مشکل آنجاست که ایران از تهدیدهای آمریکا نمی‌ترسد
«دنیس راس» مدیر سیاست‌گذاری وزارت خارجه آمریکا در دوره جورج دبلیو بوش، هماهنگ‌کننده ویژه مسائل خاورمیانه در دوره بیل کلینتون و مشاور سیاست خارجی دولت باراک اوباما، در مقاله‌ای در «فارین پالیسی» تحت عنوان «تهدید جنگ تنها راه رسیدن به صلح با ایران است»، نوشت: رویکرد دولت بایدن در قبال ایران، بر مبنای مهار برنامه هسته‌ای این کشور از راه احیای توافق ۲۰۱۵ و محدود کردن زیرساخت‌های هسته‌ای این کشور تا سال ۲۰۳۰، پیش‌بینی شده بود تا گام بعدی، مذاکره در باب توافقی طولانی‌تر و محکم‌تر باشد که به تمدید بند غروب آفتاب منجر می‌شود که مربوط به زمان خاتمه محدودیت‌ها در باب ابعاد و کیفیت برنامه هسته‌ای ایران است؛ حال‌آنکه مسائل دیگر نظیر برنامه موشک‌های بالستیک و همچنین رفتارهای منطقه‌ای این کشور را نیز پوشش می‌دهد.
اما این رویکرد مستلزم همکاری طرف ایرانی هم بود حال‌آنکه آنها نشان دادند که شریک اجرای طرح‌های دولت واشنگتن نمی‌شوند اما در مقابل، (به‌زعم دنیس راس) ایرانی‌ها برنامه هسته‌ای خود را تهدیدآمیزتر کردند که از آن جمله می‌توان به محدود کردن دسترسی آژانس به سایت‌های هسته‌ای، غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصد و تولید اورانیوم فلزی‌اشاره کرد.
رأس در ادامه این مطلب می‌نویسد؛ رفتار ایران واکنشی بود به خرابکاری اسرائیل در تأسیسات هسته‌ای نطنز و کرج حال‌آنکه دولت بایدن هم اگرچه توجیه ایران را نپذیرفت اما به تل‌آویو گفت که از نظر واشنگتن، دو نوع فشار «خوب و بد» وجود دارد که خرابکاری در نطنز و کرج از نوع بد محسوب می‌شود چراکه ایران از آن به‌عنوان فرصتی برای افزایش غنی‌سازی استفاده کرد و به سمت تولید اورانیوم فلزی پیش رفت.
فقدان حس ترس از جانب ایران
اما دنیس راس در ادامه بررسی رفتار ایران و رویکرد دولت بایدن در قبال آن، تأکید می‌کند که واشنگتن یک نکته حیاتی را نادیده گرفته و آن این است که «طرف ایرانی به اهمیت آنچه که انجام می‌دهد واقف است
اما ترسی از آن ندارد».
رأس می‌نویسد: آنها می‌دانند که رفتارشان از جانب آمریکا یا هر یک از طرفین برجام، با هر نوع واکنشی اعم از دیپلماتیک یا غیره مواجه نخواهد شد و «فقدان حس ترس از جانب ایران خطرناک است».
رأس در ادامه تأکید کرد که هدف ایران از تشدید برنامه هسته‌ای، می‌تواند اعمال فشار برای امتیازگیری از واشنگتن در مسئله احیای برجام باشد.
باید ترس ایران
از واکنش آمریکا را احیا کنیم
دنیس راس در بخشی از این مقاله به گزافه‌گویی‌های رژیم صهیونیستی درباره آمادگی برای رویارویی نظامی با ایران‌اشاره می‌کند و به دولت بایدن پیشنهاد می‌دهد که اگر می‌خواهد خطر درگیری نظامی را کاهش و در مقابل، به دیپلماسی فرصت توفیق بدهد؛ باید «ترس ایران از واکنش آمریکا را احیا و فشار را به‌گونه‌ای مؤثرتر اعمال کند» که البته این امر می‌تواند بر صهیونیست‌ها هم تأثیرگذار باشد و احساس نیاز آنها را به اینکه مستقل از آمریکا وارد عمل شوند؛
کاهش دهد.
از اینجا به بعد، رأس به دولت بایدن توصیه می‌کند که چگونه می‌تواند اکنون‌که ایران آماده بازگشت به مذاکرات وین است؛ محاسبات آنها را تغییر دهد.
راس دراین‌باره می‌نویسد: واشنگتن باید شماری از اقدامات هماهنگ شده سیاسی، دیپلماتیک، اقتصادی، اطلاعاتی و نظامی را تدارک ببیند. در بُعد سیاسی و دیپلماتیک، این می‌تواند شامل تمرکز بر «منزوی کردن» ایران باشد حال‌آنکه اقدام یک‌جانبه ترامپ نتیجه معکوس داد و به منزوی شدن آمریکا منجر شده بود.
