در جمع‌بندی نخستین دور از مذاکرات جدید در وین مطرح شد
کارشکنی غرب در برابر پیشنهادهای فنی و قانونی ایران
پیشنهادهای فنی و قانونی ایران و تأکید هیئت مذاکره‌کننده بر مطالبات انقلابی جمهوری اسلامی باعث شده اروپایی‌ها در مسیر مذاکرات کارشکنی کرده و برای اتخاذ مواضع جدی و کارشناسی‌تر، خواستار تعویق مذاکرات و بازگشت به پایتخت‌ها شوند.
سرویس سیاسی-
هفتمین دور مذاکرات وین روز جمعه 12 آذرماه در حالی پایان یافت که بر اساس اخبار و گزارش‌های منتشرشده، طرف‌های غربی هیچ‌گونه ابتکاری را روی میز مذاکرات قرار نداده و عملاً باعث کارشکنی و اخلال در روند مذاکرات شده‌اند.
درحالی‌که تیم هسته‌ای کشورمان طی هفته گذشته در وین تمام رایزنی‌ها و گفت‌وگوهای خود را حول تأکید بر «ضرورت رفع همه تحریم‌ها»، «راستی آزمایی مؤثر» و «لزوم ارائه تضمین از طرف مقابل» متمرکز کرده بودند اما برخی اخبار حاکی از آن بود که دیپلمات‌های ارشد سه کشور اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) در طول مذاکرات درصدد کارشکنی برآمده و با ادعای اینکه پیشنهادهای ایران با برجام مغایر و حتی فراتر از مفاد برجام است، خواستار ترک زودهنگام جلسات مذاکرات شده‌اند.
پیشنهادهای ایران
و ادعاهای تروئیکای اروپا
گفتنی است در پی رایزنی‌های یک هفته گذشته تیم هسته‌ای در وین، هیئت ایران ۲ سند را در اختیار طرف مقابل قرارداد که به گفته علی باقری (معاون سیاسی وزیر خارجه) سند اول دیدگاه‌های جمهوری اسلامی ایران در مورد موضوع لغو تحریم‌ها و همین‌طور سند دوم در مورد موضوع اقدامات هسته‌ای ایران است.
البته علی باقری در گفت‌وگو با خبرگزاری کیودو ژاپن ضمن آنکه ارائه ۲ سند (دو کارگروه هسته‌ای و رفع تحریم‌ها) به طرف مقابل را نشانه جدیت جمهوری اسلامی ایران خواند، گفت: سه سند داریم که هنوز سند سوم به طرف مقابل تحویل داده نشده است.
او روز جمعه هم در مصاحبه با یک شبکه لبنانی تصریح کرد: «این پیشنهادها بر اساس بندهای توافق سال ۲۰۱۵ هستند.» و «ایران انتظار دارد دیگر طرف‌ها پاسخ حقوقی و ادله منطقی خود را به پیشنهادهای طرف ایرانی ارائه کنند.»
بر اساس گزارش‌های «روزنامه وال‌استریت ژورنال»، «پایگاه خبری آکسیوس» و همچنین «پایگاه میدل‌ایست‌آی» دیپلمات‌های ارشد تروئیکای اروپایی مدعی شده‌اند که پیشنهادهای ایران با برجام با متن مذاکره شده در 6 دور قبلی مذاکرات وین متفاوت بوده و باعث ایجاد نگرانی و ناامیدی شده است.
دیپلمات‌های سه کشور اروپایی ادعا کردند که تهران تقریباً از تمامی سازش‌های سختی که پس از ماه‌ها کار سخت حاصل شده، به عقب بازگشته و خواستار تغییرات بزرگی شده است.
پایگاه آمریکایی آکسیوس به نقل از مذاکره‌کنندگان غربی نوشت که تیم مذاکره‌کننده ایران در جریان مذاکرات وین خواسته‌های «غیر معقول» و «یک جانبه‌ای» مطرح کرده است.
اکسیوس آورده که «ایران خواستار کاهش دائمی تعهدات خود در برجام شده» و «مذاکره‌کنندگان غربی تأکید کردند که خواسته‌های ایران نقض توافقات شش دور پیشین از گفت‌وگوهای وین به شمار می‌رود.»
