نگاهی به نقش تاثیرگذار نیروهای داوطلب هلال احمر
شناخت درست زمان حضور به موقع در میدان(گزارش روز)
گروه گزارش
بی‌گمان نیروی انسانی کشورهمواره به عنوان یکی از نقاط قوت ما به حساب آمده است و رهبر معظم انقلاب نیز بارها و بارها بر‌این موضوع تاکید کرده‌اند. اما این نیروی انسانی جوان و سرشار از انرژی، نیازمند یک راهبرد مناسب برای کارایی حداکثری است. موازی با حضور‌این نیروی پرتوان همواره ما شاهد نیاز به حضور نیروهای مردمی و داوطلب در صحنه‌های گوناگون برای یاری رساندن به نیروهای متخصص بوده‌ایم. در برخی نقاط اما این حضور و نیاز به یکدیگر می‌رسند. بی‌شک قوای هر مجموعه‌ای با داشتن نیروی انسانی توانمند بالاتر می‌رود و مصداق بارز کلمات چیده شده در خطوط بالا را می‌توان در هلال احمر دید، تلفیقی از نیروهای متخصص و نیروهای داوطلب را در یک صحنه در نظر بگیرید. هلال احمر مجموعه‌ای است که با بهره‌گیری از تمام توان نیروهای داوطلب همواره در لحظات سخت در کنار مردم و کشور بوده و بدون چشمداشتی در کنار دیگر دستگاه‌های مربوطه همواره یاری‌رسان هموطنان در لحظات دشوار بوده است.
در طول سفر، در حوادث ناگوار و خلاصه در اکثر سختی‌ها وقتی اطرافمان را بهتر نگاه می‌کنیم حضور نفراتی در پوشش جمعیت هلال احمر را درک می‌کنیم. نفراتی که هرچند شاید حداکثر تخصص برای رفع مشکلات در صحنه‌های وقوع حوادث را نداشته باشند اما بدون شک حضورشان می‌تواند به عنوان وزنه‌ای مثبت در صحنه به شمار رود. بد نیست بدانیم هلال‌احمر فعالیت خود را در کشورمان از سال 1301 آغاز کرد اما تغییرات کلی در روند این نهاد و البته توام با آن شکوفایی هلال احمر همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی‌در کشورمان شکل گرفت.
کمک به دیگران دغدغه‌ای برای امدادگران
هلال احمر در سال‌های گذشته در بسیاری از حوزه‌ها ورود پیدا کرده است اما غالبا با شنیدن نام هلال احمر ما به یاد یاری‌رسانی اعضای این جمعیت در حوادث و سوانح می‌افتیم. شاید بهتر باشد برای آشنایی بیشتر با نوع فعالیت‌های امدادی هلال احمر چند کلامی‌از زبان یکی از اعضای فعال جمعیت بشنویم. مجتبی ابراهیم‌نژاد یک نجاتگر 24 ساله است که با او همکلام می‌شویم. در ابتدا از ابراهیم‌نژاد در خصوص انگیزه‌هایش برای حضور و فعالیت در هلال احمر و چگونگی آمدنش سوال می‌کنم و او نیز در پاسخ خود دقیقا به همان پیشینه ذهنی ما از هلال احمر اشاره می‌کند و می‌گوید: «اتفاقی که برای یکی از اقوام من افتاد جرقه‌ای شد تا به حضور در هلال‌احمر و آموزش کمک‌های اولیه علاقه‌مند شوم. در ابتدای حضورم هدفم از یادگیری این بود که به خانواده خودم و البته دیگران کمک کنم. اما با گذراندن دوره‌های هلال احمر روز به روز علاقه‌ام به کارهای امدادی بیشتر شد و پس از گذراندن دوره‌های تخصصی دیگر کمک کردن به دیگران در لباس هلال احمر به یکی از دغدغه‌هایم تبدیل شده بود.»
این نجاتگر هلال احمر در ادامه می‌گوید: «حسی که به انسان هنگام کمک کردن به دیگران و نجات جان آنها دست می‌دهد توصیف شدنی نیست. هنگام کمک‌رسانی به نفرات آسیب‌دیده قطعا کار شما، کار سختی خواهد بود اما همیشه بعد از کمک‌رسانی حس خوبی به شما دست می‌دهد. برای ما حتی مواردی پیش آمده که برخی از هموطنان به دلیل درست تعریف نشدن خدمات هلال‌احمر برایشان هنگام حضورمان در صحنه به ما توهین هم کرده‌اند اما بدون توجه به چنین مسائلی صرفا به انجام وظیفه پرداخته‌ایم.»