راس به‌زعم خود برای همراه کردن طرفین برجام با آمریکا هم یک راهکار دارد که به‌ویژه روی سهیم کردن چین و روسیه روی دغدغه‌های مشترک با واشنگتن متمرکز است. مثلاً اینکه چین برای رفع نیاز نفتی خود، تأمین ثبات خاورمیانه را ضروری می‌داند و پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران، می‌تواند این روند را به مخاطره بیندازد!
در مورد روسیه هم، تشدید تنش رژیم صهیونیستی با ایران، به درگیری هرچه بیشتر حزب‌الله و گروه‌های شیعی منجر می‌شود و این موقعیت روسیه را در سوریه، به چالش
می‌کشد.
بنابراین، به ادعای رأس، آمریکا می‌تواند روی علاقه مشترک 1+5 برای ممانعت از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای (در راستای تأمین ثبات منطقه) و باور آنها به لزوم توسل به دیپلماسی، حساب باز کند.
رفع گزینشی تحریم‌ها
همزمان، رأس مدعی است که برای برقراری توازن، واشنگتن باید بدون آنکه متحدانش را برنجاند، برای ایران روشن کند که اقداماتش تبعات سنگینی خواهد داشت. ازجمله راهکار دیپلماتیک موردنظر رأس می‌توان به همکاری آمریکا در رفع نیاز ایران به واکسن کووید ۱۹ و تشویق اروپا به رفع مشکلات خشکسالی در ایران‌اشاره کرد که ابزاری با کاربری دوگانه است چراکه حتی در صورت مخالفت مقام‌های ایرانی، تأثیر خود را از بابت پیشبرد پروژه منزوی‌سازی ایران و افزایش نارضایتی‌های داخلی
خواهد داشت.
از بُعد اقتصادی، رأس تأکید دارد که آمریکا نباید تحریم‌ها را بردارد اما می‌تواند به‌طور گزینشی، برخی کشورها را از تحریم‌های نفتی ایران معاف کند یا حتی دسترسی تهران به بخشی از دارایی‌های بلوکه‌شده را به ازای توقف غنی‌سازی بیشتر از 3/67 درصدی، امکان‌پذیر کند.
اما رأس مدعی است که در بُعد نظامی، آمریکا باید سنتکام (فرماندهی تروریست‌های آمریکایی در منطقه) را به انجام رزمایش‌های مشترک با اسرائیل و کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس ترغیب کند. همزمان، محاسبه ایران درباره احتمال اقدام نظامی از سوی آمریکا و اسرائیل را به هم بریزد که در این مسیر، تجهیز رژیم صهیونیستی به بمب‌هایی که قادر به نفوذ به تأسیسات زیرزمینی هستند؛ به‌زعم او گزینه مناسبی است و به ایران القا می‌کند که واشنگتن به تل‌آویو ابزار حمله به تأسیسات فردو را داده است.
به گزارش مهر، رأس در نهایت تأکید دارد که چنانچه واشنگتن می‌خواهد استفاده از نیروی نظامی علیه برنامه هسته‌ای ایران را به حداقل برساند، ضروری است که دیوار بازدارندگی خود را احیا کند و برای رسیدن به این مقصود، ایرانی‌ها باید به این باور برسند که در صورت ادامه این روند و طفره رفتن از مذاکره، آمریکا و اسرائیل آمادگی تخریب سرمایه‌گذاری‌های کلان آنها در عرصه برنامه هسته‌ای را دارند و قطعاً این نخستین بار نیست که تهدید جدی برای توسل به گزینه نظامی، ابزاری ضروری برای ممانعت از وقوع آن است.
این مقام سابق آمریکایی تصریح کرد: باید با ارعاب، از تهران امتیاز موشکی و منطقه‌ای گرفت.
آمریکا
چگونه باعث توقف مذاکرات برجام شد؟
«لاورنس نورمن»، روزنامه‌نگار وال‌استریت ژورنال در بروکسل که بر موضوع ایران متمرکز است در چند پیام شامگاه جمعه روایتی از برخی مواضع آمریکا که باعث سنگ‌اندازی در ادامه مذاکرات وین شده ارائه کرده است.
نورمن در یک رشته پیام در توییتر به توضیح درباره این موضوع پرداخته که درخواست ایران برای اخذ ضمانت از آمریکا درخصوص عدم خروج دوباره از برجام چگونه به عاملی برای ایجاد بن‌بست در مذاکرات تبدیل شده است.
خبرنگار وال‌استریت ژورنال در ابتدای این رشته توییت مدعی شده اینکه ایران و آمریکا به صورت مستقیم با یکدیگر گفت‌وگو نمی‌کنند در ایجاد سوءتفاهم آنها از مواضع و انتظارات یکدیگر نقش داشته است.
