رهبر انقلاب در سال‌های اخیر بارها تأکید کرده‌اند که باید با تکیه بر توان تولید داخلی، فشارهای ناشی از تحریم‌های خارجی را خنثی کنیم. ایشان 28 آبان سال گذشته در دیدار دو هزار و 500 نفر از تولیدکنندگان، کارآفرینان و فعالان اقتصادی با ایشان، امید بستن به اتمام زودهنگام تحریم‌ها را «خیال باطل» دانسته و بیان کردند: «اگر توانستیم با تکیه‌ بر توان داخلی، تحریم را بی‌اثر بکنیم، آن عامل تحریم‌کننده هم از تحریم دست برمی‌دارد».
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، همچنین در جلسه اخیر شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی که روز سه‌شنبه در حضور ایشان برگزار گردید، با تأکید بر اینکه برای علاج تحریم‌ها دو مسیر «خنثی‌سازی تحریم‌ها و غلبه بر آنها» و «رفع تحریم» وجود دارد، بار دیگر تصریح کردند: «اگر با تلاش و ابتکار و با سینه سپر کردن در مقابل مشکلات بتوانیم بر تحریم‌ها غلبه کنیم و طرف مقابل بی‌اثر شدن تحریم‌ها را ببیند، به‌تدریج دست از تحریم برخواهد داشت».
ایشان همچنین «افزایش تولید خودرو با اتکاء به ظرفیت قطعه‌سازان داخلی» را از جمله راهکارهای عملیاتی کارشناسان برای جهش تولید ذکر کرده‌اند.
اتمام حجت با مسئولان بخش صنعت
در همین رابطه دبیر انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازی کشور اعلام کرد: با توجه به بیانات صریح و راهبردی مقام معظم رهبری دیگر بهانه‌ای برای بی‌توجهی و عدم حمایت از صنعت قطعه‌سازی باقی نمانده است.
به گزارش روابط عمومی انجمن صنایع همگن قطعه سازی کشور، آرش محبی نژاد گفت: حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در سخنان صبح روز سه‌شنبه، با‌اشاره به اینکه با وجود برخی کارها، شعار سال در حد انتظار تحقق نیافته، «افزایش تولید خودرو با اتکاء به ظرفیت قطعه‌سازان داخلی» را یکی از سه راهکار پیشنهادی و عملیاتی کارشناسانِ بخشهای دولتی و غیردولتی برای جهش تولید اعلام کردند که این بیان صریح، حجت را بر تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران بخش صنعت کشور، به ویژه بانک مرکزی تمام کرده است.
وی با‌اشاره به اینکه یکی از مسیرهای تحقق جهش تولید در کشور، رونق صنعت خودرو و قطعه‌سازی به عنوان پیشران صنایع کشور است، افزود: مصرف‌کننده تولیدات بیش از 60 رشته صنعتی، خودروسازان کشور هستند. بنابراین رونق صنعت قطعه و خودروسازی به افزایش تولید این رشته‌های صنعتی و تحقق واقعی جهش تولید منجر خواهد شد.
این فعال اقتصادی با بیان اینکه صنعت قطعه سازی کشور به طور کامل پاسخ‌ها و نیازهای اعلام شده از سوی خودروسازان را پاسخ گفته است، توضیح داد: صنعتگران زنجیره تامین خودروسازی در سال‌های اخیر ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه خود را نشان دادند، ظرفیت‌هایی که با حمایت بیشتر می‌تواند در پیشبرد اهداف ملی و کلان کشور راهگشا باشد.
توان بالای قطعه‌سازان
در همین رابطه، نایب‌رئیس‌انجمن صنایع همگن قطعه‌سازان ایران هم در گفت وگو با خبرگزاری تسنیم، با‌اشاره به اینکه در چهار میز نهضت ساخت داخل در صنعت قطعه سازی، حدود 154 قطعه با همکاری 125 سازنده داخلی سازی شده و 341 میلیون یورو کاهش ارزی داشته است، افزود: در میز پنج نهضت ساخت داخل هم صرفه‌جویی 42 میلیون یورویی در صنعت قطعه تعریف شده است. این دستاوردها در صنعت قطعه نشان می‌دهد در صورت حمایت دولت روند توسعه این صنعت با سرعت بیشتری انجام خواهد شد.
