سرویس سیاسی-

در 18 اردیبهشت 98 و همزمان با سالگرد خروج آمریکا از برجام، ضرب‌الاجل 60 روزه ایران توسط شورای عالی امنیت ملی کشورمان اعلام شد. در بخشی از متن ضرب‌الاجل مذکور تاکید شد: «به کشورهای باقی‌مانده در برجام 60 روز فرصت داده می‌شود تا تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی را عملیاتی کنند. چنانچه در این مهلت کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات  ایران را تامین کنند، در مرحله بعدی جمهوری اسلامی ایران رعایت محدودیت‌های مربوط به سطح غنی‌سازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن‌سازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد».
ضرب الاجل 60 روزه دولت به كشورهاي باقيمانده در برجام و هشدار درخصوص كاهش گام به گام تعهدات برجامي، اگر چه اقدامی حداقلی و دیرهنگام بود، اما به جهت تغییر روند منفعلانه به رویکردی مقتدرانه، آمریکا و اعضای اروپایی برجام را به تکاپو انداخت.
ضرب‌الاجل تمدید نمی‌شود
بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی- 27 خرداد 98- گفت:«از زمان چهار برابر شدن ظرفیت، تولید اورانیوم 3/67 درصد افزایش یافته است. از روز 27 خرداد به مدت ۱۰ روز (شش تیر) از سقف ۳۰۰ کیلو اورانیوم عبور خواهیم کرد».
کمالوندی همچنین دیروز گفت: مهلت 2 ماهه ایران به طرف‌های باقی‌مانده در برجام قابل تمدید نیست و براساس برنامه زمان‌بندی شده گام دوم برداشته شد و در ادامه نیز زمان‌بندی‌ها به شکل دقیق دنبال می‌شود.
وی افزود: براساس قانون اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام اقدام ما وابسته به نحوه اجرای تعهدات سایر اعضایِ برجام است و این نمی‌شود ما تعهدات خود را انجام دهیم و آنها در عمل کاری نکنند.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: پیام ما روشن است و در عمل مفهوم رفتار آنها این است که نمی‌خواهند به تعهدات پایبند باشند یا توانایی آن را ندارند که در این صورت حجت برای ما تمام شده است. بر همین اساس ما طبق فرمایشات رهبری و قانون مجلس عمل خواهیم کرد.
معاونت امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس خاطرنشان کرد: اقدامات ما به‌طور متوالی و وابسته به هم در حال انجام است و شرایط برگشت به عقب وجود ندارد و اگر تعلیق تعهدات ایران بخواهد از بین برود باید 1+4 وظیفه خود را انجام داده باشد.
ایران یک‌سال صبر کرد
به گزارش مهر، علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی در مصاحبه با خبرگزاری اسپوتنیک گفت: ما طبیعتاً گام به گام در چارچوب ساز و کارهای قانونی که در برجام پیش‌بینی شده تعهداتمان را کاهش خواهیم داد.
شمخانی افزود: گام‌های اعلام شده در بیانیه شورای عالی امنیت ملی ایران با جدیت دنبال خواهد شد و به‌طور قطع جمهوری اسلامی ایران نمی‌تواند بپذیرد که برجام مسیر یک‌طرفه است و دیگران مانند آمریکا نه تنها به تعهداتشان عمل نکنند، بلکه علاوه‌بر خروج از برجام در همه ابعاد برخلاف تعهدات امضا شده مسیر تهدید و تحریم را دنبال کنند و به دنبال راهبرد حداکثر فشار بر ملت ایران باشند.
 وی در ادامه گفت: برجام معاهده‌ای چند جانبه است که امضاکنندگان آن هر یک تعهداتی دارند، این تعهدات فقط سیاسی نیست که از ضرورت بقای برجام بگویند، بلکه یکسری تعهدات اجرایی نیز دارد. ایران یک‌سال صبر کرد، اما نتوانست به ملت ایران پاسخ دهد که در ازای آنچه امضا شده، برای ملت ما، چه بوده است.