بر اساس همین اخبار و گزارش‌های منتشرشده، مذاکره‌کنندگان تروئیکای اروپا خواستار ترک زودهنگام جلسه مذاکرات پس از برگزاری تنها دو جلسه کارشناسی و موکول شدن مذاکره به زمانی دیگر و بازگشت به پایتخت‌های خود شده بودند؛ مسئله‌ای از منظر کارشناسان و تحلیلگران به‌عنوان عدم جدیت طرف اروپایی ارزیابی می‌شود.
وابستگی اروپایی‌ها
به هیئت آمریکا!
در همین زمینه، پایگاه انگلیسی «میدل‌ایست‌آی» از درخواست‌های مکرر هیئت اروپایی برای به تعویق افتادن جلسات مذاکرات خبر داده و نوشته بود دست‌کم یکی از درخواست‌های هیئت اروپایی با مخالفت ایران رو‌به‌رو شده بود که تأکید داشت مسئله پای میز مذاکره مورد بررسی بیشتر قرار بگیرد.
پیش‌ازاین منابع خبری گزارش داده بودند عدم استقلال مذاکره‌کنندگان اروپایی و وابستگی آنها به هیئت آمریکا به عامل اخلال در مذاکرات تبدیل شده است.
بر همین اساس بود که یک کشور اروپایی در جلسه‌ای از مذاکرات وین، بیانیه رابرت مالی، رئیس‌هیئت آمریکایی را قرائت کرد! بیانیه‌ای که واکنش تند تیم هسته‌ای کشورمان را به دنبال داشت.
پایگاه میدل‌ایست‌آی نوشت که مذاکرات شروع بسیار سختی داشته‌اند. این پایگاه نوشت: «میدل‌ایست‌آی متوجه شده که یک کشور اروپایی با قرائت بیانیه رابرت مالی، رئیس‌هیئت آمریکایی، ایران را عصبانی کرده است. هیئت ایران اعتراض کرده و گفته که آمریکا جزو گفت‌وگوها نیست و سپس خطاب به حاضران در اتاق گفته: ما را تهدید نکنید.»
میدل‌ایست‌آی نوشت که نماینده کشور اروپایی مذکور عقب‌نشینی کرده و به ایرانی‌ها اطمینان داده که بیانیه هیئت آمریکایی از آن به بعد قرائت نخواهد شد.
این رسانه انگلیسی همچنین از بروز پاره‌ای اختلافات در هیئت ۱+۴ خبر داده است. به نوشته این رسانه، هنگامی‌که نماینده یک کشور اروپایی از ایران انتقاد و این کشور را به انعطاف‌ناپذیری متهم کرد هیئت چین با اشاره به توافق «آکوس» از ریاکاری و سیاست‌های دوگانه غرب در مسائل منع اشاعه هسته‌ای انتقاد کرد.
طرف اروپایی پس از این خواستار موکول شدن جلسه به زمانی دیگر شده اما این موضوع با مخالفت هیئت ایران رو‌به‌رو شده که تأکید کرده قرار است وین را به مقصد تهران ترک کند؛ به همین دلیل گفت‌وگوها ادامه پیدا کرده‌اند.
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه هم روز جمعه به خبرنگاران با بیان اینکه «به نظر می‌رسد دور فعلی مذاکرات هسته‌ای با ایران در وین موفق نبود و مواضع تغییری نکرده» گفت که «به‌احتمال‌زیاد، این مذاکرات در کوتاه‌مدت ادامه پیدا نمی‌کند»
وی همچنین بعد از پایان مذاکرات در دبی به خبرنگاران گفت که به نظر می‌رسد دور فعلی مذاکرات موفق نبوده و مواضع تغییری نکرده است.
وال‌استریت ژورنال هم از قول دیپلمات‌های اروپایی نوشت که احتمالاً احیای برجام دیگر ممکن نیست.
همکاری انگلیس و رژیم صهیونیستی برای کارشکنی علیه ایران
به کارشکنی‌های غرب در مسیر مذاکرات وین بایستی مانور ضدایرانی انگلیس و رژیم صهیونیستی را اضافه کرد که حین مذاکرات وین (دوشنبه 8 آذر)، قراردادی ضدایرانی در زمینه‌های سایبری، تجاری و دفاعی را در شهر لندن امضا کردند.