مهدی مطلب‌زاده اظهار کرد: مطابق بررسی‌ها ما حتی توان تأمین قطعات برای تولید سالانه دو تا 2.5 میلیون دستگاه خودرو را هم داریم، به شرط آنکه نقدینگی کافی در اختیار داشته باشیم.
وی گفت: میزان ارزبری با اجرای هشت میز داخلی‌سازی قطعات خودرو نصف خواهد شد.
این فعال اقتصادی با بیان اینکه اکثر مشکلات صنعت قطعه‌سازی کشور تحریم‌های داخلی است، ادامه داد: وضعیت ما با تحریم‌های خارجی مشخص بوده و مسیر دور زدن آنها را یاد گرفته ایم اما مهم سنگ‌اندازی‌ها در داخل کشور برای تولیدکنندگان است. ما هر روز با یک قانون جدید روبه رو هستیم.
مطلب‌زاده به درخواست 10 گانه تولیدکنندگان قطعه برای رشد و توسعه این بخش‌اشاره کرد و گفت: نهضت ساخت داخل نیازمند مشوق‌هایی است. در بخش مشوق‌های دولتی نیاز به اختصاص تسهیلات بلندمدت برای سرمایه ثابت و تسهیلات کوتاه‌مدت برای تامین سرمایه در گردش با بهره پایین، تخصیص بخشی از منابع صندوق توسعه ملی برای واردات تجهیزات و ماشین‌آلات به‌جای واردات کالای مصرفی، تدوین مقررات معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی، حمایت رسانه‌ای و تبلیغاتی در مقابل هجمه‌های فضای رسانه‌ای کشور، تکریم و حفاظت از مالکیت معنوی و حمایت قضایی و قانونی و همچنین جلوگیری از واردات قطعاتی که ساخت داخل دارند است.
کارنامه موفق عبور از تحریم
یک تولیدکننده با سابقه در صنعت قطعه سازی هم درباره ابتکار تولیدکنندگان داخلی برای عبور از تحریم‌های خارجی تصریح کرد: در خانواده پژو حدود 90 درصد، در خانواده سمند و پراید بیش از 95 درصد داخلی سازی صورت گرفته است و علاوه‌بر این در محصولات مونتاژی نیز مانند محصولات کرمان موتور 20 تا 30 درصد داخلی سازی‌ها انجام شده است.
رضا رضایی با اعلام اینکه پیش از این‌ ایی‌سی‌یو خودرو هم از محل واردات تأمین می‌شد، گفت: در حال حاضر 75 درصد این قطعه ساخت داخل شده که یک دستاورد مهم برای صنعت قطعه‌سازی کشور به شمار می‌آید.
وی با‌اشاره به اینکه در دوره برجام شرکت‌های متعدد خارجی با حضور در بازار ایران می‌خواستند به منافع زیادی دست پیدا کنند، افزود: از آن جمله می‌توان به حضور پررنگ دو شرکت فرانسوی پژو و رنو بعد از برجام‌اشاره کرد. این شرکت‌ها می‌خواستند باز ایران را به عنوان یک مصرف‌کننده محصولات خود قرار داده و با سرمایه‌گذاری‌های ناچیز بتوانند حضور پررنگی در بازار ما داشته باشند البته دولت ما نیز فضا را برای حضور بیشتر آنها فراهم کرده بود.
این تولیدکننده قطعه با بیان اینکه بعد از انتخابات آمریکا حضور ترامپ باعث شد تا تحریم‌های شدیدتری بر ضد صنایع استراتژیک کشور از جمله صنعت خودرو و قطعه‌سازی اعمال شود و شرکت‌های فرانسوی هم ایران را ترک کنند، یادآور شد: با این تحریم‌ها می‌خواستند اقتصاد ایران را زمینگیر کنند اما خوشبختانه هوشمندی و توانمندی مدیران در صنعت قطعه باعث شد تا بتوانیم از این شرایط استفاده کرده و به دستاوردهای مثبتی در صنعت قطعه‌سازی دست پیدا کنیم.
آسیب‌های پسابرجامی
رضایی با‌اشاره به اینکه بعد از اعمال تحریم‌های جدید تمام شرکت‌های خارجی از ایران رفتند، ادامه داد: در آن مقطع صنعت خودرو با یک شوک عجیب روبرو شد که نتایج آن را می‌توان در کاهش حجم تولید مشاهده کرد اما خوشبختانه این شوک کوتاه مدت بود و ما توانستیم در شش ماهه وضعیت را جمع و جور کرده و بتوانیم با تکیه بر توانمندی داخلی صنعت را به گردش در بیاوریم.