ابراهیم‌نژاد خاطرنشان می‌کند: «یکی از مزیت‌های هلال احمر این است که فضا برای پیشرفت به خوبی فراهم شده است و من به عنوان شخصی که در سال 89 در هلال‌احمر یک شخص مبتدی بودم پس از گذشت حدود سه سال توانستم با تلاش، مطالعه و پیگیری به موفقیت‌های زیادی برسم و حتی در دوره مربیگری به عنوان یکی از نفرات برگزیده انتخاب شدم و این مسیر ادامه داشت تا این که در شبکه اجتماعی ماه نو که فضایی برای انتقال تجربیات اعضای هلال احمر با یکدیگر است نیز به عنوان مدیر آموزش نشریه مجازی این شبکه انتخاب شدم.»
فعالیت 700 هزار داوطلب در کشور
اگر کمی از نگاه کلی به فعالیت‌های هلال احمر دورتر شده و به جزئیات نزدیک‌تر شویم می‌توانیم بهتر با سطوح مختلف فعالیت‌های اعضا آشنا شویم. این روزها نفراتی که با پوشیدن لباس هلال احمر در صحنه‌های گوناگون حضور پیدا می‌کنند به دو دسته تقسیم می‌شوند. دسته نخست اعضای سازمان داوطلبان هستند. نفراتی که دارای شرایط سنی بالای 29 سال بوده و غالبا برای فعالیت‌های تخصصی‌تر در مجموعه روی آنها حساب می‌شود. برای آشنایی بیشتر با نگرش موجود در این مجموعه با رئیس سازمان داوطلبان جمعیت هلال احمر کشور صحبت می‌کنیم.
فرحناز رافع در‌این خصوص به گزارشگر کیهان می‌گوید: «پیشگیری از بیماری‌های مختلف از طریق اصلاح و بهبود روش‌های زندگی، سعی در تغییر نگرش در راستای خود مراقبتی و آموزش امداد و کمک‌های اولیه در جهت کسب آمادگی مردم برای کاهش آمار صدمات در حوادث و فعالیت‌های فرهنگی بخشی از فعالیت‌های سازمان داوطلبان هلال احمر است که در نگاه نخست به آنها برمی‌خوریم. سازمان داوطلبان حلقه‌ای بین نیاز نیازمندان و توان توانمندان است و همان‌گونه که در اصول هفتگانه هلال احمر به بحث انسانیت اشاره شده است ما نیز تلاش می‌کنیم در‌ایام مختلف سال مثل نوروز یا ماه مبارک رمضان با تهیه بسته‌های حمایتی از همنوعان خودمان حمایت کنیم.»
رافع در ادامه می‌گوید: «حفاظت از محیط زیست، حفاظت از بهداشت و سلامت محیط در قالب طرح‌های مختلف و هشدار به کارخانه‌هایی که عوامل زیست محیطی را رعایت نمی‌کنند نیز از دیگر فعالیت‌های سازمان داوطلبان است که این سازمان در راستای حفظ سلامت محیط انجام می‌دهد.»
رئیس سازمان داوطلبان جمعیت هلال احمر عنوان می‌کند: «700 هزار داوطلب در بیش از چهار هزار خانه داوطلب در قالب چهار گروه سازمان داوطلبان حضور دارند. این نفرات پس از گذراندن دوره‌های مختلف در راستای توسعه کشور گام برمی‌دارند. شاخصه‌های سازمان داوطلبان همچون بحث حس مسئولیت‌پذیری اجتماعی، باورهای دینی و مذهبی و برقراری صلح و دوستی همگی برگرفته از دین مبین اسلام است و تلاش نیروها به اجرا در آوردن این شاخصه‌ها است.»
محرومیت‌زدایی عمده فعالیت
سازمان داوطلبان
«در هفته هلال احمر دستورالعمل خاصی وجود دارد که در آن بخشی از فعالیت‌های سازمانی به تمرکز روی جذب اعضا اختصاص می‌یابد. این عمل به دلیل بازخوردی است که در اثر برپایی نمایشگاه‌ها و همایش‌های مختلف در طول هفته هلال احمر صورت می‌گیرد. یکی از دغدغه‌های اصلی سازمان صلیب سرخ بالا بردن آمارهای اعضا است. ما در طول سال در سازمان داوطلبان و سایر بخش‌های هلال احمر فرایند جذب را داریم اما هفته هلال احمر، هفته کاهش آثار بلایای طبیعی و دهه فجر سه بازه زمانی هستند که در‌این‌ایام فراخوان‌های عمومی جذب نیرو صورت می‌گیرد.»
