دسترسی کارگزاران بورس به عرضه و تقاضا و محدودیت سهامداران باعث فساد می‌شود
به گزارش مرکز رسانه قوه قضائیه، در پی دستور اخیر رئیس دستگاه قضا به سازمان بازرسی کل کشور مبنی بر به‌روز کردن گزارشات پیشین در مورد مسائل بورس و تخلفات احتمالی، هیئت‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار با رئیس قوه قضائیه دیدار کردند.
در ابتدای جلسه رئیس قوه قضائیه مطالبی با اشاره به اهمیت بازار سرمایه و بورس گفت: با استقبال مردم از بورس فرصت خوبی برای دولت و مردم پیش آمد و نباید این فرصت با عملکرد ناصواب از بین برود و لازم است با شفاف نمودن فرآیند‌ها در بورس دغدغه مردم هرچه زودتر رفع شود و مردم با امیدواری بتوانند کماکان در بورس فعالیت نمایند.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین غلامحسین محسنی اژه‌ای با بیان اینکه بدیهی است بازار سرمایه نیز مانند بسیاری از بازار‌های دیگر دادوستد دارای سود و زیان است، افزود: طبعاً افراد با اختیار و آگاهی و آشنایی با بازار باید وارد آن شوند لکن رشد فوق‌العاده شاخص بورس در سال‌های ۹۸ و ۹۹ غیرمتعارف و غیرمنطقی بود و به همین جهت خیلی از دلسوزان و سازمان بازرسی کل کشور و دادستانی کل کشور به مسئولین ذی‌ربط به‌صورت کتبی و شفاهی هشدار دادند و موارد خلاف را متذکر شدند.
محسنی اژه‌ای با اشاره به دغدغه‌های موجود درخصوص ریزش بورس در کشور بیان داشت: باید تلاش و ابعاد نظارتی بازار سرمایه تقویت شود تا فرصت بازار سرمایه به ضد آن تبدیل نشود.
وی، همچنین از آمادگی کامل قوه قضائیه برای کمک به دولت و سازمان بورس برای رفع آسیب‌ها و مشکلات بورس خبر داد.
اثرات افزایش غیرمتعارف شاخص بورس
و تبلیغات صورت گرفته در سال‌های ۹۸ و ۹۹
رئیس دستگاه قضا با بیان اینکه با افزایش غیرمتعارف شاخص بورس و تبلیغات صورت گرفته در سال‌های ۹۸ و ۹۹ جمع کثیری از مردم بدون اطلاع و آشنایی کافی حدود ۶۰ میلیون کد بورسی گرفتند، گفت: در آن مقطع زمانی سازمان بورس هم اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی مناسبی انجام نداد و در این فضا بعضی افراد کل موجودی را وارد بورس کردند و حتی بعضی از مردم با شرایط پیش آمده از بستگان و آشنایان خود نیز وجوهی را اخذ کرده و وارد بورس شدند و در حال حاضر برای این دسته مشکل مضاعفی به‌وجود آمده است.
در این نشست رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار نیز گفت: ورود سرمایه مردم به بازار بورس طی سال‌های ۹۸ و ۹۹ یک فرصت استثنائی برای شرکت‌های بورسی و رونق‌دهی به اقتصاد کشور ایجاد کرد، اما متأسفانه از آن جهت که زیرساخت‌های فنی، حقوقی و نظارتی متناسب با این هجوم سرمایه به بورس تعبیه نشده بود موجب پدید آمدن مخاطراتی شد.
مجید عشقی، همچنین «آزادسازی بخش دوم سهام عدالت»، «مهیا نبودن زیرساخت‌های فنی و حقوقی کامل»، «فروکش کردن نقدینگی موجود با اقدامات دولت وقت» و برخی عوامل دیگر را از جمله دلایل ریزش بورس عنوان کرد.
عشقی در ادامه، وضعیت فعلی بازار سهام را مثبت و امیدوارکننده ارزیابی کرد و گفت: در مدت اخیر سود‌های شرکت‌های بورسی افزایش یافته است و مؤید این موضوع، صورت‌های مالی ماهانه‌ای است که شرکت‌های بورس در اختیار سازمان بورس قرار می‌دهند و این فرآیند، ما را به این نتیجه می‌رساند که نباید نگران بود.
رئیس دستگاه قضا پس از اظهارات رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار این سؤال را مطرح کرد که این سازمان برای تقویت زیرساخت‌ها و بطور خاص نظارت و اعتمادسازی مردم چه برنامه‌ای دارد؟
عشقی نیز در پاسخ گفت: تا پایان سال با ارتقاء و تقویت سامانه‌های فنی و نظارتی تمام جریان‌های مالی اثرگذار در بازار سرمایه در سریع‌ترین زمان ممکن مورد رصد و شناسایی قرار خواهند گرفت و از این طریق از بسیاری آسیب‌ها و مخاطرات پیشگیری خواهد شد.