وی با تاکید بر اینکه صنعت قطعه‌سازی به لحاظ مدیریت و به کارگیری مهارت و استراتژی مناسب توانست بی‌تعهدی شرکت‌های فرانسوی را جبران و خود قطعات مورد نیاز خودروها را تامین کند، تصریح کرد: متأسفانه بعد از برجام بخش زیادی از شرکای ما اروپایی بودند که تنظیم قراردادهای همکاری و نقض قراردادها صنعت قطعه‌سازی را با چالش‌های زیادی روبه‌رو ساخت.
تحریم‌های داخلی
این قطعه‌ساز در پاسخ به این پرسش که با توجه به صحبت‌های شما صنعت قطعه‌سازی امروز توانمندی زیادی در تولید انواع قطعات حتی قطعات الکترونیکی‌های تک (تکنولوژی بالا) دارد اما چرا همچنان معضل خودروهای ناقص در انبار شرکت‌ها به دلیل نقض قطعه وجود دارد؟ توضیح داد: ما نمی‌توانیم 100 درصد یک خودرو را تولید کنیم اما سهم قطعات وارداتی را می‌توانیم به حداقل ممکن برسانیم.
رضایی افزود: مشکل خودروهای ناقص در کف کارخانه‌ها را باید تحریم‌های داخلی عنوان کرد. امور ارزی بانک مرکزی و ایرادات گمرک در ترخیص کالا باعث شده است تولید‌کننده که به هر سختی مواد اولیه را به گمرکات رسانده اما بعد از دو یا سه ماه نتواند آنها را ترخیص کند. ما برای برخی از قطعات نیازمند واردات هستیم و دولت باید در این رابطه مساعدت لازم را انجام دهد.
وی با انتقاد از اینکه مسئولان به جای شعار دادن در حمایت از تولیدکننده داخلی باید در عمل قوانین دست و پاگیر پیش روی تولیدکنندگان را از بین ببرند، عنوان کرد: رشد تولید و عمق ساخت قطعات در دو سال اخیر قابل مقایسه با 20 تا 30 سال گذشته نیست، ما در شرایط سخت تحریم توانستیم تولید داخل را انجام دهیم اما این نگرانی نیز وجود دارد که با تغییر ریاست‌جمهوری در آمریکا و زمزمه گشایش‌های بین‌المللی مشکلات گذشته تکرار شود.
وی اضافه کرد: اگر گشایشی می‌خواهد به وجود آید اولاً نباید تمام تصمیم‌ها را موکول به آن کنیم، دوم در صورت افزایش صادرات نفت نباید تمام آن را به واردات کالا اختصاص دهیم بلکه در همکاری‌های جدید دانش و تکنولوژی را وارد کشور کنیم. امروز تولید‌کننده داخلی به هر سختی دانش و تکنولوژی لازم را برای تولید به دست آورده و برای توسعه بیشتر نیازمند علم روز است. دولت باید این نکته را مورد توجه قرار دهد که اگر در آینده گشایش‌هایی در سطح بین‌المللی به وجود می‌آید ملاک را انتقال دانش فنی گذاشته و از افزایش واردات در ازای صادرات نفت ممانعت کند.
گفتنی است پس از تشدید تحریم‌های خارجی در سال‌های اخیر و دستور رهبر انقلاب برای حضور همه ظرفیت‌های کشور در صحنه برای غلبه بر کمبودها و در عین حال، مشکلات پیش آمده برای صنعت خودروسازی، مطالبات زیادی برای استفاده از ظرفیت فناورانه نیروهای نظامی در حوزه خودروسازی شکل گرفت که باعث شد وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای کمک به خودروسازان کشور اعلام آمادگی کنند.
نتیجه این همکاری خیلی زود به بار نشست و بخشی از نیازمندی‌های این حوزه مرتفع گردید تا بار دیگر بر همگان روشن شود که امکان و زمینه غلبه بر تحریم‌های خارجی فراهم است و این مهم تنها نیازمند همت جهادگونه مسئولان است که به جای امید بستن به شرق و غرب، آستین همت را بالا بزنند.