متن بالا بخشی از توضیحات مریم نخساز مدیرکل جذب و سازماندهی سازمان داوطلبان هلال احمراست که در گفت‌و‌گو با گزارشگر کیهان مطرح کرده و در ادامه به بیان فعالیت‌های دیگر سازمان داوطلبان اشاره کرده و می‌گوید: «در همین راستا در طول هفته هلال‌احمر فعالیت‌های بسیاری در سطح استان‌ها، شهرها و شهرستان‌ها انجام می‌شود و اطلاع‌رسانی‌های بسیاری جهت معرفی هلال احمر صورت می‌گیرد که در حین این برنامه‌ها علاقه‌مندان با دریافت بروشور و سایر ابزار کسب آگاهی با فعالیت‌های هلال احمر آشنا می‌شوند. بزرگ‌ترین چالش سازمان داوطلبان و به‌طور کلی صلیب سرخ حفظ و نگهداری 100 درصدی داوطلبان است و در همین راستا نیز در طول سال‌این سازمان می‌کوشد تا با جذب نیروهای جدید برون رفت دیگر نیروها را جبران کند.»
نخساز در ادامه با اشاره به روند جذب نفرات در سازمان داوطلبان جمعیت هلال احمر می‌گوید: «سازمان داوطلبان نفرات بالای 29 سال را جذب می‌کند و نفرات جذب شده به صورت سالانه حق عضویت می‌پردازند. البته این نفرات پیش از جذب باید احراز صلاحیت شوند. فعالیت این نفرات در سازمان داوطلبان در چهار گروه حمایت، مشارکت، مهارت و هدایت تقسیم می‌شوند و حقوق و وظایف این نفرات در کتاب کار داوطلبی تعریف، تقسیم‌بندی و سازماندهی شده است.»
وی تصریح می‌کند: «بخش اعظم فعالیت‌های داوطلبان به موضوع محرومیت‌زدایی و رفع آسیب‌های اجتماعی اختصاص می‌یابد که این فعالیت‌ها بر اساس اقلیم و شرایط هر منطقه صورت می‌گیرد. این فعالیت‌های محرومیت‌زدا در حوزه‌های گوناگون از جمله حوزه‌های درمانی و عمرانی به انجام می‌رسد. اشخاص در این نوع فعالیت‌ها بر اساس توان و البته زمانی که می‌توانند به فعالیت‌های داوطلبانه اختصاص دهند، به‌کارگیری می‌شوند.»
مدیرکل جذب و سازماندهی سازمان داوطلبان هلال‌احمر بیان می‌کند: «کار سازمان داوطلبان ارائه خدمات داوطلبی در حوزه‌های پیشگیری، درمان و آموزش است. سعی ما در سازمان داوطلبان جذب افراد تحصیلکرده و متخصص است زیرا همراه با پیشرفت‌های علمی‌کشور این نفرات نیز می‌توانند در مجموعه ما خدمت‌رسانی مناسب‌تری ارائه کنند که البته شاهد هستیم که افراد تحصیلکرده تمایل بیشتر و بهتری به ارائه خدمات به همنوعان خود دارند.»
نبودن تبعیض، ویژگی بارز هلال احمر
همانطور که گفتیم دیگر درگاه ورودی هلال احمر، سازمان جوانان است. سازمانی که علاوه بر فعالیت‌های امدادی تاکید ویژه‌ای بر برنامه‌های فرهنگی دارد.
مینا احمدی عضو 24 ساله سازمان جوانان هلال‌احمر است که بیش از پنج سال در جمعیت فعالیت می‌کند و حدود چهارسالی است که در سازمان جوانان هم عضویت دارد. از احمدی که در سال‌های اخیر بارها توانسته در مسابقات گوناگون سازمان جوانان رتبه‌های برتر را کسب کند، می‌خواهم توضیحی در خصوص فعالیت‌های سازمان جوانان بدهد، او در جواب می‌گوید: «فعالیت‌های بسیاری در حوزه سلامت، فرهنگ و امداد داریم. به طور مثال کارگاه‌های سلامت و کلاس‌های مانور از جمله برنامه‌های ثابت سازمان است.»
وی در ادامه می‌گوید: «سازمان جوانان دارای شاخصه‌های فرهنگی متمایزی نسبت به سایر بخش‌های هلال احمر است و اردوهای جهادی یا مسابقاتی که در‌این سازمان برگزار می‌شود همواره زمینه رشد اعضا را فراهم می‌کند.»
احمدی در بخش پایانی گفت‌و‌گویش خاطرنشان می‌کند: «بارزترین ویژگی هلال احمر این است که هیچ تبعیضی میان اعضا قائل نمی‌شوند و همه اقشار جامعه برای رسیدن به هدفشان که کمک به همنوعانشان است، در کنار یکدیگر تلاش می‌کنند.»
