احسان رشیدی
فیلم مستند «معضل اجتماعی»
(Social Dilemma ) به بیان بخشی از واقعیات دنیای مجازی می‌پردازد؛ موضوعی که در عرصه مستند کمتر به آن پرداخته شده است.
این فیلم مستند به کارگردانی، جف آردوسکی، با حضور مدیران و متخصصان رسانه‌ای از جمله کارکنان گوگل، فیسبوک، توییتر، از استریم نتفلیکس در سال 2020 پخش شد.
تله‌گذاری‌های فضای مجازی
رسانه‌هایی مثل فیسبوک با نشر اکاذیب با لعاب حقیقت مردم را جذب می‌کنند تا ضمن فروش تبلیغات و کسب درآمد بیشتر، اطلاعات آنها را به سازمان‌های مختلف ارائه و در واقع جاسوسی از مردم و تاثیرگذاری بر رفتار مردم و حکومت‌ها در جهت منافع غرب مهم‌ترین هدف راه‌اندازی این گونه رسانه هاست، ورود به بخش‌های مختلف فضای مجازی در صورت اعتماد مطلق، گرفتار شدن در تله‌های گوناگون امنیتی، سیاسی، اخلاقی، اقتصادی را در پی دارد.
ماجرای سوءاستفاده‌ها
مستند معضل اجتماعی به اعتیاد به اینترنت و سوءاستفاده رسانه‌های مجازی مانند فیسبوک، گوگل و توییتر می‌پردازد و سعی دارد پرده از سوءاستفاده‌های سیاسی برخی از این شبکه‌ها بردارد؛ مستند «معضل اجتماعی» به قدرت بزرگی به نام فضای مجازی‌اشاره می‌کند که اگر با اخبار فیک و دروغین کنترل و هدفمند گردد تبدیل به یک معضل اجتماعی برای جامعه هدف می‌شود، مانند ماجرای پیتزا گیت و مخالفان نظریه گالیله در اینترنت که مردم دروغ‌ها را زودتر باور می‌کنند و اخبار فیک شش برابر سریع‌تر از اخبار واقعی اثر گذار خواهد بود و می‌توان آشوب‌ها را به وسیله فیک نیوز‌ها کنترل و هدایت کرد! در مستند معضلات اجتماعی به درستی به نقش اخبار دروغین در رسیدن دولت‌ها و مخالفان به اهدافشان را نشان می‌دهد؛ داعش در فضای مجازی با استفاده از این روش دست به تبلیغات گسترده زد و حتی اقدامات وحشیانه تروریستی خود را در جهت ایجاد رعب و وحشت و سرکوب روحیه مقاومت مردمی به صورت زنده در بستر فضای مجازی به نمایش گذاشتند.
استفاده از دروغ و فیک‌نیوزها برای تبلیغ بیشتر
براساس مشاهدات و آزمایش‌ها، خبر جعلی شش برابر خبر واقعی تاثیرگذار بوده و فیک نیوزها با استفاده از این حربه تبلیغ بیشتری را به خود جذب می‌کنند و در فیسبوک اخبار جعلی روند رو به افزایش چشمگیری داشته است.
در سال 88 فتنه گران با دروغ تقلب، که بعدا به دروغ بودن تقلب نیز خودشان‌اشاره کردند، افکار عمومی را ملتهب کردند و با دروغ تقلب شکست خود را پوشش دادند، با رمز تقلب مردم را به براندازی دعوت کنند و ضربه بزرگی به اعتماد مردمی بزنند و یوتیوب و فیسبوک بیشترین کمک را به آتش افروزان فتنه انتخابات 88 کردند.
 دهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، به ویژه تحولات پس از آن، عرصه فعالیت‌ و مداخله‌گری رسانه‌های مجازی و شبکه‌های اجتماعی شد، این رسانه‌ها با ادعای تقلب بعد از انتخابات کوشیدند فضای اعتمادزدایی از نظام را در بین مردم رواج دهند.
ترامپ انتخابات 2016 و 2020
فیسبوک اعلام کرده است که حساب‌های کاربری روسی در این شبکه اجتماعی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا، اقدام به تشکیل ۱۲۹ جریان مخالف و رویداد ضدآمریکایی نموده‌اند.
به نقل از رویترز، شرکت فیس بوک در بیانیه‌ای کتبی خطاب به کنگره، شهادت داده و اعلام کرد که تعداد زیادی از حساب‌های کاربری فعال در این شبکه اجتماعی اقدام به جریان‌سازی‌هایی در روند انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۶ ایالات متحده آمریکا کرده‌اند که به انتشار اخبار دروغین و کذب می‌پرداخته‌ و کاربران بسیاری را نیز در فضای مجازی به گمراهی و تصمیم نادرست کشانده‌اند.
درسال 2020 نیز اخبار جعلی کرونا و نامیدن ویروس کرونا به ویروس چینی باعث التهاب در جامعه شد ولی ترامپ نتوانست از این جریان استفاده کند و افکار عمومی جهانی علیه فاشیسم و عملکرد او باعث شکست ترامپ در انتخابات 2020 شد.