بخش حقوقی سازمان بورس
کارآمدی لازم را ندارد
در این نشست دادستان کل کشور نیز اظهار داشت: از سال ۹۷ به بعد تذکرات و اخطار‌هایی به مسئولین ذی‌ربط بورس از جمله وزیر اقتصاد وقت داده‌ایم و به‌نظر می‌رسد بخش حقوقی سازمان بورس کارآمدی لازم را ندارد.
حجت‌الاسلام منتظری ساماندهی مجامع شرکت‌های سهام عدالت را ضروری دانست و گفت: در جلسه اخیر شورای عالی بورس فرصت سه ماهه برای این امر تعیین شد.
معاون رئیس سازمان بازرسی کل کشور نیز در این نشست طی سخنانی به تذکرات و گزارشات این سازمان به مسئولین ذی‌ربط سازمان بورس طی دو سال اخیر اشاره کرد.
ابهاماتی که در بورس به رانت دامن می‌زند
رئیس قوه قضائیه در ادامه گفت: مسائل مطرح شده از سوی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار و دادستان کل کشور جای بررسی و اقدام دارد لکن اینجانب با ملاحظات گزارشات رسمی و مردمی تفاوت‌هایی بین فرآیند بورس در کشور خودمان و سایر بورس‌های دنیا می‌بینم که می‌تواند باعث رانت و سوءاستفاده عده‌ای و متضرر شدن عده دیگری گردد لذا به بعضی از موارد اشاره می‌کنم و امیدوارم سازمان بازرسی کل کشور و مسئولین سازمان بورس و اوراق بهادار به‌طور دقیق این موضوعات را بررسی کرده و اقدام مقتضی را به عمل آورند.
اژه‌ای با اشاره به «نمایش صف خرید و فروش در بورس»، «دخالت‌های ناظرین بورس در فرایند خرید و فروش سهامداران» و «خرید سهام با کد بورسی افراد حقیقی از سوی صندوق‌های حقوقی» افزود: این موارد ابهاماتی است که اعضای هیئت‌مدیره سازمان بورس باید در رابطه با آن شفاف‌سازی و رفع ابهام کنند.
وی همچنین درخصوص نمایش صف خرید و فروش در بورس اظهار داشت: با وصف اینکه در بورس‌های متعارف دنیا صف خرید و فروش به نمایش گذاشته نمی‌شود چرا در بورس ایران صف خرید و فروش نمایش گذاشته می‌شود؟
رئیس دستگاه قضا ادامه داد: از طرف ناظرین بورس دخالت‌های غیرمتعارف در امر خرید و فروش سهام صورت می‌گیرد و اموری بر سهامداران حقیقی و حقوقی تحمیل می‌شود و فرضاً نمادی بدون ضابطه بسته می‌شود بدون اینکه توضیحی داده شود.
اژه‌ای با اشاره به دسترسی کارگزاری‌ها و سازمان بورس به کلیه ردیف‌ها و سفارشات عرضه و تقاضا گفت: این در حالی است که سهامداران عادی به‌صورت آنلاین حداکثر پنج ردیف از سفارشات را می‌توانند مشاهده کنند.
وی بیان داشت: همچنین دیده شده که صندوق‌ها به جای کد بورسی خود صندوق، با کد‌های حقیقی که در صندوق سرمایه‌گذاری کرده‌اند در بورس شرکت می‌کنند و یا کد‌های حقیقی صندوق را در اختیار دیگران قرار می‌دهند و آنها در بورس شرکت می‌کنند.
رئیس عدلیه با بیان اینکه همه این موارد می‌تواند ایجاد رانت و فساد کند، گفت: باید درخصوص همه این موارد شفاف‌سازی شود.
در پایان این نشست رئیس قوه قضائیه از سازمان بازرسی خواست مسائل را به‌صورت جدی دنبال کند و به هیئت‌مدیره سازمان بورس نیز گفت: شما موظف هستید آسیب‌ها و کمبود‌ها را شناسایی، جمع‌بندی و رفع کنید و اگر نیاز به کمک قوه قضائیه است حتما کمک می‌کنیم و اگر معتقد هستید مجازات‌ها در این زمینه ناکافی است به‌صورت موردی اعلام کنید که اقدام لازم به عمل آید.
گفتنی است، تسلط و اشراف رئیس قوه قضائیه به جزئیات فنی و ابعاد مختلف مسئله بورس از جمله موارد بارز در این جلسه بود.