او در ادامه گزارش‌هایی در روزهای گذشته درباره اینکه تیم ایران در مراحل پایانی مذاکرات وین، درخواستش را از دریافت ضمانت دائمی درباره عدم خروج آمریکا از برجام به اخذ ضمانتی مبنی بر عدم خروج دولت بایدن از توافق تقلیل داده، تأیید کرده است.
لاورنس نورمن در پیامی دیگر، درباره موضعی که آمریکا به درخواست ایران داشته نوشته است: بااین‌حال، موضع محوری آمریکا کاملاً روشن است. [از نگاه آمریکایی‌ها] برجام سندی است که بر روی آن توافق شده است. [در این توافق] هیچ ضمانتی داده نشده که طرفی هرگز از آن خارج نشود. این، یک توافق سیاسی با تعهدات سیاسی بوده است. اگر ایران می‌خواهد توافق را تغییر دهد، آمریکا هم خواسته‌های خودش را دارد.
او در ادامه نوشته است: مسئله روشن بود: در واقع، علناً اعلام شد که ضمانت دائمی منتفی است. هیچ رئیس‌جمهور آمریکا اختیار ملزم کردن دولت بعدی به یک معاهده غیر الزام‌آور که از تأیید کامل سنا برخوردار نیست را ندارد.
یکی از زمینه‌های اختلاف در این مذاکرات اصرار آمریکا بر حفظ برخی از تحریم‌هایی است که دولت «دونالد ترامپ» بعد از خروج از برجام علیه ایران اعمال کرده است. مضاف بر این، دولت بایدن اعلام کرده هیچ‌گونه ضمانتی نمی‌تواند درباره عدم خروج دوباره دولت‌های بعدی آمریکا از برجام بدهد.
مضاف بر این، مقام‌های دولت آمریکا پیش از این تصریح کرده‌اند که قصد دارند از ورود به برجام به‌عنوان «سکویی» جهت پرداختن به سایر اختلافات ازجمله مسائل موشکی و منطقه‌ای استفاده کنند.
تحریم‌ها علیه ایران
حتی در حین مذاکرات
شبکه خبری آمریکایی سی ان ان در مطلبی نوشت که بایدن در جریان نشست گروه 20 درباره گزینه‌های احتمالی علیه ایران به رایزنی خواهد پرداخت و تحریم‌های جدید علیه تهران حتی در بحبوحه گفت‌وگوها در وین نیز می‌تواند علیه ایران اعمال شود.
سی‌ان‌ان نوشت رئیس‌جمهور آمریکا در حالی قرار است با سران کشورهای گروه 20 دیدار کرده و درباره برنامه هسته‌ای ایران گفت‌وگو کند که روز جمعه وزارت خزانه‌داری آمریکا تحریم‌هایی را علیه برنامه پهپادی ایران اعمال و چند روز پیش نیز ایران آمادگی خود را برای بازگشت به مذاکرات هسته‌ای اعلام کرد.
این شبکه خبری نوشت منابعی به این شبکه گفته‌اند که گفت‌وگوهایی در درون دولت بایدن درباره چگونگی و میزان افزایش فشارها علیه ایران در حال انجام است.
این منابع درباره جزئیات تحریم‌های جدیدی که امکان دارد علیه ایران اعمال شود، توضیح ندادند اما یک شخص نزدیک به گفت‌وگوها به سی‌ان‌ان گفت که بایدن در دیدارهایش در نشست گروه 20 درباره گزینه‌های احتمالی با متحدان به رایزنی خواهد پرداخت و این هزینه‌ها حتی درحالی‌که گفت‌وگوها با ایران در حال انجام بوده، می‌تواند اعمال شود.
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا نیز در مسیر رفتن به رم در جمع خبرنگاران گفته بود که نشست‌ها در حاشیه گروه 20 فرصتی برای هماهنگی نزدیک‌تر با شرکای تروئیکای اروپایی درباره موضع مشترک درباره ایران خواهد بود.
نشست درباره ایران در حاشیه نشست
گروه 20 اندکی پس‌ازآن اعلام شد که تهران به‌طور رسمی اعلام کرد که زمان ازسرگیری مذاکرات وین پیش از پایان ماه نوامبر (اواسط آذرماه) خواهد بود.
یک مقام آمریکایی نزدیک به مذاکرات نیز گفت که اعلام عمومی از سوی ایران درباره بازگشت به مذاکرات، به ما خوش‌بینی زیادی نداده است.
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه تحریم‌اشخاص حقیقی و حقوقی توسط خزانه‌داری آمریکا را محکوم کرد و گفت: این فشارها و تحریم‌ها خللی در عزم جمهوری اسلامی ایران در دفاع از امنیت و آرامش مردم سرافرازش ایجاد نخواهد کرد.