پس از اعلام ضرب‌الاجل 60 روزه و سپس اظهارات قاطعانه مقامات کشورمان در راستای این ضرب‌الاجل، آمریکا و اروپا به تکاپو افتاد. مقامات آمریکایی در گام اول از لاف‌زنی‌های خود درباره حمله نظامی عقب‌نشینی کردند. در ادامه ترامپ ملتمسانه شماره تماس داد و اعلام کرد که منتظر است تا از تهران با او تماس بگیرند. واشنگتن در ادامه، دست از پا درازتر، واسطه‌ها را به ایران فرستاد، از عمان و سوئیس تا ژاپن و آلمان.
همزمان با تقلای آمریکا، اروپا نیز به تکاپو افتاد. هرچند طرف اروپایی در ابتدا اعلام کرد که ضرب‌الاجل 60 روزه ایران را به رسمیت نمی‌شناسد، اما در ادامه با سفر مقامات اروپایی به تهران و اظهارنظرهای متعدد و سپس بیانیه سفرای تروئیکای اروپایی درخصوص تضمین اجرای اینستکس در هفته‌های آینده، نشان داد که ژست طلبکاری و به رسمیت نشناختن ضرب‌الاجل ایران، باعث عقب‌نشینی تهران نمی‌شود.
سفر وزرای خارجه اروپا
خبرگزاری رویترز در گزارشی نوشت: ایران روز دوشنبه تهدید کرده است که طی 10 روز آینده از محدودیت اعمال‌شده در سقف ۳۰۰ کیلو اورانیوم عبور خواهد کرد.
یک دیپلمات اروپایی که نامش فاش نشده است در این باره گفت: تروئیکای اروپایی(انگلیس،فرانسه،آلمان)تلاش‌های دیپلماتیک خود را طی روزهای آینده تشدید خواهند کرد، از جمله مذاکرات بین مدیران کل سیاسی 3 کشور اروپایی در بروکسل که قرار است امروز پنج‌شنبه برگزار شود.
رویترز در ادامه نوشت: قرار است برایان هوک فرستاده ویژه ایالات متحده در امور ایران روز 27 ژوئن با مدیران کل سیاسی 3 کشور اروپایی در پاریس دیدار کند. این احتمال نیز وجود دارد که وزرای خارجه انگلیس، فرانسه و آلمان برای مذاکره درباره توافق هسته‌ای به تهران سفر کنند.
3 دیپلمات آگاه نیز گفته‌اند که نشست کمیسیون مشترک برجام احتمالاً طی دو هفته آینده برگزار خواهد شد.
اسپوتنیک نیز در گزارشی نوشت: مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا و فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در نشستی در واشنگتن درباره مسائل مختلف از جمله ایران مذاکره کردند.
تخلیه فشار تحریم ها
مقامات آمریکایی و اروپایی و دنباله‌های آنها در داخل کشور در تقلا هستند تا خیز ایران برای خروج از برجام را مقدمه تحریم‌های فلج‌کننده و فشار اقتصادی سهمگین به مردم ایران جا بزنند. این در حالی است که حتی نهادهای غربی نیز بر توخالی بودن این ادعا اعتراف کرده‌اند.
برای نمونه بانک جهانی در گزارش اخیر خود موسوم به چشم انداز اقتصادی جهان پیش‌بینی کرده است اثر تحریم‌ها بر اقتصاد ایران در سال آینده تخلیه شود و اقتصاد ایران در این سال از رکود خارج می‌شود.
این نهاد بین‌المللی رشد اقتصادی ایران در سال جاری را منفی 4/5 درصد پیش‌بینی کرده و انتظار دارد اقتصاد ایران در سال آینده از رکود خارج شده و رشد اقتصادی 0/9 درصد را تجربه کند.
بانک جهانی در این گزارش نوشته است: پیش‌بینی می‌شود در پی کاهش یافتن اثر تحریم‌های کنونی آمریکا، فعالیت اقتصادی در ایران طی سال 21-2020 افزایش یابد.
