ماجرای بازگشت حضرت امام(ره) به کشور در کیهان چگونه پوشش داده شد
خمینی خمینی، قلب ما باند فرودگاه توست
«دود اسپند و کندر... شاخه‌های گل... آیه‌های قرآن... شعارهای سوزان پیروزی... و میلیون‌ها استقبال‌کننده، میلیون‌ها قلب پرتپش و شوق، خیرمقدم مردم ایران به رهبر انقلاب بود: گرامی باد بهار آزادی...»؛ این لید گزارش کیهان از ورود حضرت امام خمینی به ایران از تبعید است.
سرویس سیاسی-
پس از فرار شاه در 26 دی ماه، موضوع بازگشت حضرت امام خمینی از تبعید 15 ساله به کشور به اصلی‌ترین سوژه رسانه‌ها در روزهای بعد تبدیل شد. سوژه‌ای که به‌طور مشخص از اول بهمن‌ماه هر روزه پیگیری و دنبال می‌شد. تیتر یک کیهان در روز یکشنبه اول بهمن 1357 به موضوع بازگشت حضرت امام به ایران اختصاص داشت؛ «امام خمینی جمعه در تهران نماز می‌خواند»، در روتیتر این خبر آمده بود؛ «یک هواپیمای اختصاصی، آیت‌الله العظمی را بعد از 15 سال تبعید به وطن برمی‌گرداند». در صفحه 2 روزنامه پیامی چهار بندی از امام درباره بازگشت به ایران منتشر شده که در بخشی از آن آمده است؛ «اینجانب ان‌شاءالله تعالی به‌زودی به شما بپیوندم تا در خدمت شما باشم...دوستان عزیزم خود را برای خدمت به اسلام و ملت محروم مهیا کنید. کمر به همت خدمت به بندگان خدا که خدمت بخداست ببندید. من با توفیق خداوند تعالی پس از چند روزی در خدمت شما خواهم بود و در پشت‌سر شما به سربازی خود ادامه خواهم داد.» ذیل این خبر، در خبری کوتاهی آمده؛ امام خمینی ساعت 8 و نیم صبح جمعه وارد تهران شده و پس از دو روز راهی قم می‌شوند.
تلاش آمریکا برای ممانعت از بازگشت امام
دوم بهمن‌ماه تیتر یک کیهان باز هم به ورود حضرت امام اختصاص دارد؛ «ایران در تدارک بزرگ‌ترین استقبال تاریخ». در صفحه اول روزنامه چند تیتر دیگر هم در این مورد به چشم می‌خورد. نزدیکان امام از خطرها و نگرانی‌های این سفر گفته‌اند و همین‌طور خبری درباره راه افتادن سیل جمعیت از شهرها و روستاها به سوی تهران برای استقبال از امام. در صفحه دوم روزنامه مصاحبه‌ای از بختیار منتشر شده که می‌گوید در صورت بازگشت امام به کشور، او پست نخست‌وزیری را رها نخواهد کرد. در صفحه آخر روزنامه تحلیلی از مفسر واشنگتن‌پست درباره اوضاع ایران و مواضع آمریکا منتشر شده که در بخشی از آن آمده است؛ «آمریکا به‌طور غیرمستقیم در تلاش است آیت‌الله خمینی را از بازگشت به ایران بازدارد.»
واکنش امام به احتمال کودتا
تیتر نخست روز سه‌شنبه سوم بهمن‌ماه، مصاحبه اختصاصی کیهان با حضرت امام خمینی است. سؤالات این مصاحبه که به‌صورت اشتراکی از سوی خبرنگار کیهان و اطلاعات پرسیده شده در نوع خود جالب توجه و البته پاسخ‌های امام خمینی نیز خواندنی است. ایشان در پاسخ به آخرین سؤال که اگر در بازگشت به ایران با کودتا مواجه شوید چه می‌کنید، می‌گویند؛ هیچ! مقاومت می‌کنیم. این مصاحبه با تیتر «در حکومت اسلامی دیکتاتوری وجود ندارد» منتشر شده است. در صفحه دو روزنامه اطلاعیه 5 بندی کمیته استقبال منتشر شده که در آن از مردم خواسته شده از آذین‌بندی تجملی که مخصوص طاغوت‌ها و فراعنه است خودداری کنند و توجه داشته باشند زمان بازگشت ایشان مصادف با شب رحلت پیامبر(ص) و شهادت امام حسن مجتبی(ع) است.