جوابی که خانم احمدی در بخش پایانی صحبت‌هایش می‌دهد در پاسخ به سوالی است که از او می‌خواهم تا از وجه تمایز هلال احمر نسبت به سایر گروه‌های اجتماعی بیان کند. همین سوال را از مجتبی ابراهیم‌نژاد می‌پرسم. او در پاسخ به این سوال می‌گوید: «فعالیت‌های داوطلبانه زیادی داشته‌ام اما به نظرم وجه تمایز اصلی کار در هلال احمر و وظیفه اصلی یک امدادگر تلاش برای نجات جان انسان‌ها بدون هیچ چشمداشتی می‌باشد که با تمام قوا در صحنه‌های مختلف حضور پیدا می‌کند.»
ابراهیم‌نژاد ادامه می‌دهد: «تا جایی که وقتم اجازه دهد برای کارهای داوطلبانه وقت می‌گذارم زیرا وقتی شما جان یک نفر را نجات می‌دهید خواه ناخواه رغبت بیشتری برای کار کردن پیدا می‌کنید و در سال‌های گذشته خیلی پیش آمده که حتی از کار اصلی خودم زده‌ام تا به کارهای داوطلبانه بپردازم.»
وی می‌افزاید: «روحیه کار گروهی در هلال احمر بسیار بالا است زیرا وقتی حرف از نجات جان یک نفر به وسط می‌آید دیگر نگاهی به سن و سابقه نفرات نیست و همه سعی در نجات جان آن شخص دارند.»
این عضو جمعیت هلال احمر عنوان می‌کند: «معمولا هلال احمر در حوادث طبیعی مثل سیل و زلزله در صحنه حضور پر رنگ‌تری دارد و در این شرایط قطعا شرایط کار نیز سخت‌تر است. اما در این کار سخت وقتی هدف نجات جان افراد باشد، دیگر سختی احساس نمی‌شود.»
لزوم توجه بیشتر به اعضا
در ادامه گفت‌و‌گو با ابراهیم‌نژاد از او می‌خواهم تا یکی از نقاط ضعف هلال احمر را بیان کند. و او در پاسخ می‌گوید: «افرادی که در هلال احمر حضور می‌یابند همیشه اولین اولویتشان بحث معنوی کار است اما به نظرم سازمان باید انگیزه بیشتری برای تداوم حضور نفرات در مجموعه ایجاد کند. بسیاری از نیروهای داوطلب حتی از وقت کار اصلی خود می‌زنند تا خدمات داوطلبانه ارائه دهند ولی خدمات ارائه شده به این نیروها حداقلی است و به نظرم برای تداوم حضور نیروها در سازمان بهتر است خدمات رفاهی و تفریحی مناسب‌تری برای نیروها در نظر گرفته شود. زیرا بازوان جمعیت نیروهای داوطلب هستند و اگر آنها نباشند بخش اعظمی از کارها روی زمین می‌ماند.»
حضور فعال زنان
آنچه در فعالیت‌های هلال احمر مشهود است روحیه کار گروهی است و مشاهده کردیم که بارها مصاحبه‌شوندگان بر‌این موضوع تاکید کردند. اما در کنار روحیه کار گروهی نکته دیگری که کار فعالان در هلال احمر را متمایز می‌کند حضور پررنگ بانوان در صحنه است. فرحناز رافع مشاور امور زنان و خانواده جمعیت هلال احمر ایران در‌این خصوص می‌گوید: «برنامه‌های متعددی در حوزه بانوان در هلال احمر داریم. برگزاری مانورهای تیم‌های توانا، عضوگیری در این حوزه، حمایت‌های روانی و فعالیت‌های آموزشی عمومی و تخصصی برای بانوان از جمله فعالیت‌های این حوزه است. البته علاوه بر فعالیت‌های امدادی فعالیت‌هایی همچون برپایی بازارچه‌های خیریه، برپایی جشنواره‌های گوناگون از جمله جشنواره‌های فرهنگی و ورزشی و همایش‌هایی در جهت شعار اصلاح روش‌های تغدیه با همکاری نمایندگی ولی فقیه جهت بالا بردن مهارت و دانش نفرات در قالب اردوهای آموزشی برای دختران از جمله این برنامه‌ها است.»
تلاش ما در‌این گزارش این بود تا با گذری کوتاه از چگونگی فعالیت‌های هلال احمر به بیان نقش تاثیرگذار نیروهای داوطلب در جامعه بپردازیم. نفراتی که با شناخت درست زمان سعی می‌کنند در موارد نیاز به موقع در میدان حضور یابند.
