سرویس سیاسی-  

حجت‌الاسلام روحانی رئیس‌جمهور دیروز (چهارشنبه)، درست یک روز پس از بیانات بسیار مهم رهبر معظم انقلاب در دیدار رؤسای سه قوه و دیگر اعضای شورای عالی هماهنگی اقتصادی در تبیین راه‌حل‌های مشکلات اقتصادی کشور و بی‌فایده بودن چشم امید بستن به دشمنان و رویکرد مذاکره، بار دیگر حل مشکلات کشور را به بیرون ارجاع داد و گفت: «ایران و آمریکا هر دو می‌توانند تصمیم بگیرند و اعلام کنند که به شرایط 20 ژانویه 2017 برمی‌گردند هم ما برمی‌گردیم و این می‌تواند راه‌حل بزرگی برای بسیاری از مسایل و مشکلات باشد و مسیر و شرایط را کاملاًً تغییر دهد و سپس می‌توان مراحل بعدی را در بخش‌های مختلف ادامه داد. گره اصلی با یک اراده و یک تصمیم، گشاده و باز می‌شود.»
رئیس‌جمهور با تأکید بر اینکه دولت آتی آمریکا باید اقدامات بزرگی را انجام دهد تا بتواند اشتباهات گذشته و آن همه اقداماتی که چهره آمریکا را تخریب کرده، جبران کند، اظهار داشت: «امیدواریم دولت آینده آمریکا در اولین قدم‌های خود با صراحت سیاست‌های ‌ترامپ را نسبت به ایران و همچنین اقدامات ضد حقوق‌بشری و  ‌تروریستی او را محکوم و سیاست‌های نادرستی را که دولت قبلی در طول 4 سال اعمال کرده است، جبران کند.»
روحانی با تأکید بر اینکه سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران کاملاًً روشن است، تصریح کرد: «سیاست جمهوری اسلامی ایران همان‌طور که بارها تأکید کرده، تعهد در برابر تعهد، اقدام در برابر اقدام، کاهش تنش در برابر کاهش تنش، احترام در برابر احترام و تعهدات بین‌المللی در برابر تعهدات بین‌المللی است. اگر چنین اراده‌ای در حاکمان آینده آمریکا وجود داشته باشد، به‌نظر من حل مسئله بسیار آسان است».
کلید حل مشکلات در پاستور است یا در جیب بایدن؟
سخنان آقای روحانی درباره بازگشت به دوران پیش از ‌ترامپ از جهات مختلف قابل تأمل است؛
بایدن در 13 سپتامبر سال جاری یادداشتی را در سی‌ان‌ان منتشر کرد که به موضوع ایران اختصاص داشت. او تیتر یادداشتش را این‌گونه انتخاب کرد: «راه هوشمندانه‌تری برای سخت‌گیری بر ایران وجود دارد.» بایدن در این یادداشت بازگشت به برجام را آغازی برای تشدید محدودیت‌های هسته‌ای و برجامی عنوان کرده و فشار بیشتر بر ایران در حوزه‌های دیگر نظیر موشکی، منطقه‌ای و حقوق‌بشری را در چشم‌انداز خود متصور است. به عبارتی، بایدن هدف از بازگشت به برجام را نه رفع تحریم‌ها، بلکه اجماع‌سازی علیه ایران و فشار بر تهران در حوزه‌های متنوع می‌داند.
 از سوی دیگر اگرچه تیم بایدن همگی گفته‌اند می‌خواهند در دولت آینده به برجام بازگردند اما هیچ‌کدام تأکید نکرده‌اند که در این مسیر تحریم‌ها را برخواهند داشت و حداقل به همان توافق اولیه پایبند می‌مانند، در واقع استنتاج نهایی از اظهارنظرهای آنها این است که دموکرات‌ها به‌دنبال توسعه برجام به مسائل موشکی و منطقه‌ای هستند و به‌دنبال رسیدن به توافقی بلندمدت‌تر با ایران که هم تضمین‌کننده محدودیت‌های هسته‌ای باشد هم موشکی و هم منطقه‌ای.     
