چرا تعطیل شدنی نیست؟ (نگاه)
محمدابراهیم باغبان
دنیای امروز ما، حال دهکده بی‌نظم جهانی است که گرفتار کدخدای ِناخواندة بی‌رحم، بی‌منطق و مجهول‌الهویه شده باشد. کرونا اگرچه اهل شوخی نیست اما پاسخش برای هر که او را شوخی گرفته باشد مرگ است.
این کوچک خطرناک، حالا یک طرف قضیه هیئات و محرم شده است. هیئاتی که جزو اولین‌های تعطیلی خودجوش تمامی فعالیت‌های خود برای حفظ جان مردم بوده و برای یاری مدافعان سلامت، شب و روز جان به کف گرفته و در راه دریغ نورزیدن از هیچ کمکی، مبتلا و شهید داده‌اند.
این ویروس جهان‌گیر، علاوه بر این حالا یک طرف اتفاق نظر علماء و مراجع جهان تشیع شده که هم حفظ جان مردم و پروتکل‌های بهداشتی را می‌خواهند و هم حفظ خواسته عزاداران حسینی برای برپایی خیمه عزای سیدالشهداء.
سؤال این جاست که علماء و متخصصان دین‌شناس که خود جزو پیش‌قراولان فرهنگ‌سازی تمام توصیه‌های ضد کرونا بوده و حتی در این راه پای الزامات شرعی را به میان کشیده و نادیده‌انگاران کرونا را از حق‌الناس برحذر داشته‌اند چرا این چنین مدافع عزاداری محرم به همراه مراعات موازین بهداشتی شده‌اند؟ چرا مراجعی که حفظ جان آدمی را واجب دینی دانسته حال حفظ همان دین را در حفظ اجتماعات عزا دیده‌اند؟
شاید شما پاسخ دهید که همنشین و همراه سیدالشهداء در رحمت واسعه الهی وارد شده و می‌تواند مقدمات رهایی از گرفتاری‌ها را فراهم کند. اجتماعات عزاداری، مایه برکت و جلب‌کننده رحمت و ضرورت زندگی امروز ماست.
یا اینکه پاسخ دهید که از امام صادق شنیده‌ایم که از جد خود ابی‌عبدالله الحسین نقل فرموند که: من کشته اشکم که در سختی و بلا کشته شده‌ام؛ و خدا بر خود واجب کرده که هیچ گرفتاری بر من وارد نشود الا اینکه حتما خدا او را شادمان برگرداند.(کامل الزیارات، ص 109) عزاداری بر امام حسین رکن اساسی فرهنگ ما و یکی از پایه‌های نشاط و آرامش جامعه شده که سلامت روانی اجتماع را به دنبال دارد.
هر دو پاسخ بجا و هر دو هدف در اقامه عزای عزیز رسول خدا نهفته است؛ اما آنچه که سرّ اساسی تاکید یکصدای مراجع عظیم‌الشأن بر برپایی هیئات عزاداری امام حسین شده این است که یک عمل مستحبی به نام اجتماعات حسینی، قرون متمادی است که نه تنها ماهیت‌بخش دین اسلام و مذهب تشیع بوده و تمام واجبات دینی را زنده نگه داشته؛ که سعادت بشریت را به جریان انداخته است. اساسی‌تر از آن اینکه قوام و ماهیت عزاداری حسین بن علی و آنچه که قیام و جهاد علیه ظلم و استکبار را در پی دارد شور اجتماعات عزاداری و به کوی و برزن کشاندن «یا حسین» است. عزاداری در خانه -که در جای خود لازم بوده و گاه ضرورت می‌شود - بیشتر تأمین‌کننده دو هدف اول بوده و روح معنویت و آرامش روانی به همراه دارد؛ اما این اجتماعات حسینی و دستجات شورانگیز و شعورافزا است که تعالی و بالندگی را در پی دارد.
این همان ترجمه‌ای دیگر از نقل آیت‌الله بهجت از مؤسس حوزه علمیه قم و استاد بزرگوار امام راحل؛ شیخ عبدالکریم حائری یزدی است که: در زمان تعطیلی مجالس عزای حسینی توسط رضاخان، از شیخ عبدالکریم خواستند که برای تعطیلی یک عمل مستحب خود را به دردسر رضاخان گرفتار نکند. این مرجع عالیقدر در پاسخ فرموده‌اند عزای بر سیدالشهداء مستحبی است که هزار واجب را در دل خود جای داده است.(در محضر بهجت، ج1، ص 218)
این روی دیگری از سیره اهل بیت پیامبر بوده که ایشان اگرچه در تمام سال و به روش‌های مختلف در خانه خود و در میان اهل و عیال و اصحاب، بر مصیبت سیدالشهداء اشک می‌ریخته اما با این حال و از باب نمونه، امام صادق فرمودند که پدرم امام باقر امر کردند که از مالم فلان مقدار را بر نوحه‌خوانان وقف کن که در ایام حج و در سرزمین منا (در شلوغ‌ترین زمان و مکان) به مدت ده سال بر مصائبی که بر ما رفته نوحه‌خوانی کنند.(وسائل‌الشيعه، ج17، ص: 125)
از همین روست که امام ششم شیعیان به معاویه بن وهب فرمودند که زیارت بارگاه امام حسین را به جهت ترس از جانت ترک نکن که هرکس چنین کند به چنان حسرتی دچار خواهد شد که آرزو می‌کند ای کاش قبرش در کنار سیدالشهداء باشد. آیا دوست نداری که خدا، تو را و اهلت را جزو کسانی ببیند که رسولش و علی و فاطمه و تمام ائمه برای او دعا می‌کنند.(كامل‌الزيارات، ص 116) وقتی زیارت پرمشقت و دور از دسترس، که به همراه ترس بر جان است چنین جایی دارد، حالِ اقامه عزای سیدالشهداء که در دسترس‌تر و پراهمیت می‌باشد بیگانه از آن نخواهد بود.
راهیان کوی حسین، سالکان راهی خواهند شد که مشمول دعای ویژه امام صادق شده که در سجده‌ای طولانی و در میان دعاهای بسیار به حال عاشقان راه حسین، به خدا عرضه داشتند که: خدایا این بدن‌ها و این جان‌ها را به تو سپردم...(كامل‌الزيارات، ص117)
حال مسئولین هیئات و دستجات عزاداری با دو نوع تکلیف مواجه‌اند. آنکه می‌تواند هیئت خود را با رعایت تمام موازین بهداشتی مدیریت کند موظف است برای احیای دین، حفظ نشاط و آرامش جامعه و ارتقای معنوی آحاد مردم، خیمه عزای سیدالشهداء را به پا دارد. آنکه هم می‌داند برپایی چنین هیئتی از عهده مدیریتی او خارج است، برای حفظ عزاداری امام حسین از حواشی و در امان داشتن جان مردم و کمک به مدافعان سلامت، با صراحت و شجاعت اعلام کند که قادر به برپایی هیئت نبوده و امسال را تعطیل می‌کند.