این گزارش افزوده است: با به ثبات رسیدن وضعیت تورم و ‌آب رفتن اثر تحریم‌ها رشد اقتصادی ایران در سال آینده از سر گرفته می‌شود.
واکنش روسیه
روزنامه «ایزوستیا»، چاپ مسکو نوشت: سرگئی ریابکوف معاون وزیر امور خارجه روسیه در بیانیه‌ای رسمی که در سایت وزارت خارجه این کشور منتشر شده، اعلام کرد: مسکو کاملاً آگاه است که تصمیمات اخیر ایران درباره برجام اقدامی از روی اجبار، هدفمند و مهم‌تر از همه، برگشت‌پذیر است و تهران نگران عدم‌اجرای تعهدات مالی طرف‌های دیگر توافق هسته‌ای است.
ریابکوف تاکید کرد که براساس حقوق بین‌الملل، ایالات متحده موظف است تا به اجرای تمامی تعهدات خویش در چارچوب توافق هسته‌ای با ایران و قطعنامه شماره 2231 شورای امنیت بازگردد و تمامی اقدامات تحریمی اعمال‌شده علیه ایران را لغو کرده و از ایجاد موانع برای اجرای توافقات سایر کشورها با ایران هم دست بردارد.
پایان اجرای یک‌طرفه
چندی پیش روزنامه زنجیره‌ای شرق در اعترافی دیرهنگام نوشته بود: «کم‌کاری اروپا در تأمین منافع اقتصادی ایران از برجام در اطمینان آنها از عدم خروج ایران از این توافق ریشه دارد».
در روزهای گذشته، «ناتالی توچی» مشاور ارشد «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مصاحبه با راشاتودی تهدید ایران برای کاهش تعهدات خود ذیل توافق هسته‌ای برجام را «منصفانه» توصیف کرد. توچی در پاسخ به سؤال مجری برنامه، مبنی بر اینکه آیا تهدیدهای ایران درباره خروج از برجام آخرین هشدارها به اتحادیه اروپا برای پایبندی به تعهداتش است، گفت:اگر خودم را جای ایرانی‌ها قرار دهم، یعنی اگر من یکی از افراد تصمیم‌گیر در ایران بودم احتمالاً همین تهدیدها را می‌کردم، درست هم هست.
اروپا هم در فاصله زمانی امضای توافق هسته‌ای تا خروج آمریکا از برجام- تیر 94 تا اردیبهشت 97- و هم از زمان خروج آمریکا تاکنون- اردیبهشت 97 تا خرداد 98- به هیچ عنوان به تعهدات برجامی خود عمل نکرد. تنها در یک نمونه، «آنگلا مرکل»-اردیبهشت 97- پس از خروج آمریکا از برجام اعلام کرد که «اروپا می‌تواند از شرکت‌های کوچک و متوسط همکار با ایران حمایت کند، اما نباید این توهم را ایجاد کرد که می‌تواند تمام خسارات ناشی از تحریم‌ها را جبران
کند».
«امانوئل ماکرون» رئیس‌جمهور فرانسه نیز در همان مقطع گفت: «اولا، به خاطر مسئله ایران، علیه شرکت‌های آمریکایی جنگ تجاری یا راهبردی راه نخواهیم انداخت. این کار منطقی نیست. ثانیا، شرکت‌های فرانسوی را به ماندن در ایران مجبور نخواهیم کرد».
خیز ایران برای خروج از برجام، اروپا را به وحشت انداخته است. اکنون قریب به 4 سال از امضای برجام و همچنین بیش از یک‌سال از خروج آمریکا از برجام سپری شده است. ایران در این مدت- به گواهی 15 گزارش آژانس انرژی اتمی- تمامی تعهدات خود را انجام داده است. اما آمریکا و اروپا به هیچ عنوان به تعهدات خود عمل نکرده‌اند.