سرویس اجتماعی-

 پس از شوک اولیه شیوع کرونا در جهان، در کنار اهمیت و تأکید بر لزوم رعایت پروتکل‌ها، ساخت واکسن به عنوان یکی از راه‌های کنترل و پیشگیری از ادامه زنجیره انتقال این بیماری از سوی دانشمندان مطرح شد.
با وجود اینکه به طور طبیعی ساخت یک واکسن و طی مراحل موفق اخذ تأییدیه‌های آن گاه تا چند سال نیز به طول می‌کشد، اما شرایط اضطراری شیوع جهانی کرونا باعث شد تا این مراحل به چند ماه کاهش یابد. در ماه‌های اخیر برخی از کشورها و شرکت‌های دارو‌سازی در جهان برای تولید واکسن کرونا مشغول فعالیت و به نوعی رقابت هستند.
آمریکا، انگلیس، روسیه، چین، هند،کوبا و... از جمله کشورهایی بودند که نام خود را به عنوان پیشگامان تولید واکسن کرونا مطرح کردند. کم کم مراحل تست‌های آزمایشگاهی و بالینی این واکسن‌ها آغاز شد و برخی از آنها نیز به مرحله اجرای اضطراری واکسیناسیون وارد شده‌اند. در این میان خبر تولید واکسن ایرانی کرونا آن هم در چند پروژه مختلف و حتی اجرای تست انسانی واکسن تولید شده توسط ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) که تا کنون با موفقیت همراه بوده است، نام ایران را در زمره معدود کشورهای پیشرو در این میان آن هم در شرایط تحریم بر سر زبان‌ها‌ انداخت.
اما با ورود واکسن‌های ساخته شده در دنیا به مرحله تزریق همگانی، برخی خبرهای نگران‌کننده از اثرات سوء و عوارض تعدادی از این واکسن‌ها منتشر شد. واکسن‌های آمریکایی در این بین در صدر خبرهای منتشر شده از عوارض تزریق قرار گرفتند به طوریکه تقریباً هر روز خبرهایی از مرگ یا عوارض سهمگین واکسن آمریکایی فایزر و در مواردی واکسن مدرنا در آمریکا و کشورهای استفاده‌کننده از واکسن‌های آمریکایی منتشر می‌شود. حتی تردید در مورد ایمنی بخشی این واکسن‌ها نیز به طور جدی مطرح است تا حدی که در آمریکا شاهد تجمع‌های اعتراضی درباره شیوه ایمنی‌‌سازی افراد با استفاده از تزریق واکسن کرونا و حتی توقف واکسیناسیون در برخی مناطق این کشور هستیم.
در سرزمین‌های اشغالی فلسطین نیز که سردمداران آن تبلیغات زیادی روی واکسن‌های وارداتی کرونا از آمریکا به راه‌انداخته و حتی خود را رکورددار سرانه تزریق واکسن کرونا معرفی کرده بودند با وجود واکسیناسیون، آمار مبتلایان به کرونا در حال افزایش است. وزارت بهداشت رژیم صهیونیستی اعلام کرده تاکنون بیش از سه میلیون نفر از ساکنان سرزمین‌های اشغالی، واکسن کرونا را تزریق کرده‌اند، با این وجود تعداد مبتلایان هنوز رو به افزایش است و برخی از کسانی که این واکسن‌ها را دریافت کرده‌اند دوباره به کرونا مبتلا شده‌اند.
اما فراموش نمی‌کنیم که پیش از این برخی چهره‌های سیاسی که وابستگی فکری آنها به غرب و بی‌توجهی آنها به توان داخلی عیان است و برخی رسانه‌های داخلی و خارجی با همراهی تعدادی از چهره‌های به اصطلاح سلبریتی با موج ‌سازی در فضای مجازی هشتگ واکسن بخرید را با هدف تحت فشار قرار‌دادن مسئولان کشورمان برای تهیه واکسن آمریکایی به راه‌انداختند.
پس از آن رهبر انقلاب در سخنان صریحی بیان فرمودند که واردات واکسن از آمریکا و انگلیس و فرانسه به علت بی‌اعتمادی و بدسابقه بودن آنها ممنوع است. البته ایشان گفتند که واردات واکسن مطمئن و مورد نیاز از سایر کشورها بلا مانع است.
