برادری در عین اختلاف سلیقه (یادداشت روز)
در میان نکات برجسته بیانات دیروز رهبر انقلاب در جمع هزاران نفر از بسیجیان که به موضوعات مهم ملی، منطقه‌ای و جهانی اختصاص داشت، نکته بسیار مهمی مطرح شد که می‌تواند در بسیاری از بزنگاه‌ها و در پیمودن صحیح مسیر انقلاب و کشور گره‌گشا باشد.
رهبر انقلاب در دیدار دیروز با تاکید بر پرهیز از دوقطبی‌های کاذب، خطاب به بسیجیان فرمودند: «برخی اظهارات در فضای مجازی و جدا کردن مردم تحت عناوینی مانند «طرفدار این یا آن»، واقعا جای گله دارد؛ کسانی که دین و مبانی و انقلاب و ولایت فقیه را قبول دارند، با هر اختلاف سلیقه برادرهای شما هستند و نباید دچار دودستگی شد.»
این بخش از سخنان رهبری، به نوعی آسیب‌شناسی برخی رفتارها و موضع‌گیری‌هایی است که گاه از سوی افراد و گروه‌های مختلف و حتی ناخواسته در بین نیروهای دلسوز انقلابی بروز می‌کند و منجر به دور شدن دل‌ها و تفرقه می‌شود. این نقطه دقیقاً جایی است که بدخواهان و دشمنان مردم و نظام بر روی ذره‌ذره آن حساب باز کرده و به آن امید بسته‌اند. اما وقتی همه با درک شرایط و در نظر گرفتن اهمیت وحدت و برادری، متوجه لغزش‌گاه‌های وحدت‌سوز باشند، هم نظام و کشور و همگان از برکات و نتایج این درایت و توجه بهره‌مند خواهند شد و هم اینکه مسیری بسیار مهم برای نفوذ بر روی دشمن بسته می‌شود.
همان‌طور که رهبر انقلاب فرمودند، چاره مصون ماندن از دام اصرار بر اختلاف سلیقه‌ها، تاکید بر اشتراکات کلیدی و با اهمیت است.
اگر اساس را بر گشتن و پیدا کردن اختلاف سلیقه‌ها و پافشاری بر روی آنها بگذاریم، آن‌قدر دایره وحدت و برادری تنگ می‌شود که کسانی هم که بر مفاهیم و اصول مهمی همچون دین و مبانی و انقلاب و ولایت فقیه اشتراک نظر دارند نیز ممکن است دچار تشتت و دوری از یکدیگر شوند اما برعکس اگر بنا را بر روی اشتراکات با اهمیت قرار دهیم، اندک اختلاف سلیقه‌ها نیز یا به چشم نمی‌آیند یا زمینه برای رفع و گفت‌و‌گوی دوستانه و منطقی حول آنها فراهم می‌شود بدون آنکه آسیبی به وحدت جامعه وارد آید. نکته مهم این است که تاکید بر روی حفظ وحدت و برادری حول اشتراکات به معنی نپذیرفتن اختلاف سلیقه‌ها نیست چرا که بسیار طبیعی است که در یک جامعه پویا و زنده در بین افراد اختلافات سلیقه‌ای نسبت به موضوعات مختلف وجود داشته باشد اما مادامی که اشتراکات قابل اتکا و متعددی برای رسیدن به نقطه وحدت، برادری و گفت‌و‌گو وجود داشته باشد در عین احترام به اختلاف سلیقه‌ها، وظیفه همه توجه به مشترکات و حفظ کشور و جامعه از ورود به میدان اختلاف و چنددستگی است.
تذکر دیروز رهبر انقلاب البته موضوعی است که ایشان هوشمندانه بارها به آن پرداخته و نسبت به خطرات کم‌توجهی به آن هشدار داده‌اند. از جمله ایشان سال‌ها قبل در خطبه‌های نماز جمعه (۰۱/۰۹/۱۳۸۱) فرموده‌اند: «شکاف‌هایی که بین بدنه یکپارچه مردم به‌وجود می‌آید، راه را برای دشمن باز می‌کند و دشمن با این اختلاف‌ها می‌تواند در داخل یک جامعه و یک کشور نفوذ کند و سیاست‌های خود را دنبال نماید. همه باید خیلی مراقب باشند... امیرالمؤمنین علیه‌الصّلاهًْ والسّلام به ما می‌فرمایند: «صلاح ذات بینکم»؛ دل‌ها را با هم صاف و به هم نزدیک کنید. اختلاف سلیقه‌ها را به معنای دشمنی تلقّی نکنید. اختلاف نظر و اختلاف سلیقه، حتّی اختلاف عقاید سیاسی و دینی و غیره، تا آنجایی که به مبانی عملی نظام ارتباطی ندارد، می‌تواند موجب دشمنی و جدایی و خصومت با یکدیگر نشود.»
