علی ملایی
اخیراً آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در مصاحبه‌ای با روزنامه خراسان گفته است که: «آن زمان که ما کار راتحویل گرفتیم43 درصد [از بندهای سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات] سبز [اجرا شده] بود و ما برنامه دادیم که ظرف 18ماه قرمزها و زردها را سبز کنیم. بعد از 18 ماه گزارش دادیم که 80درصد بندها سبز شده است.»
باید ببینیم چه کسی گفته است که همه بندهای قانون و سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات، به یک اندازه ارزش دارند که بتوان این چنین آنها را درصد بندی کرد؟!
مثلاً در سند تبیین، بعد از مقدمه، «شبکه ملی اطلاعات» این گونه تعریف شده است: «شبکه ملی اطلاعات به عنوان زيرساخت ارتباطی فضای مجازی کشور، شبکه‌ای مبتنی بر قرارداد اينترنت به همراه سوئیچ‌ها و مسیرياب‌ها و مراکز داده‌ای است به صورتی که درخواست‌های دسترسی داخلی برای اخذ اطلاعاتی که در مراکز داده داخلی نگهداری می‌شوند به هیچ وجه از طریق خارج از کشور مسیریابی نشود و امکان ایجاد شبکه‌های اینترانت و خصوصی و امن داخلی در آن فراهم شود».
اما اکنون کجای این تعریف تحقق یافته است؟!
بعد از تعریف در بیان الزامات شبکه، در راس همه الزامات، در بند اول و دوم آمده است:
شبکه‌ای متشکل از زيرساخت‌های ارتباطی با مدیریت مستقل کاملاً داخلی؛
شبکه‌ای کاملاً مستقل و حفاظت ‌شده نسبت به دیگر شبکه‌ها (از جمله اینترنت) با امکان تعامل مدیریت شده با آنها.
این رئوس سند نه تنها تحقق پیدا نکرده بلکه عملاً و علناً مورد مخالفت قرار گرفته است!
اصل و اساس سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات، همین‌هایی است که اجرایی نشده و بقیه بندها هم ذیل همین اهداف و در طول آنها می‌باشد. هر جا بندهای اساسی و هدف شبکه ملی اطلاعات محقق شد به همان میزان شبکه ملی اطلاعات محقق شده است.
همان‌طور که در سند آمده اساسی‌ترین کار در ایجاد شبکه ملی اطلاعات بومی‌سازی است. یعنی باید پروتکل‌های ارتباطی، رمزنگاری اطلاعات، سرورها، دیتاسنترها، روترها، سیستم عامل، دیوایس (ابزارهای ارتباطی مثل موبایل و تبلت و...)، جست‌وجوگر، مرورگر، شبکه‌های اجتماعی، آنتی ویروس و فایروال بومی‌سازی می‌شدند ولی حالا ما کابل شارژ گوشیمان را هم از چین وارد می‌کنیم و بعد وزیرمان ادعای ایجاد شبکه ملی اطلاعات دارد! آن هم با پروتکل‌های ارتباطی اینترنت، رمزنگاری تحت لیسانس آمریکا، ضد بدافزار متصل به آمریکا، سیستم عامل آمریکایی!
همچنین در حوزه زیرساخت ارتباطی هم باید بومی‌سازی می‌کردیم تا هزینه‌ فعالیت کاهش پیدا کند، در حالی که این‌گونه نیست و می‌بینیم هاست ایرانی و خارجی هزینه‌های مشابهی دارند و نشان از آن‌ است که معماری شبکه هم مشکل دارد.
با همه این تفاسیر، با این گونه مدیریت‌ها و اجرای قوانین و همچنین برداشت‌های شخصی از قوانین و اسناد بالادستی مرتبط با شبکه ملی اطلاعات، باید پرسید؛ وزارت ارتباطات در حال ایجاد کدام شبکه ملی اطلاعات است و جناب وزیر از تحقق 80 درصد کدام شبکه ملی اطلاعات سخن می‌گوید؟!