«آمدنیوز» بزرگ‌ترین فیک نیوز معاند
آمدنیوز با خبرهای دروغ خود شروع به جذب مخاطب کرد و با بیان یک درصد از کل واقعیت و گنجاندن دروغ‌های خود توانست مخاطبان زیادی را جذب کند، چون اطلاعات دروغ باعث سریع‌تر جذب شدن مخاطب به رسانه می‌شود و حتی دست به عملیات مسلحانه زد و برخی از عملیات‌ها توسط روح الله زم لو رفت، مانند عملیات خان‌طومان که مشخص شد از طریق روح‌الله زم لو رفته است و تعدادی از مدافعین حرم بخاطر خیانت زم به شهادت رسیدند، با استفاده از قدرت رسانه خود سرمایه‌های معاندین را جذب و به عنوان گرداننده اصلی شبکه‌های ضد انقلاب فعالیت می‌کرد.
روح الله زم با همکاری شبکه‌های جاسوسی شروع به نشر اخبار دروغ کرد که سازمان اطلاعات جاسوسی فرانسه نقش اساسی را در این زمینه ایفا کرد و با دروغ پراکنی توانستند مخاطبان زیادی را جذب کنند، خبر دروغ چندین برابر اثرگذارتر از خبر واقعی است و با گفتن تکه کوچکی از پازل حقیقت، دروغی بزرگ را به خورد مخاطب می‌دهند، که با هوشمندی اطلاعات سپاه، شاه‌مهره جاسوسی فرانسه و اتحادیه اروپا دستگیر و پای میز محاکمه کشانده شد، اقدامی که تا مدت‌ها دستگاه‌های اطلاعاتی استکبار را در شوک فرو برد.
کشتار مسلمانان روهینگیا
و پنهان کردن واقعیت توسط فیسبوک
سازمان ملل متحد از نقش فیس‌بوک در کشتار اقلیت روهینگیا در میانمار پرده برداشت.
براساس این گزارش، دولت آنک سان سوچی و برخی ژنرال‌های ارتش میانمار در کشتار «به قصد نسل‌کشی» و «تجاوز گروهی» در مناطق سکونت مسلمانان روهینگیا در استان راخین، از برخی شبکه‌های اجتماعی معروف همچون فیس‌بوک بهره برده‌اند.
در همین گزارش آمده است، آنها در واقع از فیس‌بوک به عنوان «کاتالیزور» استفاده کرده به نحوی که گفتمان مبتنی بر «نفرت» از اقلیت روهینگیا را در آن رواج می‌دادند. این در حالی است که به رغم محدودیت دسترسی مستقیم به رسانه‌های اجتماعی بزرگ در میانمار، این شبکه‌ها از محبوبیت و تأثیر بسیار زیادی در این کشور برخوردارند.
یک گزارش مستقل می‌گوید که در میانمار از فیسبوک برای گسترش خشونت آنلاین استفاده شده است و این شبکه اجتماعی نتوانسته مانع ترویج خشونت و اقدامات ضد حقوق بشر شود، فیسبوک این مسئله را تایید کرده است.
این تحقیق که به سفارش خود فیسبوک انجام شده نشان می‌دهد که فیسبوک به «بستر مناسبی» برای گسترش فعالیت‌های ضد حقوق بشری تبدیل شده بود.
این تحقیق به دنبال افزایش خشونت‌ها در این کشور علیه اقلیت مسلمان روهینگیا و هشدار سازمان ملل درباره وقوع نسل‌کشی انجام شد.
به دنبال افزایش خشونت علیه مسلمانان روهینگیا در میانمار، دو ماه پیش، سازمان ملل متحد اعلام کرد که رهبران نظامی میانمار باید به اتهام نسل‌کشی محاکمه شوند.
داعش و استفاده از بستر فضای مجازی
آسياي مرکزي يکي از مناطق مورد توجه داعش براي شکل دهي به شبکه هواداري فرامرزي از سلول‌هاي تروريستي با هدف انجام اقدامات تروريستي در مناطق نبرد در سوريه و عراق است. داعش تلاش نموده از بستر فضاي مجازي و ابزارهاي نوين ارتباطي آن از جمله شبکه هاي اجتماعي به ويژه تارنماي خودساخته خلافت بوک در راستاي جذب و آموزش افراد اين منطقه و ايجاد شبکه اي از سلول هاي تروريستي استفاده نمايد.
اين مقاله تلاش مي نمايد چگونگي عملکرد داعش در بستر فضاي مجازي و نيز نحوه به‌کارگيري شبکه اي از سلول هاي تروريستي در آسياي مرکزي را بررسي نمايد.
در پاسخ به اين سؤال که داعش چگونه شبکه‌اي از سلول‌هاي تروريستي در آسياي مرکزي ایجاد نموده است؟ نگارندگان معتقد هستند که داعش از طريق انتشار پيام هاي تبليغي خود در بستر فضاي مجازي به جذب و آموزش نيرو و ايجاد شبکه‌اي از سلول‌هاي تروريستي در آسياي مرکزي مبادرت نموده است.
جمع‌بندی
فضای مجازی نیاز به ساماندهی و یک پیکربندی دارد، تا از این بی‌سامانی خارج و شبکه داخلی اینترنت نیز باید اجرا شود و پیام‌رسان قدرتمند داخلی با پهنای باند و امنیت بالا باید ایجاد شود تا دیتای داخلی به خارج راه پیدا نکند و اطلاعات مخاطبان حفاظت شود.