رایزنی درباره مذاکرات آینده
علی باقری، معاون سیاسی وزیر امور خارجه گفت که در دیدار با ریابکوف در مسکو درباره مذاکرات آینده با گروه 1+4 و موضوع لغو تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه رایزنی‌های مفیدی داشته است.
باقری افزود:اشتراک نگاه ما در بسیاری از موضوعات سرمایه ارزشمندی است، برای اینکه مذاکرات آینده، مذاکرات توأم با موفقیت باشد.
میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین، تصریح کرد که تمامی مشکلات فعلی که درخصوص برجام به وجود آمده است، نتیجه سیاست «فشار حداکثری» دولت «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور سابق ایالات‌متحده است.
نماینده روسیه در سازمان ملل همچنین ضمن ابراز امیدواری برای ازسرگیری مذاکرات «وین» تصریح کرد آمریکا با خروج یک‌جانبه از برجام مقصر گام‌های ایران در جهت کاهش تعهدات برجامی است.
بیانیه گستاخانه آمریکا و فرانسه
امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه و جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در بیانیه مشترکی که در پایان دیدار خود در رم منتشر کردند به برنامه هسته‌ای ایران‌اشاره کردند.
در این بیانیه که توسط کاخ الیزه منتشر شده، آمده است: بایدن و ماکرون بر ضرورت تضمین عدم توسعه سلاح هسته‌ای یا دستیابی به آن توسط ایران تأکید کردند.
این موضوع در حالی مطرح می‌شود که آمریکا و فرانسه هر دو از دارندگان تسلیحات هسته‌ای بوده و در زرادخانه این دو کشور صدها کلاهک هسته‌ای نگهداری می‌شود.
بر اساس گزارش‌ها، آمریکا نه‌تنها دارای بزرگ‌ترین و پیشرفته‌ترین زرادخانه هسته‌ای جهان بوده بلکه چند تریلیون دلار برای به‌روزرسانی تسلیحات هسته‌ای خود سرمایه‌گذاری کرده است.
ایران بارها تأکید کرده است که برنامه هسته‌ای این کشور تنها با مقاصد صلح‌آمیز پیگیری می‌شود و هیچ قصدی برای حرکت به‌سوی برنامه هسته‌ای نظامی ندارد.
ایران یکی از امضاکنندگان پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای بوده و برنامه هسته‌ای این کشور تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دارد.
بر اساس گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، آمریکا در سال ۲۰۰۳، بیش از ده هزار کلاهک‌های اتمی و در اوج جنگ سرد با شوروی در سال ۱۹۶۷، ۳۱۲۵۵ کلاهک اتمی در اختیار داشته است.
بدهکارهای برجام
دوباره ژست طلبکار گرفتند
«جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا، «آنگلا مرکل» سرپرست صدراعظمی آلمان، «بوریس جانسون» نخست‌وزیر انگلیس و «امانوئل ماکرون» رئیس‌جمهور فرانسه روز شنبه بیانیه مشترکی درباره ایران منتشر کردند.
در این بیانیه آمده است: ما، رئیس‌جمهور فرانسه، صدراعظم آلمان، نخست‌وزیر انگلیس و رئیس‌جمهور آمریکا در رُم با یکدیگر دیدار کرده تا درباره خطراتی که برای امنیت بین‌المللی به‌دلیل تشدید برنامه هسته‌ای ایران ایجاد شده، بحث کنیم.
در ادامه این بیانیه آمده است: ما عزم خود را برای اطمینان از اینکه ایران هرگز نتواند به توسعه سلاح هسته‌ای یا دستیابی به آن، بپردازد ابراز کردیم و نگرانی شدید و فزاینده خود را به اشتراک گذاشتیم، این در حالی است که ایران مذاکرات بازگشت به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را از ماه ژوئن متوقف کرده و گام‌های تحریک‌آمیز هسته‌ای نظیر تولید اورانیوم با درصد غنای بالا و اورانیوم فلزی غنی‌شده را شتاب بخشیده است.
آمریکا و تروئیکای اروپا در این بیانیه مدعی شدند: ایران هیچ نیاز غیرنظامی معتبری برای این اقدام نداشته اما هر دو اقدام برای برنامه‌های تسلیحات هسته‌ای مهم هستند.
گستاخی آمریکا و تروئیکای اروپا در حالی است که ایران بارها تاکید کرده که به‌دنبال ساخت تسلیحات هسته‌ای نیست.
تروئیکای اروپا و آمریکا جزو بدهکارهای برجام هستند اما با گستاخی ژست طلبکار به خود می‌گیرند.