تانک‌ها روی باند فرودگاه
تیتر نخست روز چهارم بهمن از محاصره فرودگاه مهرآباد توسط تانک‌ها خبر می‌دهد و عکس نخست روزنامه هم به همین موضوع اختصاص دارد. در شرح عکس نوشته شده فرودگاه از دیشب به اشغال مأموران نظامی درآمده و تانک‌ها و ماشین‌های آتش‌نشانی روی باند فرودگاه مستقر شده‌اند.
سوء قصد علیه جان امام
پنجشنبه 5 بهمن تیتر نخست کیهان نقل قولی از حضرت امام است؛ «امام خمینی: امشب حرکت می‌کنم». بسته شدن سه روزه فرودگاه‌های کشور به دستور ارتش و مصاحبه اختصاصی کیهان با همسر امام از دیگر تیترهای این روز است. در صفحه 4 روزنامه گزارشی از خبرنگار کیهان در محل اقامت امام در پاریس منتشر شده که درباره وضعیت و تصمیم امام برای بازگشت به ایران است؛ «در ساعت 8 بعدازظهر تلویزیون فرانسه اعلام داشت که جمبوجت «ارفرانس» در ساعت یک بامداد از فرودگاه «شارل دوگل» عازم تهران خواهد شد. در این هواپیما صد نفر اطرافیان آقای خمینی و صد و چهل نفر روزنامه‌نگار خارجی هستند که هر یک ده هزار فرانک برای بلیط خود پرداخت کرده‌اند.» در صفحه آخر روزنامه هم کارکنان اعتصابی رادیو و تلویزیون از مخالفت مسئولان دولتی با پخش مراسم بازگشت امام خبر داده‌اند و گفته‌اند علی‌رغم اعتصاب درباره پخش این مراسم آمادگی کامل دارند و مسئولیت عدم پخش با آنان نیست. کیهان در این روز چاپ دوم و سوم هم دارد. در چاپ سوم تیتر یک روزنامه تغییر کرده است؛ «بازگشت امام خمینی دو روز عقب افتاد». همچنین در صفحه دو روزنامه خبرگزاری فرانسه در گزارشی از کشف و خنثی‌سازی توطئه سوءقصد به جان امام خبر داده است. به نوشته این خبرگزاری این توطئه از سوی «مأموران خارجی» برنامه‌ریزی شده بوده است.
مسلسلا بیرون میاد؟
روز یکشنبه 8 بهمن در صفحه نخست کیهان دو تیتر اصلی به چشم می‌خورد. تیتر دوم که در بالای صفحه کار شده می‌گوید بختیار می‌خواهد برای دیدار با امام به پاریس برود و تیتر اصلی نقلی قولی از امام است که می‌گوید تنها در صورت استعفای بختیار، او را به حضور می‌پذیرند. در صفحه دوم روزنامه سخنان امام خطاب به خبرنگاران نقل شده که دولت بختیار را خائن خطاب کرده و در پاسخ به این سؤال که آیا از هواداران خود می‌خواهند دست به اسلحه برده و فرودگاه را باز کنند، می‌گویند عجالتاً چنین بنایی ندارند و هر وقت صلاح دیدند این را امر می‌کنند. گزارش اصلی صفحه سه روزنامه به راهپیمایی گسترده مردم در شهرهای مختلف و درخواست آنها برای بازگشت امام اختصاص دارد. وسط این گزارش یک کادر قرار دارد که شعارهای این راهپیمایی‌ها را منعکس می‌کند. شعارهایی مثل؛ «برنامه خمینی برچیدن یزید است/ کابینه بختیار یک حیله جدید است»، «اگر امام فردا نیاد/ مسلسلا بیرون میاد»، کابینه بختیار نابود باید گردد/ پرسنل هوایی آزاد باید گردد/ پرواز انقلابی انجام باید گردد»، «خمینی خمینی قلب ما باند فرودگاه توست».
دوشنبه 9 بهمن تیتر یک کیهان نقل قولی از بختیار است؛ «در راه بازگشت امام خمینی مانعی نیست». در صفحه سه روزنامه گزارشی از مدرسه رفاه به‌عنوان محل اقامت امام منتشر شده است.