بی‌گمان نیروی انسانی کشورهمواره به عنوان یکی از نقاط قوت ما به حساب آمده است و رهبر معظم انقلاب نیز بارها و بارها بر‌این موضوع تاکید کرده‌اند. اما این نیروی انسانی جوان و سرشار از انرژی، نیازمند یک راهبرد مناسب برای کارایی حداکثری است. موازی با حضور‌این نیروی پرتوان همواره ما شاهد نیاز به حضور نیروهای مردمی و داوطلب در صحنه‌های گوناگون برای یاری رساندن به نیروهای متخصص بوده‌ایم. در برخی نقاط اما این حضور و نیاز به یکدیگر می‌رسند. بی‌شک قوای هر مجموعه‌ای با داشتن نیروی انسانی توانمند بالاتر می‌رود و مصداق بارز کلمات چیده شده در خطوط بالا را می‌توان در هلال احمر دید، تلفیقی از نیروهای متخصص و نیروهای داوطلب را در یک صحنه در نظر بگیرید. هلال احمر مجموعه‌ای است که با بهره‌گیری از تمام توان نیروهای داوطلب همواره در لحظات سخت در کنار مردم و کشور بوده و بدون چشمداشتی در کنار دیگر دستگاه‌های مربوطه همواره یاری‌رسان هموطنان در لحظات دشوار بوده است.
در طول سفر، در حوادث ناگوار و خلاصه در اکثر سختی‌ها وقتی اطرافمان را بهتر نگاه می‌کنیم حضور نفراتی در پوشش جمعیت هلال احمر را درک می‌کنیم. نفراتی که هرچند شاید حداکثر تخصص برای رفع مشکلات در صحنه‌های وقوع حوادث را نداشته باشند اما بدون شک حضورشان می‌تواند به عنوان وزنه‌ای مثبت در صحنه به شمار رود. بد نیست بدانیم هلال‌احمر فعالیت خود را در کشورمان از سال 1301 آغاز کرد اما تغییرات کلی در روند این نهاد و البته توام با آن شکوفایی هلال احمر همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی‌در کشورمان شکل گرفت.
کمک به دیگران دغدغه‌ای برای امدادگران
هلال احمر در سال‌های گذشته در بسیاری از حوزه‌ها ورود پیدا کرده است اما غالبا با شنیدن نام هلال احمر ما به یاد یاری‌رسانی اعضای این جمعیت در حوادث و سوانح می‌افتیم. شاید بهتر باشد برای آشنایی بیشتر با نوع فعالیت‌های امدادی هلال احمر چند کلامی‌از زبان یکی از اعضای فعال جمعیت بشنویم. مجتبی ابراهیم‌نژاد یک نجاتگر 24 ساله است که با او همکلام می‌شویم. در ابتدا از ابراهیم‌نژاد در خصوص انگیزه‌هایش برای حضور و فعالیت در هلال احمر و چگونگی آمدنش سوال می‌کنم و او نیز در پاسخ خود دقیقا به همان پیشینه ذهنی ما از هلال احمر اشاره می‌کند و می‌گوید: «اتفاقی که برای یکی از اقوام من افتاد جرقه‌ای شد تا به حضور در هلال‌احمر و آموزش کمک‌های اولیه علاقه‌مند شوم. در ابتدای حضورم هدفم از یادگیری این بود که به خانواده خودم و البته دیگران کمک کنم. اما با گذراندن دوره‌های هلال احمر روز به روز علاقه‌ام به کارهای امدادی بیشتر شد و پس از گذراندن دوره‌های تخصصی دیگر کمک کردن به دیگران در لباس هلال احمر به یکی از دغدغه‌هایم تبدیل شده بود.»
این نجاتگر هلال احمر در ادامه می‌گوید: «حسی که به انسان هنگام کمک کردن به دیگران و نجات جان آنها دست می‌دهد توصیف شدنی نیست. هنگام کمک‌رسانی به نفرات آسیب‌دیده قطعا کار شما، کار سختی خواهد بود اما همیشه بعد از کمک‌رسانی حس خوبی به شما دست می‌دهد. برای ما حتی مواردی پیش آمده که برخی از هموطنان به دلیل درست تعریف نشدن خدمات هلال‌احمر برایشان هنگام حضورمان در صحنه به ما توهین هم کرده‌اند اما بدون توجه به چنین مسائلی صرفا به انجام وظیفه پرداخته‌ایم.»
