همکاری فضایی ایران و روسیه رصد زمین با دقت یک متر
سرویس سیاسی-
براساس اعلام سازمان فضایی ایران، ساعاتی پس از پرتاب این ماهواره ایرانی اولین داده تله متری در ایستگاه‌های زمینی ماهواره خیام در پایگاههای سازمان فضایی ایران در ماهدشت دریافت شد.
علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت در حساب کاربری خود در توئیتر با اشاره به پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره خیام، نوشت: فضا در تسخیر دانش ایرانی؛ ماهواره خیام با دقت تصویربرداری یک متر با همکاری روسیه به فضا پرتاب شد.
مأموریت ماهواره خیام چیست؟
ماهواره خیام یک ماهواره سنجش از دور است که تمامی فرامین مربوط به کنترل و بهره‌برداری از این ماهواره از روز اول و بلافاصله پس از پرتاب توسط کارشناسان ایرانی مستقر در پایگاههای فضایی متعلق به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در خاک جمهوری اسلام ایران انجام و صادر خواهد شد.
مرکز کنترل عملیات ماهواره، ارسال فرامین و ایستگاه‌های اخذ داده‌های ماهواره‌ای ماهواره خیام تنها در خاک جمهوری اسلامی ایران و تحت مدیریت سازمان فضایی ایران است و مهندسین و محققین ایرانی در آن مستقر هستند.
با توجه به فعالیت‌ها و اهداف صرفاً صلح‌آمیز و غیرنظامی سازمان فضایی ایران، تصاویر ماهواره خیام برای ارتقا توانایی مدیریت و برنامه‌ریزی کشور در حوزه‌های مختلف کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست، منابع آبی، معادن و پایش مرزها، مدیریت حوادث غیرمترقبه و ... استفاده می‌شود و نیروهای دفاعی کشور برای رفع نیازهای خود مسیرهای اختصاصی و منحصر به فرد خود را به لحاظ فنی و راهبردی پیگیری می‌کنند.
ماهواره خیام چه ویژگی‌هایی دارد؟
ماهواره «خیام» یک ماهواره سنجش از دور با قابلیت تصویربرداری با دقت یک متر است. جمهوری اسلامی ایران هم‌اکنون توانایی طراحی و ساخت ماهواره‌های سنجشی با دقت تصویربرداری 5 تا 10 متر را دارد و حوزه فضایی کشور با عزم و اراده بسیار جدی در مسیر رسیدن به توانایی ساخت ماهواره‌های سنجشی با دقت‌های بهتر از یک متر قرار دارد و این مسیر با جدیت دنبال می‌شود.
برنامه توسعه ماهواره‌برهای بومی نیز در کشور، با یک برنامه مدون و از پیش تعریف‌شده و با تکیه بر فناوری‌های بومی با جدیت و قوت در دولت جدید در حال پیگیری است.
ماهواره خیام، تحت حاکمیت و بهره‌برداری جمهوری اسلامی ایران قرار دارد، از ایستگاه‌های زمینی در خاک جمهوری اسلامی ایران هدایت و کنترل خواهد شد و اطلاعات و تصاویر ارسالی آن نیز در همین ایستگاه‌ها دریافت خواهد شد.
چرا ماهواره ایرانی خیام
توسط روسیه پرتاب شد؟
یکی از سؤالاتی که درباره این ماهواره مطرح است این است که چرا ماهواره ایرانی خیام توسط روسیه پرتاب شد؟
ایران در سال گذشته با پرتاب ماهواره کاملا ایرانی «نور 2» با ماهواره‌بر بومی قاصد، در تزریق ماهواره‌های زیر پنجاه کیلوگرم به مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین موفق عمل کرد و سپس در گام بعدی تزریق ماهواره‌های تا ۱۰۰ کیلوگرم به مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین تا انتهای سال جاری هدف‌گذاری شد تا در ادامه کار، به امکان تزریق ماهواره‌های چندصد کیلوگرمی به مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین تا پایان دولت سیزدهم برسیم.
