید کرد: انتظار می‌رود در آینده تدابیر لازم برای جلوگیری از چنین حوادث حزن‌انگیز و تلخی اتخاذ شود.
آیت‌الله محمدتقی مدرسی، از مراجع دینی برجسته شیعه در عراق حادثه منا را ناشی از سوءمدیریت دولت عربستان در برگزاری مناسک حج و مشغول بودن ریاض به جنگ یمن دانست.حیدرالعبادی، نخست‌وزیر عراق در تماس تلفنی با هیأت حج این کشور برای کسب اطلاع از سلامتی حجاج عراقی فاجعه منا را «دردناک» خواند.
نوری مالکی: حکام سعودی باید در اداره اماکن مقدسه سلب مشروعیت شوند. مسئولان عربستان صلاحیت مدیریت حج را ندارند و حج باید تحت مدیریت و نظارت سازمان همکاری اسلامی قرار گیرد.
سیدعمار حکیم رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق در بیانیه‌ای از مقامات عربستان سعودی خواست که در خصوص فاجعه مرگبار منا هر چه سریعتر تحقیق و تفحص انجام داده و عاملان این فاجعه را بازخواست کنند.
شیخ ماهر حمود و سیدجعفر فضل‌الله دو تن از امامان جمعه اهل تسنن و شیعه لبنان در خطبه‌های خود خواستار تحقیقات شفاف و صادقانه درباره فاجعه بزرگ منا شدند.
سید حسن نصرالله دبیر کل حزب‌الله لبنان در مصاحبه با شبکه المنار، در ابتدای سخنان خود، با تبریک ایام عید به همه مسلمانان و مردم لبنان گفت: با تأسف شدید، اتفاقات و حوادث سال‌های گذشته در منطقه اجازه شادی در عید را نداده‌اند و در حادثه منا و صدمه دیدن حجاج خانه خدا غم بسیاری را موجب و باعث شده تا تبریک عید همراه با تسلیت کشته‌شدگان باشد؛ به همه، مخصوصا به خانواده شهدا و مجروحان و به همه مجاهدین و مدافعان از لبنان عید را تبریک می‌گویم .این حادثه برای هر انسانی، غم‌انگیز بود و برای مسلمانان غم‌انگیزتر و این حادثه واقعا دردناک بود. اما این‌که این حادثه را سیاسی کنند، برای کشته‌شدگان و خانواده‌های آنان دردناک است.
دبیر کل حزب الله لبنان تأکید کرد: جدا از درگیری‌های سیاسی در منطقه، مسئولیت این حادثه بر گردن عربستان است، چرا که این عربستان است که امور حج را در دست دارد و این‌که حاجیان را مسئول حادثه می‌دانند، فرافکنی است. ما خواستار تحقیق در مورد حادثه منا با مشارکت نمایندگانی از کشورهایی که از اتباع آن‌ها در بین کشته‌شدگان حضور دارند هستیم و اصرار حکومت عربستان بر منع کشورهای اسلامی در اداره حج دیگر هیچ منطقی ندارد. وی همچنین اداره مراسم حج و تشکیل کمیته نظارت متشکل از کشورهایی که تعداد حاجیان آن‌ها بیشتر است، دانست.