ابراهیم‌نژاد خاطرنشان می‌کند: «یکی از مزیت‌های هلال احمر این است که فضا برای پیشرفت به خوبی فراهم شده است و من به عنوان شخصی که در سال 89 در هلال‌احمر یک شخص مبتدی بودم پس از گذشت حدود سه سال توانستم با تلاش، مطالعه و پیگیری به موفقیت‌های زیادی برسم و حتی در دوره مربیگری به عنوان یکی از نفرات برگزیده انتخاب شدم و این مسیر ادامه داشت تا این که در شبکه اجتماعی ماه نو که فضایی برای انتقال تجربیات اعضای هلال احمر با یکدیگر است نیز به عنوان مدیر آموزش نشریه مجازی این شبکه انتخاب شدم.»
فعالیت 700 هزار داوطلب در کشور
اگر کمی از نگاه کلی به فعالیت‌های هلال احمر دورتر شده و به جزئیات نزدیک‌تر شویم می‌توانیم بهتر با سطوح مختلف فعالیت‌های اعضا آشنا شویم. این روزها نفراتی که با پوشیدن لباس هلال احمر در صحنه‌های گوناگون حضور پیدا می‌کنند به دو دسته تقسیم می‌شوند. دسته نخست اعضای سازمان داوطلبان هستند. نفراتی که دارای شرایط سنی بالای 29 سال بوده و غالبا برای فعالیت‌های تخصصی‌تر در مجموعه روی آنها حساب می‌شود. برای آشنایی بیشتر با نگرش موجود در این مجموعه با رئیس سازمان داوطلبان جمعیت هلال احمر کشور صحبت می‌کنیم.
فرحناز رافع در‌این خصوص به گزارشگر کیهان می‌گوید: «پیشگیری از بیماری‌های مختلف از طریق اصلاح و بهبود روش‌های زندگی، سعی در تغییر نگرش در راستای خود مراقبتی و آموزش امداد و کمک‌های اولیه در جهت کسب آمادگی مردم برای کاهش آمار صدمات در حوادث و فعالیت‌های فرهنگی بخشی از فعالیت‌های سازمان داوطلبان هلال احمر است که در نگاه نخست به آنها برمی‌خوریم. سازمان داوطلبان حلقه‌ای بین نیاز نیازمندان و توان توانمندان است و همان‌گونه که در اصول هفتگانه هلال احمر به بحث انسانیت اشاره شده است ما نیز تلاش می‌کنیم در‌ایام مختلف سال مثل نوروز یا ماه مبارک رمضان با تهیه بسته‌های حمایتی از همنوعان خودمان حمایت کنیم.»
رافع در ادامه می‌گوید: «حفاظت از محیط زیست، حفاظت از بهداشت و سلامت محیط در قالب طرح‌های مختلف و هشدار به کارخانه‌هایی که عوامل زیست محیطی را رعایت نمی‌کنند نیز از دیگر فعالیت‌های سازمان داوطلبان است که این سازمان در راستای حفظ سلامت محیط انجام می‌دهد.»
رئیس سازمان داوطلبان جمعیت هلال احمر عنوان می‌کند: «700 هزار داوطلب در بیش از چهار هزار خانه داوطلب در قالب چهار گروه سازمان داوطلبان حضور دارند. این نفرات پس از گذراندن دوره‌های مختلف در راستای توسعه کشور گام برمی‌دارند. شاخصه‌های سازمان داوطلبان همچون بحث حس مسئولیت‌پذیری اجتماعی، باورهای دینی و مذهبی و برقراری صلح و دوستی همگی برگرفته از دین مبین اسلام است و تلاش نیروها به اجرا در آوردن این شاخصه‌ها است.»
محرومیت‌زدایی عمده فعالیت
سازمان داوطلبان
«در هفته هلال احمر دستورالعمل خاصی وجود دارد که در آن بخشی از فعالیت‌های سازمانی به تمرکز روی جذب اعضا اختصاص می‌یابد. این عمل به دلیل بازخوردی است که در اثر برپایی نمایشگاه‌ها و همایش‌های مختلف در طول هفته هلال احمر صورت می‌گیرد. یکی از دغدغه‌های اصلی سازمان صلیب سرخ بالا بردن آمارهای اعضا است. ما در طول سال در سازمان داوطلبان و سایر بخش‌های هلال احمر فرایند جذب را داریم اما هفته هلال احمر، هفته کاهش آثار بلایای طبیعی و دهه فجر سه بازه زمانی هستند که در‌این‌ایام فراخوان‌های عمومی جذب نیرو صورت می‌گیرد.»