قلب شهر برای آقا
سه‌شنبه 10 بهمن تیتر اول کیهان از این قرار است؛ «تاریخ بازگشت امام خمینی». تیترهای دیگر صفحه اول درباره جزئیات این بازگشت و اوضاع درگیری‌های شهری است. در صفحه 2 روزنامه از قول دکتر مفتح آمده است، امام گفته‌اند؛ «هر زمان که فرودگاه باز شود در اولین فرصت برمی‌گردم تا بین مردم خود باشم و با کمک آنها مشکلات را حل کنم». نیم تای پایین صفحه 5 روزنامه به آگهی‌های ترحیم و تسلیت اختصاص دارد که در بین آنها آگهی شهادت چند نفر از انقلابیون هم دیده می‌شود. در صفحه آخر روزنامه گزارشی با این تیتر منتشر شده؛ 2 میلیون شهرستانی برای استقبال از امام خمینی در تهران بست نشسته‌اند. گزارش با این جملات شروع می‌شود؛ قلب شهر برای «آقا» می‌زند. تهران منتظر یک انفجار است: انفجار شادمانی، انفجار شهادت. گلوله‌های سربی کسی را نمی‌ترساند. فواره‌های خون هم. همه «آقا» را می‌خواهند و شهرستانی‌ها می‌گویند؛ تا آقا نیاید ما از تهران بازنمی‌گردیم.»
طلبه‌ام، تشریفات را کم کنید
چهارشنبه 11 بهمن تیتر اول کیهان این است؛ «امام صبح فردا در تهران است». بالای تیتر یک نقل قولی از رهبر انقلاب است؛ امام خمینی: من یک طلبه‌ام، تشریفات را کم کنید. پایین تیتر یک، آمده؛ 50 هزار نفر از امام حفاظت می‌کنند. در میانه صفحه اول یک کروکی منتشر شده که مسیر حرکت امام از فرودگاه تا بهشت زهرا را نشان می‌دهد. در صفحه 2 روزنامه، از سوی کمیته استقبال بیانیه‌ای 14 بندی منتشر شده است. این بیانیه به وضعیت راه‌های منتهی به بهشت زهرا پرداخته و مقررات وضع شده را شرح می‌دهد. یک بیانیه 6 بندی دیگر هم از سوی این کمیته منتشر شده که کیفیت و چگونگی استقبال را شرح داده است. در بند دوم بیانیه آمده؛ «چنانکه چند بار دیگر هم تذکر داده شده است، از ذبح حیوانات و انجام هر نوع آذین‌بندی و تظاهر به تشریفات جداً خودداری گردد.» کیهان در این روز چاپ دوم نیز دارد.
33 کیلومتر گل
و بالاخره پنجشنبه 12 بهمن‌ماه انتظارها به سر می‌رسد. کیهان در این روز سه چاپ دارد. چاپ نخست با تصویری بزرگ از صحنه پایین آمدن امام خمینی از پله‌های هواپیما همراه است و تیتر یک از این قرار است؛ «اولین پیام امام در وطن». روی این تیتر، تیتر دیگری با چند سایز کوچک‌تر آمده؛ گرامی باد بهار آزادی. صفحه سه روزنامه گزارشی تصویری از ورود امام به ایران دارد که شامل 5 عکس بزرگ است که هر کدام شرحی اختصاصی دارند. صفحه 2 روزنامه به گزارش و اخبار مربوط به این پرواز تاریخی و استقبال از امام خمینی اختصاص دارد. ستون سمت راست صفحه شامل سه خبر مجزا درباره پخش تلویزیونی مراسم است. پخشی که ناگهان قطع شده است. بختیار گفته او دستور قطع پخش را نداده و کارکنان اعتصابی رادیو و تلویزیون هم گفته‌اند کار نظامیان بوده است. در میانه گزارش اصلی خبری به نقل از مهماندار هواپیمای حامل امام دیده می‌شود. خانم مهماندار گفته است؛ «آیت‌الله خمینی اندکی بعد از سوار شدن به هواپیما در فرودگاه شارل دوگل پاریس به طبقه دوم هواپیما رفت، نمازش را خواند و بعد روی دو پتو خوابید.»
در چاپ سوم 12 بهمن تیتر یک تغییر کرده و جمله معروف امام در بهشت زهرا تیتر شده است؛ «توی دهن این دولت می‌زنم». صفحه سه نیز باز هم گزارش تصویری است. این‌بار از مراسم استقبال و با هفت عکس به همراه شرح. یکی از عکس‌ها صورت امام را نشان می‌دهد و در شرح آن نوشته شده؛ «چهره پرصلابت امام نگینی است در میان حلقه انگشتری که از ازدحام انبوه مردم تشکیل شده است.»
ستون سمت چپ صفحه دو در قسمت بالا دو مطلب دارد. اولی از 33 کیلومتر گل در مسیر بهار تازه خبر می‌دهد که منظور فاصله فرودگاه تا بهشت زهراست و در پایین آن شعری درباره بازگشت امام خمینی به میهن منتشر شده. شعری با این عنوان؛
«می‌آیی تا دروازه‌های بسته تاریخ را بگشایی» که این‌گونه به پایان می‌رسد؛
«در نگاهت
آیینه‌ای می‌بینم به وسعت آزادی».