در این بین مسئولان نظام سلامت کشورمان نیز با تأکید بر مواضع منطقی رهبر انقلاب ضمن بیان امیدواری به نتایج مثبت واکسن‌های تولید داخل، از بررسی‌های خود برای تأمین واکسن کارآمد و مورد اطمینان از سایر کشورها طبق دستور رهبر انقلاب برای انجام مرحله اول واکسیناسیون افراد پرخطر تا رسیدن واکسن‌های داخلی به تولید انبوه خبر دادند.
در روزهای اخیر از سوی مسئولان وزارت بهداشت اعلام شد که در نتیجه بررسی‌های علمی و فنی دقیق، یکی از واکسن‌هایی که مجوز واردات و تزریق اضطراری را دریافت کرده است واکسن روسی «اسپوتنیک وی» است. در همین حال برخی جریان‌‌سازی‌ها دوباره به پا شد و در کنار تعدادی از چهره‌های علمی که به اشتباه واردات واکسن را منوط به تأیید سازمان بهداشت جهانی می‌دانستند (حال آنکه واکسن‌های آمریکایی و هیچ واکسنی در دنیا هنوز تأیید قطعی سازمان بهداشت جهانی را دریافت نکرده و همه در مرحله مجوز تزریق اضطراری هستند) شاهد برخی هوچی‌گری‌های دوباره برای سیاسی کردن واردات واکسن از روسیه بودیم، حال آنکه این چهره‌ها و رسانه‌ها پیش از این با تاکید بر واردات واکسن از آمریکا خواستار سیاسی نکردن موضوع واردات واکسن شده بودند. جالب اینکه این افراد به بهانه فوت مهرداد میناوند فوتبالیست سابق کشورمان به علت ابتلا به کرونا دوباره هشتگ واکسن بخرید راه‌انداخته‌اند اما ظاهراً مقصودشان همان واکسن آمریکایی است که تاکنون تلفات زیادی در دنیا به جا گذاشته است.
وزیر بهداشت اما که به کرمان سفر کرده است دیروز در بم به این جو‌سازی‌های اخیر واکنش نشان داد.
سعید نمکی گفت: این روزها صحبت‌های زیادی برای افکار عمومی می‌شود و عزیزان از جاهایی و با انگیزه‌های مختلف در مورد واکسن می‌گویند. برخی با ما زاویه دارند ولی چه دلیلی دارد افکارعمومی را پریشان کنیم از چیزی که شاید اصلا واقعیت نداشته باشد؟ برخی از دلسوزی صحبت می‌کنند و برخی بیانات ظاهرا عالمانه‌ای که شاید مبنای علمی نداشته باشد می‌کنند. من به عنوان یک متخصص ایمونولوژی می‌گویم که با سیستم ایمنی و واکسن آشنا هستم و بیش از 30 سال در این زمینه تدریس کرده‌ام. خود واکسن کرونا از دیرباز مورد سؤال بود که چقدر می‌تواند موثر باشد ولی در مورد ویروسی که دارو و درمان مشخصی ندارد، واکسن یکی از افق‌های امیدوارکننده کشورهای جهان است که زنجیره بیماری را برای مدتی حتی کوتاه قطع کند و دست‌اندرکاران نظام سلامت دنیا تنفسی داشته باشند که بیماری را کنترل کنند؛ حالا سه ماه، شش ماه، 9 ماه یا یک سال. هنوز خیلی‌ها نمی‌توانند برای آن جوابی داشته باشند.
ایران از قطب‌های بزرگ ساخت واکسن منطقه
در بهار آینده
نمکی ادامه داد: ما از روز نخست با تقویت بنیه علمی داخلی سعی کردیم مثل خیلی کارهای دیگر ساخت واکسن را رقم بزنیم و اتفاق بزرگی افتاد و در بهار آینده ما یکی از قطب‌های بزرگ ساخت واکسن منطقه خواهیم شد و به لطف پروردگار خواهید دید کسی نمی‌تواند جلوی این گام پیش رونده را بگیرد. این اولین گام خودکفایی بود کما اینکه داروهایی که در هر جای دنیا ‌اندکی تاثیرگذار بود برای مردم ساختیم.