بنابراین تجربه موفق ایران در این باره در زمینه ماهواره‌های زیر پنجاه کیلوگرم به مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین بوده است و اکنون ماهواره خیام بیش از ۵۰۰ کیلوگرم وزن دارد.
همچنین بنابر اعلام سازمان فضایی ایرانی به دلیل درصد بسیار بالای موفقیت پرتابگر سایوز، پرتاب ماهواره خیام به کشور روسیه واگذار شده است. لازم به ذکر است با توجه به ضریب اطمینان بالای پرتابگر سایوز در پرتاب و در مدارگذاری ماهواره‌ها، بسیاری از کشورهای صاحب چرخه کامل فناوری فضایی که خود توانایی پرتاب ماهواره را دارند نیز از پرتابگرهای روسی استفاده می‌کنند.
«سایوز» حامل ماهواره‌های مخابراتی انگلیس، ژاپن کانادا و آلمان
پایگاه فضایی بایکونور با ده‌ها سکوی پرتاب، چندین مرکز کنترل، ساختمان مونتاژ، انبار نگهداری از قطعات، کارخانه‌های تولید سوخت‌های مایع یا جامد، شبکه توزیع برق، شبکه گسترده جاده‌ای و ریلی، مراکز ردیابی و ارتباط فضایی توسط شوروی سابق بنا نهاده شده و در ابتدا به‌منظور پشتیبانی از پرتاب موشک‌های قاره‌پیمای R۷ این کشور برنامه‌ریزی شد. امکانات و تجهیزات پیشرفته این پایگاه در طول سالیان دراز و با عبور از چندین دهه رشد، تکامل یافته و هنوز هم در دست توسعه است.
بایکونور در قزاقستان واقع شده، اما منطقه‌ای در قلمرو روسیه است. دولت‌های قزاقستان و روسیه با یکدیگر در زمینه نگهداری و عملیات‌های این منطقه همکاری می‌کنند و روسیه سالانه حداقل 115 میلیون دلار برای اجاره زمین پرداخت می‌کند.
اما این تنها کشور ما نیست که برای پرتاب ماهواره از ماهواره‌بر سایوز استفاده می‌کند. به دلیل درصد بسیار بالای موفقیت پرتابگر سایوز، پرتاب ماهواره خیام به کشور روسیه واگذار شده است. لازم به ذکر است با توجه به ضریب اطمینان بالای این پرتابگر در پرتاب و در مدارگذاری ماهواره‌ها، بسیاری از کشورهای صاحب چرخه کامل فناوری فضایی که خود توانایی پرتاب ماهواره را دارند نیز از پرتابگرهای روسی استفاده می‌کنند.
مارس سال گذشته روسیه 38 ماهواره خارجی را پس از پرتاب موفقیت‌آمیز از فضانوردی بایکونور در قزاقستان در مدار قرار داد. خبرگزاری AFP فرانسه با پوشش این خبر اعلام کرد که این موشک با موفقیت توانست 38 ماهواره از بیش از 12 کشور از جمله کره جنوبی، ژاپن، کانادا، عربستان سعودی، آلمان، ایتالیا و برزیل را در مدار قرار بدهد. همچنین ماهواره Challenge-1، اولین ماهواره ساخت تونس که توسط گروه مخابراتی Telnet ساخته شده بود نیز در این پرتاب قرار داشت.
علاوه‌بر این بریتانیا نیز برای فرستادن ماهواره‌های مخابراتی به منظور پوشش اینترنت در جهان از همین موشک استفاده کرده است. فوریه سال جاری بود که آژانس فضایی روسکوسموس مسکو اعلام کرد موشک سایوز روسی روز پنجشنبه 34 ماهواره را برای اپراتور بریتانیایی OneWeb به فضا پرتاب کرد که هدف آن ارائه اینترنت پهن باند در همه جای جهان است. پایگاه خبری فیز در این باره نوشت: این شرکت بریتانیایی قصد دارد تا سال آینده خدمات اینترنتی تجاری جهانی خود را با پشتیبانی حدود 650 ماهواره عملیاتی کند.