متن بالا بخشی از توضیحات مریم نخساز مدیرکل جذب و سازماندهی سازمان داوطلبان هلال احمراست که در گفت‌و‌گو با گزارشگر کیهان مطرح کرده و در ادامه به بیان فعالیت‌های دیگر سازمان داوطلبان اشاره کرده و می‌گوید: «در همین راستا در طول هفته هلال‌احمر فعالیت‌های بسیاری در سطح استان‌ها، شهرها و شهرستان‌ها انجام می‌شود و اطلاع‌رسانی‌های بسیاری جهت معرفی هلال احمر صورت می‌گیرد که در حین این برنامه‌ها علاقه‌مندان با دریافت بروشور و سایر ابزار کسب آگاهی با فعالیت‌های هلال احمر آشنا می‌شوند. بزرگ‌ترین چالش سازمان داوطلبان و به‌طور کلی صلیب سرخ حفظ و نگهداری 100 درصدی داوطلبان است و در همین راستا نیز در طول سال‌این سازمان می‌کوشد تا با جذب نیروهای جدید برون رفت دیگر نیروها را جبران کند.»
نخساز در ادامه با اشاره به روند جذب نفرات در سازمان داوطلبان جمعیت هلال احمر می‌گوید: «سازمان داوطلبان نفرات بالای 29 سال را جذب می‌کند و نفرات جذب شده به صورت سالانه حق عضویت می‌پردازند. البته این نفرات پیش از جذب باید احراز صلاحیت شوند. فعالیت این نفرات در سازمان داوطلبان در چهار گروه حمایت، مشارکت، مهارت و هدایت تقسیم می‌شوند و حقوق و وظایف این نفرات در کتاب کار داوطلبی تعریف، تقسیم‌بندی و سازماندهی شده است.»
وی تصریح می‌کند: «بخش اعظم فعالیت‌های داوطلبان به موضوع محرومیت‌زدایی و رفع آسیب‌های اجتماعی اختصاص می‌یابد که این فعالیت‌ها بر اساس اقلیم و شرایط هر منطقه صورت می‌گیرد. این فعالیت‌های محرومیت‌زدا در حوزه‌های گوناگون از جمله حوزه‌های درمانی و عمرانی به انجام می‌رسد. اشخاص در این نوع فعالیت‌ها بر اساس توان و البته زمانی که می‌توانند به فعالیت‌های داوطلبانه اختصاص دهند، به‌کارگیری می‌شوند.»
مدیرکل جذب و سازماندهی سازمان داوطلبان هلال‌احمر بیان می‌کند: «کار سازمان داوطلبان ارائه خدمات داوطلبی در حوزه‌های پیشگیری، درمان و آموزش است. سعی ما در سازمان داوطلبان جذب افراد تحصیلکرده و متخصص است زیرا همراه با پیشرفت‌های علمی‌کشور این نفرات نیز می‌توانند در مجموعه ما خدمت‌رسانی مناسب‌تری ارائه کنند که البته شاهد هستیم که افراد تحصیلکرده تمایل بیشتر و بهتری به ارائه خدمات به همنوعان خود دارند.»
نبودن تبعیض، ویژگی بارز هلال احمر
همانطور که گفتیم دیگر درگاه ورودی هلال احمر، سازمان جوانان است. سازمانی که علاوه بر فعالیت‌های امدادی تاکید ویژه‌ای بر برنامه‌های فرهنگی دارد.
مینا احمدی عضو 24 ساله سازمان جوانان هلال‌احمر است که بیش از پنج سال در جمعیت فعالیت می‌کند و حدود چهارسالی است که در سازمان جوانان هم عضویت دارد. از احمدی که در سال‌های اخیر بارها توانسته در مسابقات گوناگون سازمان جوانان رتبه‌های برتر را کسب کند، می‌خواهم توضیحی در خصوص فعالیت‌های سازمان جوانان بدهد، او در جواب می‌گوید: «فعالیت‌های بسیاری در حوزه سلامت، فرهنگ و امداد داریم. به طور مثال کارگاه‌های سلامت و کلاس‌های مانور از جمله برنامه‌های ثابت سازمان است.»
وی در ادامه می‌گوید: «سازمان جوانان دارای شاخصه‌های فرهنگی متمایزی نسبت به سایر بخش‌های هلال احمر است و اردوهای جهادی یا مسابقاتی که در‌این سازمان برگزار می‌شود همواره زمینه رشد اعضا را فراهم می‌کند.»
احمدی در بخش پایانی گفت‌و‌گویش خاطرنشان می‌کند: «بارزترین ویژگی هلال احمر این است که هیچ تبعیضی میان اعضا قائل نمی‌شوند و همه اقشار جامعه برای رسیدن به هدفشان که کمک به همنوعانشان است، در کنار یکدیگر تلاش می‌کنند.»