وی افزود: آنچه در مجموعه برکت می‌بینم اتفاق بزرگی است که رقم می‌خورد. چند روز قبل گفتم این ویروس جهش یافته انگلیسی را با آنتی بادی این واکسن مقابل هم قرار دهید و نتایج آن حیرت انگیز بود، این هم دستاوردی است که در اواسط بهار خواهیم داشت. علاوه‌بر آن در واکسن ‌سازی رازی و یک یا دو موسسه دیگر هم داریم بر واکسن کرونا کار
می‌کنیم.
اجازه ندادیم واکسن هیچ کشوری
بر ایرانیان آزمایش شود
وزیر بهداشت اظهارداشت: البته تا زمانی که واکسن داخلی پاسخگوی نیاز ما شود مجبور به واردات واکسن برای گروه‌های آسیب‌پذیر خواهیم بود. خیلی از کشورهای منطقه که می‌گویند تزریق واکسن را از مدت‌ها قبل آغاز کردند دارند کلینیکال ترایال یا آزمایش بالینی واکسن‌های کشورهای دیگر را انجام می‌دهند. در حالی که ما اجازه ندادیم واکسن هیچ کشوری بر مردم ما آزمایش بالینی شود. ما ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار دوز واکسن در قالب سبد کووکس پیش خرید کردیم که قول دادند در فوریه یعنی در روزهای آینده اولین مقادیر آن برسد. در آن سبد به جز آمریکایی‌ها و انگلیسی‌ها که نیستند، بقیه واکسن سازها مثل آسترازنیکا که از مجموعه‌های اروپایی – هندی است، حضور دارند. این ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار دوز برای ۸ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر است که برای همه کافی نیست و تقلا کردیم از کشورهای دیگر هم واکسن بخریم.
سازمان جهانی بهداشت
برای هیچ واکسنی گواهی انتهایی را صادر نکرده است
نمکی تاکید کرد: هیچ کدام از این واکسن‌ها قبل از طی کردن فاز سوم انسانی نباید به کشور بیاید. الان واکسن در دنیا هنوز به فاز چهارم نرسیده است و این فاز معمولا پنج سال طول می‌کشد به همین دلیل تا امروز سازمان جهانی بهداشت برای هیچ سازنده واکسنی گواهی انتهایی واکسن را صادر نکرده، زیرا این فاز ۴ طی نشده است. یکی از واکسن‌سازهای آمریکایی که گواهی موقت از سازمان بهداشت جهانی گرفته است، از FDA آمریکا یک گواهی گرفته که تا پنج سال آینده هیچ حق اعتراض و شکایتی علیه این واکسن‌ساز قابل قبول نیست زیرا فاز ۴ طی نشده است.
واکسنی را وارد می‌کنیم که گواهی مصرف اضطراری داشته و در 6 کشور مصرف شده باشد
وی افزود: برای همین گفتیم ما واکسنی وارد کشور می‌کنیم که فاز ۳ مطالعات بالینی‌اش بیرون از این سرزمین صورت گرفته باشد و گواهی مصرف اضطراری یا EUL یا EUA را در مبدأ داشته باشد. همچنین ما واکسنی را وارد این کشور خواهیم کرد که حداقل در ۵ یا ۶ کشور دنیا هم خریده و مصرف شود. ما پنج منبع شناسایی و ثبت کردیم. تاکنون از برندی اسم نبرده بودم اما امروز می‌گویم تا مردم حرف درست و علمی را در رابطه با واکسن از وزیر بهداشت بشنوند؛ پرونده منبع اروپایی آسترازنیکا، دو کمپانی در هند، یک کمپانی در چین و یکی در روسیه در حال ثبت هستند.