مارس سال گذشته نیز دوباره یک موشک سایوز توانست با موفقیت 36 ماهواره وان وب به مدار زمین بفرستد. اسپیس درباره این پرتاب نوشت که این پنجمین راه‌اندازی کلی OneWeb بود.
همکاری مشترک ایران و روسیه در فضا
به دنبال پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره ایرانی «خیام » در صبح روز سه شنبه از ایستگاه فضایی «بایکونور» در قزاقستان، رئیس‌شرکت فضایی روسیه این رویداد را «نقطه عطف مهم» برشمرد.
«یوری بوریسف» رئیس«روسکوسموس» شرکت فضایی دولتی روسیه، پرتاب این ماهواره را به عنوان یک «نقطه عطف مهم» در همکاری بین مسکو و تهران ستود.
وی افزود: «روسیه امروز مانند همیشه آماده همکاری در زمینه اکتشافات فضایی با همه کشورهای ذی‌نفع و شرکاست.»
عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات کشورمان نیز که در کشور قزاقستان به‌سرمی‌برد، در این باره گفت: این آغاز یک همکاری راهبردی بین ایران و روسیه در حوزه فضایی است، البته این همکاری چند سالی به‌طول انجامیده است اما در دولت سیزدهم با تلاش و مجاهدت همکارانم در وزارت ارتباطات و وزارت امور خارجه این مهم به ثمر نشست.
وی تأکید کرد: این ماهواره برای تأمین داده‌های فضایی مورد نیاز کشور، گام بسیار بلندی است و می‌توانیم از تصاویر آن با دقت بسیار بالا برای ارتقای کاربردهای فضایی کشور در حوزه‌های محیط زیست و کشاورزی استفاده کنیم.
زارع‌پور خاطرنشان کرد: ما کنار همکاری‌های راهبردی با کشورهای صاحب‌نام در صنعت فضایی دنیا مانند روسیه، توسعه فناوری بومی فضایی را در دستور کار داریم و تا پایان سال جاری به هدف قرار دادن ماهواره سنجشی در مدار 500کیلومتری فضایی دست خواهیم یافت.
بازتاب وسیع پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره ایرانی به فضا
در رسانه‌های جهان
پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره بومی «خیام» و پیشرفت‌های جمهوری اسلامی ایران در این زمینه مورد توجه رسانه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی قرار گرفت.
«خبرگزاری فرانسه» با ذکر جزئیات این رویداد نوشت، ایران اولین ماهواره نظامی خود را در‌آوریل ۲۰۲۰ با موفقیت در مدار قرار داد که با انتقاد شدید ایالات متحده مواجه شد.
روزنامه آمریکایی «واشنگتن پست» نیز روزهای گذشته گزارش داد که مقامات ایالات متحده از همکاری فضایی نوپا بین روسیه و ایران نگران هستند.
ژاکوب پل، ستون نویس روزنامه انگلیسی اکسپرس معتقد است پس از پرتاب ماهواره خیام از بایکانور به مدار زمین که توسط متخصصان روسی به سفارش ایران انجام می‌شود، روابط بین مسکو و تهران به طور جدی تقویت خواهد شد؛ او ادعا کرد این همکاری «وحشتناک» بوده و انگلیس را ترسانده است.
براساس این گزارش با توجه به افزایش قدرت نظامی ایران هرگونه همکاری فضایی میان تهران و مسکو برای رژیم صهیونیستی و آمریکا نیز به شدت نگران‌کننده است.
پیش از این، روسکوسموس گزارش داده بود که موشک سایوز در ۹ اوت (۱۸ مرداد)، ماهواره سنجش از دور خیام را از پایگاه بایکانور که توسط شرکت‌های روسی به سفارش ایران ایجاد شده است، به مدار خواهد فرستاد.
