نقشه استعمار برای زنان- بخش پانزدهم
زنان؛ بهانه‌ای برای پیاده‌سازی اهداف سیاسی آمریکا در پاناما
سیدمحمدحسین راجی
در ادامه یادداشت‌های پیشین، قصد داریم از مداخله در کشور پاناما بگوییم.
پاناما
جمهوری پاناما کشوری در آمریکای مرکزی است. منطقه پاناما دارای باریک‌ترین خشکی در آمریکای مرکزی می‌باشد که دو نیم‌قاره آمریکای شمالی و جنوبی را به یکدیگر متصل می‌کند. کانال پاناما که دو اقیانوس آرام و اطلس را به یکدیگر پیوند می‌دهد به لحاظ بازرگانی و ترابری دریایی اهمیت فراوانی دارد و مهم‌ترین کانال جهان به‌شمار می‌آید. همچنین این کشور کریدور اصلی موادمخدر در قاره آمریکاست. همه این موارد، اهمیت این کشور را بیش از پیش کرده است.
در سال 1989، جورج بوش پدر پس از انتخاب به عنوان رياست جمهوری آمریکا یک نامه بسیار محرمانه را امضا کرد که به سیا اجازه می‌داد 10 میلیون دلار به نیروهای مخالف در پاناما برای سرنگونی ژنرال «مانوئل نوریگا»، رئیس‌جمهور سوسیالیست این کشور اختصاص دهد. سیا که تمایلی به دخالت مستقیم در این ماجرا نداشت، به شرکت «رندون» روی آورد. رندون یک شرکت روابط عمومی به ریاست «جان رندون» است که همکاری گسترده‌ای با سازمان سیا برای انجام عملیات‌های رسانه‌ای در جهت حفظ منافع آمریکا در جهان دارد.
رندون طراحی پشت صحنه و استفاده از انواع روش‌های روانشناختی را برعهده داشت تا «گیلرمو اندارا»، نامزد منتخب سازمان سیا را به ریاست جمهوری پاناما برساند. اندارا یک وکیل بزرگ پنجاه و سه ساله با تجربه سیاسی کم بود. در مقابل کارلوس دوکه، به عنوان نامزد دیگر، انتخاب شده نوریگا بود. در نهایت، اندارا رئیس‌جمهور منتخب شد؛ اما نوریگا، رئیس‌جمهور مستقر، انتخابات را باطل اعلام کرد. با این اتفاق، دولت بوش تصمیم گرفت نوریگا را به زور برکنار کند و کار رندون از ایجاد حمایت محلی برای انتخابات ملی به ایجاد حمایت بین‌المللی برای سرنگونی رژیم پاناما تغییر کرد. رندون یک نقشه طراحی کرد.
ماجرا از این قرار بود که در پایان یک تظاهرات در حمایت از اندارا، گروهی از محافظان طرفداران نوریگا- با نام مستعار «اراذل دوبرمن» به جمعیت حمله کردند. آن‌ها، یکی از معاونین اندارا را گرفتند، او را به سمت ماشین هل دادند، اسلحه را در دهان او فرو کردند و ماشه را فشار دادند. آن‌ها حتی سر معاون اندارا را با میله‌ای فلزی با نوک میخ کوبیدند و با چماق‌های سنگین او را کتک زدند. دوربین‌ها نیز تمام این ماجرا را تصویربرداری کردند.
هفته بعد، تصویری از خشونت نیروهای نوریگا، با عنوان «سیاست به سبک پاناما» روی جلد مجله تایم قرار گرفت و خشم بین‌المللی را برانگیخت. برای تقویت بیشتر حمایت بین‌المللی از اندارا، رندون ملاقات معاون او را با مارگارت تاچر، نخست‌وزیر بریتانیا و حتی پاپ فراهم کرد. این موضوع باعث شد که یک اجماع بین‌المللی علیه جریان حاکم بر پاناما شکل بگیرد.
آمریکا برای تضعیف جریان حاکم بر پاناما، تمام تلاش خود را کرد. بهانه تجاوز به همسر یک سرباز آمریکایی در مرز بین این دو کشور، فرصت خوبی برای پذیرش فضای اجتماعی آمریکا نسبت به حمله نظامی ایالات متحده به کشور پاناما بود.
در دسامبر 1989، جورج بوش، ضمن اشاره به موارد دیگر، اعلام کرد که مدتی پیش، سربازان نوریگا، یک نظامی آمریکا را دستگیر و مورد ضرب و شتم وحشیانه قرار دادند. سپس سربازان نوریگا به طرز وحشیانه‌ای سراغ همسر این سرباز رفته و همسرش را مورد بازجویی قرار دادند و او را مورد آزار جنسی قرار دادند. این ادعای بوش باعث شد تا روزنامه‌نگاران مختلفی آن را در سراسر جهان
منتشر کنند.
بوش نیز با پشتوانه این موضوع و کاهش خشونت جنسی، مجوز حمله به پاناما را صادر کرد و باعث سرنگونی نوریگا و جانشینی اندارا در کشور پاناما در اواخر ژانویه 1990 شد.
نکته حائز اهمیت این است که پس از پایان جنگ، هیچ تلاشی برای شناسایی مهاجمان ادعائی بوش به سربازان آمریکایی و همچنین کاهش شیوع خشونت جنسی علیه زنان صورت نگرفت. بار دیگر بهانه زنان باعث شده بود تا آمریکا اهداف سیاسی خود را با اجماع بین‌المللی علیه حاکمیت مستقر در یک کشور پیاده‌سازی کند.