این در حالی است که نگاهی به تحریم‌های آمریکا علیه ایران از بدو انقلاب و جمهوری اسلامی نشان می‌دهد آمریکا از آغاز تا پایان دولت اوباما ۳۵ بار ایران را تحریم کرده‌ است که از این مجموعه ۲۴ بار توسط دموکرات‌ها و ۱۱ بار جمهوری‌خواهان بوده. از طرفی از نظر کمیت  دولت اوباما که رئیس‌جمهور جدید آمریکا 8 سال معاون اول آن بود، با اعمال ۱۱ تحریم علیه ایران رکورددار است و در دوره او به ‌اندازه تمامی دولت‌های جمهوری‌خواه ایران تحریم شده است و از طرف دیگر
مهم‌ترین و سخت‌ترین تحریم‌ها از جمله
CISSADA ،NDAA۲۰۱۲، CAATSA،
قانون محدودیت ویزا و... همگی یا تصویب یا اجرایشان مربوط به دولت اوباماست و در واقع بهتر است بگوییم دولت ‌ترامپ صرفا تحریم‌هایی را که اوباما تدوین و ساماندهی کرده بود علیه ایران اجرا کرد.
پاسخ وندی شرمن
به خوش‌خیالی دولتمردان
نکته قابل تأمل دیگر اینکه رئیس‌جمهور در حالی همچنان امیدوارانه از تغییر رویه دولت جدید آمریکا در قبال برجام سخن می‌گوید که روز گذشته «وندی شرمن»، مسئول تیم مذاکره‌کننده آمریکا در مذاکرات ایران و 5+1 در مصاحبه‌ای برخی موانع بر سر راه احیای این توافق را یادآوری کرد و گفت این توافق یک‌شبه احیا نمی‌شود.
مسئول تیم مذاکره‌کننده آمریکا در مذاکرات برجام همچنین در پاسخ به این سؤال که آیا مسائل ادعایی برنامه موشکی ایران و پشتیبانی از نیرو‌های تحت حمایت آن در منطقه نیز باید در کنار برجام در نظر گرفته شود گفت: «برجام برای کنترل برنامه‌ هسته‌ای ایران است تا مطمئن شویم برنامه هسته‌ای آنها صلح‌آمیز است و نمی‌خواهند بمب هسته‌ای بسازند.»
شرمن همچنین ادعا کرد: «ما به این عقیده رسیده‌ایم که باید بر پایه همین توافق با رفتار‌های بدخواهانه ایران در منطقه، مسئله حقوق بشر آن و به زندان انداختن مردم به زندان و گسترش برنامه موشکی این کشور مقابله کنیم.
ما به این فکر افتادیم که ما می‌توانیم این موضوعات را مسائل اصلی و پایه در آینده قرار دهیم.»
وندی شرمن در ادامه صحبت‌های خود برجام را یک توافق پایه دانست و گفت که در پی هر توافق کنترل تسلیحاتی، توافقات دیگری نیز خواهند آمد.
هرگز قرار نبوده که برجام،
خانه آخر و نقطه پایان باشد!
در همین راستا کاترین ‌اشتون مسئول سابق سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در نوشتاری برای تایم به بررسی نحوه بازگشت احتمالی جو بایدن به برجام پرداخته و نوشته است: «برای بایدن، بازگشت به برجام، آسان نخواهد بود. اولین مانع هم این است که بسیاری از اعضای کنگره، هرگز به ایده توافق با ایران روی خوشی نشان نداده‌اند.»
وی همچنین ضمن اقرار به حیله غرب برای نفوذ در ایران با استفاده از برجام خطاب به رئیس‌جمهور جدید آمریکا می‌نویسد: «بایدن باید برجام را به‌عنوان نخستین توافق منظور کند و نه آخرین توافق. هرگز قرار نبوده که برجام، خانه آخر و نقطه پایان باشد. این توافق، یک نگرانی مشخص و گرانسنگ را چاره کرد - غنی‌سازی اورانیوم ایران- و این کار را هم با موفقیت به انجام رساند. تا زمانی که ‌ترامپ از برجام بیرون رفت، ایران به تعهدات خود پایبند بود. همه ما از دیگر مسائلی که باید چاره شوند، آگاهیم؛ از موشک‌های بالستیک تا بلندپروازی‌های منطقه‌ای ایران. اما این مانع باید از سر راه برداشته می‌شد تا در برای دیگر گفت‌وگو‌ها باز شود.»
اشتون همچنین تأکید می‌کند: «بازگشت به برجام، صرفا با فرمان اجرایی رئیس‌جمهوری در کوتاه‌مدت کار می‌کند، اما یک رویکرد پایدار نیست. هیچ‌یک از این گام‌های سه‌گانه، آسان نخواهد بود.»
با این شرایط انتظار بازگشت به دوران پیش از ‌ترامپ اولاً با واقعیت‌های امروز سازگاری ندارد و ثانیاً چشم بست بر واقعیت‌های گذشته و بدعهدی‌های آمریکا در همان دوره ادعایی است و در هر دو حالت نسبتی با منافع ملت و کشور ندارد.