جوابی که خانم احمدی در بخش پایانی صحبت‌هایش می‌دهد در پاسخ به سوالی است که از او می‌خواهم تا از وجه تمایز هلال احمر نسبت به سایر گروه‌های اجتماعی بیان کند. همین سوال را از مجتبی ابراهیم‌نژاد می‌پرسم. او در پاسخ به این سوال می‌گوید: «فعالیت‌های داوطلبانه زیادی داشته‌ام اما به نظرم وجه تمایز اصلی کار در هلال احمر و وظیفه اصلی یک امدادگر تلاش برای نجات جان انسان‌ها بدون هیچ چشمداشتی می‌باشد که با تمام قوا در صحنه‌های مختلف حضور پیدا می‌کند.»
ابراهیم‌نژاد ادامه می‌دهد: «تا جایی که وقتم اجازه دهد برای کارهای داوطلبانه وقت می‌گذارم زیرا وقتی شما جان یک نفر را نجات می‌دهید خواه ناخواه رغبت بیشتری برای کار کردن پیدا می‌کنید و در سال‌های گذشته خیلی پیش آمده که حتی از کار اصلی خودم زده‌ام تا به کارهای داوطلبانه بپردازم.»
وی می‌افزاید: «روحیه کار گروهی در هلال احمر بسیار بالا است زیرا وقتی حرف از نجات جان یک نفر به وسط می‌آید دیگر نگاهی به سن و سابقه نفرات نیست و همه سعی در نجات جان آن شخص دارند.»
این عضو جمعیت هلال احمر عنوان می‌کند: «معمولا هلال احمر در حوادث طبیعی مثل سیل و زلزله در صحنه حضور پر رنگ‌تری دارد و در این شرایط قطعا شرایط کار نیز سخت‌تر است. اما در این کار سخت وقتی هدف نجات جان افراد باشد، دیگر سختی احساس نمی‌شود.»
لزوم توجه بیشتر به اعضا
در ادامه گفت‌و‌گو با ابراهیم‌نژاد از او می‌خواهم تا یکی از نقاط ضعف هلال احمر را بیان کند. و او در پاسخ می‌گوید: «افرادی که در هلال احمر حضور می‌یابند همیشه اولین اولویتشان بحث معنوی کار است اما به نظرم سازمان باید انگیزه بیشتری برای تداوم حضور نفرات در مجموعه ایجاد کند. بسیاری از نیروهای داوطلب حتی از وقت کار اصلی خود می‌زنند تا خدمات داوطلبانه ارائه دهند ولی خدمات ارائه شده به این نیروها حداقلی است و به نظرم برای تداوم حضور نیروها در سازمان بهتر است خدمات رفاهی و تفریحی مناسب‌تری برای نیروها در نظر گرفته شود. زیرا بازوان جمعیت نیروهای داوطلب هستند و اگر آنها نباشند بخش اعظمی از کارها روی زمین می‌ماند.»
حضور فعال زنان
آنچه در فعالیت‌های هلال احمر مشهود است روحیه کار گروهی است و مشاهده کردیم که بارها مصاحبه‌شوندگان بر‌این موضوع تاکید کردند. اما در کنار روحیه کار گروهی نکته دیگری که کار فعالان در هلال احمر را متمایز می‌کند حضور پررنگ بانوان در صحنه است. فرحناز رافع مشاور امور زنان و خانواده جمعیت هلال احمر ایران در‌این خصوص می‌گوید: «برنامه‌های متعددی در حوزه بانوان در هلال احمر داریم. برگزاری مانورهای تیم‌های توانا، عضوگیری در این حوزه، حمایت‌های روانی و فعالیت‌های آموزشی عمومی و تخصصی برای بانوان از جمله فعالیت‌های این حوزه است. البته علاوه بر فعالیت‌های امدادی فعالیت‌هایی همچون برپایی بازارچه‌های خیریه، برپایی جشنواره‌های گوناگون از جمله جشنواره‌های فرهنگی و ورزشی و همایش‌هایی در جهت شعار اصلاح روش‌های تغدیه با همکاری نمایندگی ولی فقیه جهت بالا بردن مهارت و دانش نفرات در قالب اردوهای آموزشی برای دختران از جمله این برنامه‌ها است.»
تلاش ما در‌این گزارش این بود تا با گذری کوتاه از چگونگی فعالیت‌های هلال احمر به بیان نقش تاثیرگذار نیروهای داوطلب در جامعه بپردازیم. نفراتی که با شناخت درست زمان سعی می‌کنند در موارد نیاز به موقع در میدان حضور یابند.