پایگاه خبری پولیتیکو هدف توافق مزبور را «جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح‌های هسته‌ای» دانست و نوشت: این «برنامه راهبردی» شامل مفادی در زمینه امنیت سایبری است و اسرائیل را به‌عنوان یکی از شریکان درجه‌یک انگلیس در این حوزه قرار می‌دهد.
تراس در مصاحبه‌ای بعد از امضای این قرارداد گفت: «ایران هسته‌ای، کل خاورمیانه را به سمت مسابقه تسلیحات هسته‌ای سوق خواهد داد و ما خودمان را در بحبوحه یک جنگ سرد جدید خواهیم دید.»
وی اضافه کرد: «اما این بار، بمب در دستان انسان‌های جزم‌اندیش مذهبی خواهد بود که تروریسم برایشان نوعی سبک زندگی است. دنیا باید از این جلوگیری کند و می‌تواند این کار را انجام دهد: با تحریم‌های سخت‌تر، نظارت مستحکم‌تر و انجام گفت‌وگو از موضع قدرت.»
همچنین «لیز تراس» و «یائیر لاپید»، وزیران خارجه انگلیس و رژیم صهیونیستی هفته گذشته در یادداشتی مشترک در روزنامه دیلی‌تلگراف نوشتند: «ما شب و روز برای جلوگیری از تبدیل شدن ایران به قدرت هسته‌ای تلاش خواهیم کرد.»
دیپلمات ارشد: اروپایی‌ها
رویکرد حداقلی دارند
یک دیپلمات ارشد ایرانی که خواست نامش فاش نشود در گفت‌وگو با تسنیم گفت: ما بن‌بستی را در مذاکرات وین نمی‌بینیم. ما به طرف‌های دیگر متون پیشنهادی مشخص و ملموس داده‌ایم و آنها را تشویق کرده‌ایم تا با پاسخ‌های کتبی یا ایده‌های جدید بیایند. آنها نمی‌توانند با انگشت اتهام به سمت ایران، انفعال و بی‌عملی خود را توجیه کنند.
این دیپلمات ارشد گفت: متونی که ما پیشنهاد داده‌ایم حداکثری نیستند، اما سه کشور اروپایی در پایبندی به تعهدات برجامی خود حداقلی هستند. آنها نهایتاً باید به تعهدات خود عمل کنند و به توافق پایبند باشند. ما همچنان آماده تعامل با حسن نیت و جدیت هستیم و انتظار داریم که طرف‌های دیگر نیز چنین کنند.
در همین حال یک منبع نزدیک به تیم مذاکره‌کننده ایران گفت: اگر سه کشور اروپایی تبعیت از آمریکا در میز مذاکره، و همچنین بازی مقصر‌سازی خود را متوقف کنند، و بجای آن بر یافتن زمینه‌های مشترک به‌طور واقعی تمرکز کنند، قطعاً رسیدن به توافق ممکن خواهد بود.
این منبع افزود: سه کشور اروپایی یا اراده کافی سیاسی ندارند یا اینکه فاقد ظرفیت لازم برای پرداختن به مشکلاتی هستند که به‌واسطه نقض برجام و قطعنامه 2231 توسط آمریکا ایجاد شده‌اند.
بی‌عملی و کارشکنی طرف‌های اروپایی روند مذاکرات نشان می‌دهد که آنها گمان می‌کردند که شروط و مطالبات تیم هسته‌ای کشورمان جدی نبوده و صرفاً یک عملیات روانی و رسانه‌ای است و اروپایی‌ها هستند که ابتکار عمل را در اختیار دارند اما پیشنهادهای فنی و قانونی ایران و تأکید هیئت مذاکره‌کننده بر آن، باعث شده اروپایی‌ها در مسیر مذاکرات کارشکنی کرده و برای اتخاذ مواضع جدی و کارشناسی‌تر، خواستار تعویق مذاکرات و بازگشت به پایتخت‌ها شوند.
امیر عبداللهیان:
به آمریکا و اروپا خوش‌بین نیستم!