شبکه تلویزیونی المنار لبنان با پخش پرتاب ماهواره خیام به فضا اعلام کرد که موشک روسی سایوز این ماهواره را در مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین قرار داد. به گفته این شبکه، عمر کاری این ماهواره پنج سال و برای بهبود توان ایران در مدیریت و برنامه‌ریزی در زمینه‌های کشاورزی و محیط زیستی و نظارت بر مرزها به کار گرفته خواهد شد.
شبکه تلویزیونی العربی نیز در گزارشی اعلام کرد که یک موشک سایوز ماهواره ایرانی خیام را از پایگاه بایکونور به فضا پرتاب کرد. این شبکه افزود: نام این ماهواره از نام دانشمند و شاعر ایرانی سده‌های ۱۱ و ۱۲ گرفته شده است و بنا بر اعلام ایران، هدف از آن نظارت بر مرزها و بهبود تولیدات کشاورزی و نظارت بر منابع آبی و مدیریت خطرات طبیعی است.
شبکه تلویزیونی المسیره یمن نیز با پخش تصاویر پرتاب ماهواره به نقل از مقامات ایرانی اعلام کرد که این پرتاب گامی بسیار بزرگ در زمینه داده‌های فضایی برای کشور به شمار می‌رود.
پرتاب ماهواره خیام در شبکه تلویزیونی الجزیره قطر نیز بازتاب داشت و این شبکه با اشاره به ویژگی‌ها و اهداف ارسال آن به فضا اعلام کرد: اعلام پرتاب این ماهواره بعد از سفر رئیس‌جمهوری روسیه به ایران در ۱۹ ماه ژوئیه و دیدار وی با مقامات بلندپایه ایرانی صورت گرفت. به گفته این شبکه، ایران پیش از این ماهوارهایی را به طور مستقیم از خاک خود به فضا پرتاب کرد که آخرین آن ماهواره نور۲ در ماه مارس سال ۲۰۲۲ بود.
شبکه العین امارات دیروز (سه شنبه) در این‌باره گزارش داد که موشک «سایوز» روسی حامل ماهواره ایرانی «خیام» پس از بلند شدن از ایستگاه بایکونور قزاقستان ماهواره ایرانی را با موفقیت در مدار زمین قرار داد. این شبکه اماراتی با اشاره به اینکه این طرح با همکاری ایران و روسیه اجرایی شد، افزود: ایستگاه «بایکونور» در قزاقستان یکی از بزرگ‌ترین سازمان‌های پرتاب فضایی فعال و رکورددار تعداد پرتاب‌های فضایی در جهان است که سال‌ها قبل از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی محل پرتاب موشک‌های فضایی مسکو بود.
شبکه العین امارات اضافه کرد: سازمان فضایی ایران یکشنبه گذشته گزارش‌هایی مبنی بر تلاش روسیه برای استفاده از ماهواره ایرانی «خیام» جهت استفاده از مقاصد نظامی روسیه در اوکراین را تکذیب کرد و آن را «شایعه» دانست.
شبکه «i۲۴» رژیم اسرائیل نیز با اشاره به پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره ایرانی «خیام» گزارش داد که روسیه موشکی که بر روی آن ماهواره ایرانی خیام قرار داشت را به فضا پرتاب کرد و با موفقیت این ماهواره ایرانی را به فضا برد.
این شبکه صهیونیستی در ادامه همانند گذشته این بار نیز دست به تشویش افکار عمومی در قبال موفقیت‌های علمی جمهوری اسلامی ایران زد و ادعای هفته گذشته روزنامه «واشنگتن پست» را تکرار کرد و افزود: در حالی که بیم آن می‌رود این ماهواره نه تنها به روسیه در جنگ اوکراین کمک کند بلکه توانایی‌های بی‌سابقه‌ای در زمینه نظارت بر اهداف نظامی در اسرائیل و خاورمیانه در اختیار ایران قرار دهد.