مگر می‌شود وزیر بهداشت اجازه دهد
پای واکسن نامطلوب به کشور برسد؟
وزیر بهداشت گفت: یکی از این منابع که برخی روی آن بلوا به راه ‌انداختند واکسن روسی «اسپوتنیک وی» موسسه گامالیا است، این واکسن روسی در کشورهای روسیه، آرژانتین، مجارستان، صربستان، مکزیک، امارات متحده عربی، پاکستان، بلاروس، بولیوی، الجزایر و... ثبت شده و شروع به واکسیناسیون کرده‌اند. این چه خباثتی است که برای میزگرد کشوری که خودش در باتلاق کرونا مانده است، خوراک تهیه کنیم؟ این چه وطن‌پرستی و ‌اندیشه‌ای است؟ روزی که مرگ و میر ما به حدود ۵۰۰ نفر می‌رسید بلوا می‌کردند برایمان در شبکه‌های خارجی اما روزی که متاسفانه مرگ و میر خودشان به ۱۸۶۰ مورد رسیده، یک پنل نگذاشتند که علت را بررسی کنند. مگر نمی‌شود این سؤالات را در کشور از خود وزیر بهداشت پرسید؟ مگر می‌شود قبول کرد وزیر بهداشت این مملکت به این بی‌غیرتی مبتلا شده که اجازه دهد پای واکسن نامطلوب به این کشور برسد؟ مگر این تیم وزارت بهداشت نبود که در اوج گرفتاری اقتصادی این افتخار را در کنار بقیه مردم ثبت کرد؟ مگر این تیم با دست بسته در اقیانوس بلا شنا نکرد؟ این چه ‌اندیشه‌ای است که حاضریم دیگران از بیرون ما را به چالش بکشند و از پشت به سربازان درون کشور و جبهه خنجر بزنیم؟ می‌گویند من فلان واکسن را نمی‌زنم، خب معلوم است که مبتلایان نباید واکسن بزنند، کسی که قبلا بیمار شده اصلا جزو کاندیداهای تزریق واکسن نیست و برخی حرف‌ها که دل مردم را خالی می‌کند. این مردم گناه دارند، خسته و آشفته هستند، نگذاریم اعتماد مردم به سربازان خط مقدم این دفاع خدشه‌دار شود. نگذاریم گسست میان‌اندیشه اعتماد‌آمیز مردم و خدمت‌گذاران صدیق ایجاد شود.
اجازه موج سواری اقتصادی نمی‌دهم
نمکی ادامه داد: خدمت‌گزاران را خائن به مردم جلوه ندهید که این خیانت و ظلم است و این خیانت ملی در سخت‌ترین زمان‌های این مملکت است. هرگز نمی‌گذاریم پای محصولی به کشور باز شود که با سلامت مردم در تضاد و تقابل باشد. کسانی هم که فکر می‌کنند در این آشفته بازار می‌توانند سوار موج اقتصادی شوند، وزیر اجازه نخواهد داد.
واکسن را اول به خانواده خودمان تزریق می‌کنیم
وی افزود: ما هم واکسن داخلی را با قدرت دنبال می‌کنیم و هم از مطمئن‌ترین منابع واکسن وارد می‌کنیم و به کوری چشم خیلی‌ها اول هم به خود و خانواده خودمان تزریق می‌کنیم تا همه بدانند ما سلامت مردم را در اولویت می‌دانیم.
تأیید آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو
از سوی سازمان جهانی بهداشت
همچنین رئیس‌سازمان غذا و دارو در واکنش به اظهارات مخالفان واکسن روسی و برخی اظهارنظرها مبنی بر لزوم برخورداری واکسن‌های وارداتی کووید از تاییدیه سازمان جهانی بهداشت،گفت: سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت به عنوان عالی‌ترین مرجع علمی در کشور۱۰ سال قبل، از سازمان بهداشت جهانی تاییدیه واکسن را دریافت کرده است که به این معناست اگر ما واکسنی را تایید کردیم، سازمان جهانی بهداشت مجوز مصرف آن را حتی در سایر کشورها علاوه‌بر ایران داده است. بنابراین اظهاراتی مبنی بر اینکه سازمان غذا و داروی ایران نمی‌تواند در این زمینه اقدام کند، حرف بی‌ربطی است و من تعجب می‌کنم که برخی در حیطه‌ای اظهارنظر می‌کنند که اصلا در حیطه کاری‌شان نیست.