شاید بتوان گفت علت اینکه رهبری در دیدار دیروز، بسیجیان را مخاطب توصیه به حفظ وحدت و برادری و تکیه بر اشتراکات و مبانی مشترک به جای اختلاف سلیقه‌ها قرار دادند، این باشد که اولاً بسیج به عنوان یک تفکر و فرهنگ و نه الزاماً به عنوان یک سازمان و تشکل، خود مظهر تاکید بر اشتراکات و دربرگیرنده طیف گسترده‌ای از مردم جامعه است تا آنجا که به بیان رهبر انقلاب، «هر فردِ صاحب فرهنگ و تفکر بسیجی ولو در سازمان بسیج نباشد، یک بسیجی است و جمع کثیری از ملت بسیجی هستند بدون اینکه در سازمان بسیج عضو باشند». یعنی مخاطب کلام رهبری همه مردمی هستند که با تأسی از فرهنگ و تفکر بسیج، دل در گرو عزت و سربلندی این کشور داشته و قطعاً به اهمیت ناکام گذاشتن دشمن در نفوذ و شکستن وحدت و برادری‌ها ایمان دارند. از سوی دیگر بسیج از دوران دفاع مقدس تا عرصه‌های جهادی خدمت، در کرونا، بلایای طبیعی و هر گرفتاری و مشکلی که برای کشور و هموطنان ایجاد شده است بدون خط‌کشی‌ها و بی‌اعتنا به اختلاف سلیقه‌ها یا تفکرات گوناگون، برادرانه در دفاع از کشور و امداد‌رسانی به همه مردم پای کار بوده است و تذکر و توجه به حفظ این گوهر بی‌نظیر تعهد، احساس مسئولیت و دلسوزی از سوی بسیجیان واجب و پر اهمیت است.
رهبر انقلاب در سخنان دیروز خود در خصوص این گوهر ارزشمند وحدت‌آفرینِ نشأت گرفته از تفکر بسیجی فرمودند: «فرهنگ بسیجی خدمت به همه است؛ همه! آنجایی که سیل آمد بسیجی تا زانو در گل رفت برای اینکه خانه سیل‌زده را پاک کند تمیز کند از صاحبخانه نپرسید شما اسمت چیست، دینت چیست، مذهبت چیست، قومیتت چیست، سلیقه سیاسی‌ات چیست. نپرسید، رفت خدمت کرد، هر چه هست هر که هست.»
به جرأت می‌توان سردار بسیجی و بزرگ قهرمان میهن شهید حاج قاسم سلیمانی را نمونه‌ای بارز و مثال‌زدنی از توجه به اشتراکات و تلاش برای جذب مهربانانه و صادقانه طیف‌های مختلف فکری و سلیقه‌ای دانست. در تشییع تاریخی و با شکوه پیکر مطهر این سردار شهید آنچه بیش از همه خودنمایی می‌کرد حضور اقشار مختلف مردم با سلیقه‌ها و ظاهر و تفکرات مختلف بود که عاشقانه برای بدرقه سرباز قهرمان وطن آمده بودند. حتی کسانی که شاید برخی تصور حضور آنها را نیز نداشتند، اما آیا می‌توان گفت حاج قاسم عزیز با همه آنهائی که با وجود سلیقه‌ها و ظاهر و تفکرات خاص خود در آن مراسم با شکوه شرکت کرده بودند در همه موضوعات صد در صد همفکر و هم‌سلیقه بوده است؟ قطعاً چنین نیست؛ اما تاکید هنرمندانه آن مرد آسمانی بر نقاط اشتراک همچون حفظ امنیت همه مردم و حفظ ایران متعلق به همه و ناکامی دشمن مشترک و... و پرهیز از پرداختن و دامن زدن به اختلاف سلیقه‌ها در ضمن ایستادگی روی اصول و تفکرات اسلامی و انقلابی کار خود را در ربودن آن دل‌ها کرده بود. دل‌هایی که داغدار ابرمردی بودند که صادقانه جان خود را برای حفظ امنیت و میهن همه ایرانیان و شکست دشمن همه ایرانیان فدا کرده بود.
اکنون نیز باید توجه داشت که آن‌قدر نقطه اشتراک وحدت‌آفرین وجود دارد که نباید نوبت به اختلاف سلیقه‌ها برسد.
عباس شمسعلی