ازاین‌رو به نظر می‌رسد که تروئیکای اروپا بایستی اراده و جدیت تیم هسته‌ای جدید و پیشنهادهای فنی و قانونی جمهوری اسلامی ایران را به‌درستی ارزیابی کند و بداند که رویکرد و روش مذاکره تیم هسته‌ای در دولت سیزدهم با روش و منش منفعلانه تیم مذاکره‌کننده قبلی متفاوت است.
اروپایی هم‌اکنون بایستی نشانه‌های این تفاوت را به‌خوبی بررسی و بر اساس آن تصمیم‌گیری کنند و از خود حسن نیت نشان دهند چه آنکه در غیراینصورت توافق خوب در دسترس نخواهد بود! چه آنکه «حسین امیرعبداللهیان» وزیر خارجه کشورمان بامداد پنجشنبه از در دسترس بودن توافق خوب در وین اما «به یک شرط» خبر داد و در پیامی توئیتری نوشت: «اگر غرب حسن‌نیت نشان دهد، توافق خوب در دسترس است. هیئت ایرانی مذاکراتی منطقی، قوی، متین و نتیجه محور را دنبال می‌کند.»
امیر عبداللهیان روز جمعه هم در گفت‌وگوی تلفنی با همتای ژاپنی هم گفت: «با عزم جدی و دستور کار روشن به وین رفته‌ایم، اما درباره اراده و نیت آمریکا و سه کشور اروپایی خوش‌بین نیستیم.»
باقری: طرف‌های اروپایی نگفتند
پیشنهادهای ایران
مبنای حقوقی و قانونی ندارد
علی باقری، معاون سیاسی وزیر امور خارجه و رئیس‌هیئت مذاکره‌کننده ایرانی در مذاکرات با گروه ۱+۴ پس از نشست کمیسیون مشترک برجام و پیش از ترک وین در جمع خبرنگاران درباره اظهارات برخی منابع دیپلماتیک اروپایی درباره اینکه درخواست‌های ایران در پیشنهادهای ارائه‌شده غیرقابل‌قبول و تندروانه است نیز بیان کرد: اینکه طرف‌های اروپایی خیلی در مورد برخی از پیشنهادهای ما رضایت نداشتند، درست است، ولی این پیشنهادها بر اساس مبانی مشترک بین دو طرف تدوین شده است. لذا آنها اعتراضی نسبت به اینکه این پیشنهادها نامربوط است، نداشتند، ولی می‌گفتند این‌ها با دیدگاه‌های ما انطباق ندارد.
باقری بیان کرد: من هم گفتم این طبیعی است. قرار نیست ما در گفت‌وگوها و مذاکرات مطالب و پیشنهادهایی را بگوییم که مطابق با دیدگاه‌های شما باشد. ما مطالبی را می‌گوییم که بر اساس دیدگاه‌ها، منافع و سیاست‌های خودمان، ولی نکته مهم این است که این پیشنهادها بر اساس یک مبنایی است و آن مبنا موردقبول طرف مقابل هم هست. همه روی این اذعان داشتند و هیچ طرف اروپایی به‌هیچ‌وجه این نکته را ادعا نمی‌کرد که پیشنهادهای ایران مبنای حقوقی و قانونی که مورد قبول دو طرف باشد، ندارد. این ادعا را به‌هیچ‌وجه نکردند.
طرف اروپایی هم پیش‌نویس دهد،
آن پیش‌نویس هم قابل‌مذاکره است
وی درباره اینکه آیا فکر می‌کنید طرف اروپایی بعد از بازگشت پیش‌نویس و پیشنهاد جدیدی به ایران ارائه دهند؟ اظهار داشت: اشکالی ندارد. طرف اروپایی هم پیش‌نویس دهد، آن پیش‌نویس هم قابل‌مذاکره است، ولی شرط ارائه پیش‌نویس این است که آن پیش‌نویس باید مبتنی بر مبانی مشترک دو طرف باشد. اگر مبتنی بر مبانی مشترک نباشد، قاعدتاً پیشنهادی برای مذاکره جهت دستیابی به توافق نیست. این برای گفت‌وگویی است که معلوم نیست به چه نتیجه‌ای می‌رسد.