مجوز مصرف اضطراری واکسن روسی در ۱۵ کشور
محمدرضا شانه‌ساز با بیان اینکه واکسن چهار فاز مطالعات بالینی دارد، گفت: در شرایط حال دنیا که کرونا به صورت گسترده تلفات می‌گیرد، سازمان جهانی بهداشت و مراجع رسمی را متقاعد کردند که فاز سه مطالعه بالینی را بپذیرند. واکسنی که این روزها درباره آن بحث می‌شود که یک واکسن روسی است، فاز سوم مطالعه بالینی را گذرانده است و از ۱۵ کشور مجوز مصرف اورژانس یا EUL را دریافت کرده است. همچنین علاوه ‌بر کشور سازنده در کشورهای دیگر مانند برزیل، آرژانتین، الجزایر و حتی اتحادیه اروپا خریدار این واکسن هستند.
اغراض سیاسی و تجاری
در پس پرده اظهارات غیرکارشناسی
شانه‌ساز تاکید کرد: ما نمی‌خواهیم تبلیغ این واکسن را کنیم، اما اظهارات غیرکارشناسی و بدون اطلاع کافی که انجام می‌شود، به نوعی فکر می‌کنم بیشتر اغراض سیاسی و تجاری پشت آن است تا نگرانی از بابت سلامت مردم.
رئیس‌ سازمان غذا و دارو با بیان اینکه واقعیت این است که در درجه اول تولید واکسن مدنظرمان است، گفت: در این فاصله برنامه‌ریزی شده که چند میلیون دوز واکسن از کشورهای مختلف نه فقط از روسیه وارد شود و سازمان غذا و دارو به عنوان مرجع این موضوع که باید تاییدیه‌های لازم را صادر کند، بر اساس مستنداتی که مراجع بین‌المللی می‌پذیرند، بررسی و کارش را به صورت ویژه انجام می‌دهد.
شانه‌ساز تاکید کرد: اظهارنظر افراد برای خودشان محترم است، اما نظر سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت در این زمینه فصل‌الخطاب است.
اولین بار نیست که از روسیه واکسن می‌آوریم
وی افزود: ما در سبد واکسن کرونا، کشور خاصی را هدف‌گذاری نکردیم، آنچه مدنظرمان است، کشورهای روسیه، هند، چین، کوبا و... کشورهایی هستند که صاحب‌نظرند. در عین حال باید توجه کرد که این اولین بار نیست که روسیه به ما واکسن می‌دهد. ما واکسن آنفلوآنزا را چند سال در حجم بالایی از روسیه آوردیم و خوشبختانه واقعا گزارش منفی هم درباره آن به سازمان غذا و دارو به عنوان مرجع رسیدگی‌کننده، ارسال نشده است. ما نه به دنبال اسم کشور هستیم و نه به دنبال مسائل سیاسی و تجاری، بلکه برای ما سلامت مردم از هر مرجع و سازنده‌ای صرف نظر از نام کشور مهم‌تر است.
رئیس‌سازمان غذا و دارو ادامه داد: بسیاری از کشورهایی که شاید عامه تصور کنند که بسیار پیشرفته‌اند، اصلا توان تولید و کنترل واکسن را ندارند. ما کمپانی، مدارک، مستندات و کیفیت محصول را ارزیابی می‌کنیم؛ چه در زمینه واکسن و چه در زمینه سایر داروها و بر اساس آنها مجوز صادر می‌کنیم. به هیچ عنوان هم قرار نیست که ما دستخوش تهدید، جو رسانه‌ای و شانتاژ رسانه‌ای شویم. کارشناسان ما کارشان را بلدند، آزمایشگاه کنترل مرجع ما تاییدیه‌های لازم را از سازمان بهداشت جهانی دارد، کارش را بلد است و به موقع در جهت سلامت مردم مجوزهای لازم را صادر می‌کنند. این واکسن‌ها ان‌شاءالله ظرف چند هفته آینده و به زودی وارد کشور می‌شود.
شانه‌ساز با بیان اینکه وظیفه من به عنوان سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت این است که کارم را درست انجام دهم، گفت: به طور معمول پنج تا 10 سال طول می‌کشد تا یک واکسن تولید شود، اما در شریط فعلی، دنیا پذیرفته و برای این شرایط تا مردم بیش از این آسیب نبینند و تلفات بیشتر نشود، به صورت مصرف اورژانسی مجوز ارائه داده است. ما هم همان اقدامی را که در دنیا انجام می‌شود، داریم همان را بلکه با یک وسواس بیشتر انجام می‌دهیم.