شبکه «i۲۴» رژیم اسرائیل در ادامه افزود: ایران اتهامات مربوط به اینکه مسکو ممکن است از این ماهواره برای تقویت قابلیت‌های اطلاعاتی خود در جنگ علیه اوکراین استفاده کند را رد کرده و گفته است که کنترل کاملی بر آن خواهد داشت و از روز اول آن را به کار خواهد گرفت.
همچنین پایگاه خبری «ارم نیوز» امارات پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره خیام ایران را بازتاب داد و افزود: ایران ماهواره خیام خود را با همکاری روسیه پرتاب کرد. این پایگاه خبری اضافه کرد که «خیام» جدیدترین و پیشرفته‌ترین ماهواره خانواده ماهواره‌های ایرانی است که با پرتاب به فضا همانند ماهواره‌های قبلی امید، سینا، مصباح و نور در مدار زمین قرار گرفت.
شبکه «تی‌آر‌تی» ترکیه نیز گزارش داد که در بحبوحه ترس غرب مبنی بر کمک ماهواره ایرانی خیام به روسیه در جنگ علیه اوکراین و همچنین ارائه قابلیت‌هایی به ایران برای نظارت بر پایگاههای نظامی منطقه، موشک روسی «سایوز»، ماهواره ایرانی «خیام» را از پایگاه فضایی «بایکونور کوزمودروم» مقر پرتاب‌های فضایی روسیه در جنوب قزاقستان، پرتاب کرد.
این شبکه خبری ترکیه افزود: در حالی که مسکو و تهران به دنبال ایجاد روابط نزدیکتر در مواجهه با تحریم‌های غرب هستند، یک موشک روسی با موفقیت یک ماهواره ایرانی را به فضا پرتاب کرد.
«تی آر تی» اضافه کرد که آژانس فضایی روسیه (روسکوزموس) فیلم پرتاب این ماهواره را در یوتیوب قرار داد و آن را منتشر کرد.
ایران هسته‌اى و فضایى
رژیم تحریم را شکسته است
انتشار خبر غرورآفرین پرتاب ماهواره ایرانی خیام بازتاب گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی به همراه داشته و کاربران واکنش‌های فراوانی نسبت به آن نشان داده‌اند.
یکی از کاربران با هشتگ ایران قوی و ماهواره خیام نوشت: پیامبر مهربان ما 1400 سال قبل فرمود دانش اگر در ثریا باشد مردمانی از سرزمین پارس بدان دست خواهند یافت.
یکی دیگر از کاربران در صفحه خود در توئیتر نوشت: به خاطر لجاجت و قبیله‌گرایی سیاسی میگفتند باید برجام و FATF امضا شود تا حتی مشکل آب خوردن مردم حل شود، چه برسد به تعامل با سایر کشورها.(هرچند برجام را هم امضا کردند و نتیجه آن هیچ شد)، اما امروز بدون برجام و FATF ایران ماهواره خیام را آنهم از طریق خاک یک کشور دیگر به فضا فرستاد.
کاربری دیگری نوشت: چند وقت پیش امارات یک ماهواره غیر بومی را با ماهواره بر خارجی در خاک فرانسه به فضا پرتاب کرد و 2 دقیقه بعد سقوط کرد اما در رسانه‌ها تیتر زدند امارات فضایی شد. در ایران پس از فضایی شدن امید و نور بومی و امروز خیام با پرتاب موفق سایوز روسی حرف از استعمار میزنن. یک فریم از جنگ روایت‌ها.
همچنین کاربر دیگری در صفحه خود در شبکه اجتماعی توئیتر نوشت: قرار گرفتن ماهواره خیام در مدار 500 کیلومتری زمین و بهره‌برداری از این ماهواره توسط دانشمندان فضایی ایرانی از یک سو قدم بزرگی در حوزه صنعت فضایی کشور و از سوی دیگر پرتاب آن توسط موشک سایوز روسی نشانه همکاری نزدیک بین ایران و روسیه بود. ایران هسته‌ای و فضایی رژیم تحریم را شکسته است.