باقری گفت: پیشنهاد ما مبتنی بر مبانی مشترک است و این نشانگر آن است که ما با این پیشنهادها ضمن اینکه نظر خود را ارائه می‌کنیم و ضمن اینکه قبول داریم که با نظر طرف مقابل منطبق نیست، ولی نشان می‌دهیم برای رسیدن به توافق اراده جدی داریم.
نیویورک‌تایمز تحلیل کرد؛
ایران با برگ‌های برنده خود
به دستان خالی آمریکا می‌خندد
روزنامه نیویورک‌تایمز در تحلیلی به این موضوع پرداخت که چگونه تصمیم‌های اشتباه دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق آمریکا و در ادامه آن، جو بایدن رئیس‌جمهور فعلی این کشور، به کابوسی برای واشنگتن و تل‌آویو تبدیل شده است.
این روزنامه آمریکایی از خروج ترامپ از برجام و تعلل بایدن برای جبران اشتباه وی در روزهای آغازین زمامداری، به‌عنوان فاجعه‌ای یاد می‌کند که واشنگتن و رژیم صهیونیستی را به دردسر عظیم‌انداخته است.
نیویورک‌تایمز نوشت: از آن‌سو، اسرائیل هم بایدن را ترغیب می‌کند که ریسک‌پذیری خود را به ایرانی‌ها نشان دهد و به تهدید نظامی روی بیاورد حال‌آنکه رئیس‌جمهور دموکرات آمریکا می‌داند کوچک‌ترین اشاره‌ای در این مورد، آن‌هم در آستانه کریسمس- تبعات سنگینی بر بازار انرژی خواهد داشت. ایران هم به ناتوانی آمریکا آگاه است و از پشت کارت‌های بازی خود، به طرف مقابل که دستش خالی است؛ می‌خندد.
الشرق الاوسط: سردرگمی آمریکا
عامل آشفتگی مذاکرات وین است
روزنامه «الشرق الاوسط» روز جمعه در یادداشتی نوشت: درحالی‌که مذاکرات وین با حضور ایران و دیگر طرف‌های برجام در جریان است، این سؤال مطرح است که آیا دو طرف امتیازاتی به یکدیگر خواهند داد یا مسائل داخلی و خارجی، فرصت ایجادشده برای توافق را از بین خواهد برد.
در این یادداشت آمده است: «درخصوص طرف ایرانی، انسجام تیم مذاکره‌کننده واضح است و این بار از حمایت کاملی از طرف تهران برخوردار هستند و تهران اهدافی برای خود تعیین کرده و قصد دارد آنها را محقق کند. علاوه‌بر این، تصمیم‌گیران در ایران برای چشم‌انداز به نتیجه نرسیدن مذاکرات آمادگی دارند.»
این یادداشت می‌افزاید: «از سوی دیگر، تیم آمریکایی سردرگم به نظر می‌رسد. این سردرگمی از اختلاف درون دولت بر سر چگونگی رسیدگی به مسائل ایران به‌طورکلی و به‌طور اخص برنامه هسته‌ای ایران سرچشمه می‌گیرد. شکافی گسترده‌تر نیز میان نهادهای حکومتی در آمریکا دیده می‌شود که در کنگره نیز مشهود است. از یک‌سو جمهوری‌خواهان را داریم که با هرگونه توافق جدید یا برداشتن تحریم‌ها مخالف هستند. از سوی دیگر دموکرات‌ها را داریم که بین نیاز به حل مسائل مربوط به ایران و فقدان دیدگاه راهبری در دولت بایدن گیر افتاده‌اند. در این میان برخی بابت گام‌های دولت بایدن که ممکن است بر انتخابات میان‌دوره‌ای تأثیر بگذارد زیرا دولت ترامپ توانست مذاکره با ایران را به یک مسئله داخلی در میان افکار عمومی آمریکا تبدیل کند.»
الشرق الاوسط می‌نویسد: «در عمل، می‌توان گفت که طرف آمریکایی عامل آشفتگی مذاکرات است. این کشور به دنبال توافقی موقت با تهران است که صرف‌نظر از تأثیرات آن بر امنیت جمعی خاورمیانه، زمینه را برای بازگشت به بازگشت تدریجی به توافق اصلی فراهم کند.»