«محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه که به آمریکا سفر کرده، در گفت‌وگویی که نشریه «نیویورکر» منتشر کرده، گفت: اگر آمریکا قصد خروج از توافق هسته‌ای ایران را دارد مختار است، اما باید پای عواقب آن نیز بایستد. وی در ادامه با بیان اینکه خودبینی آمریکایی‌ها امر بسیار خطرناکی است، از ۳ گزینه پیش روی ایران در صورت عهدشکنی واشنگتن سخن گفت که نخستین مورد، اقدام متقابل ایران برای پایان دادن به تعهدات هسته‌ای قید شده در برجام و ازسرگیری غنی‌سازی اورانیوم است.
دومین گزینه ایران، توسل به مکانیسم حل اختلاف است که به همه طرفین دخیل اجازه طرح شکایت رسمی در کمیسیون رسیدگی به موارد نقض برجام را می‌دهد، حال ‌آنکه ایران تاکنون ۱۱ بار شکایت خود را به فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ارائه داده است و به گفته ظریف، هدف از توسل به این ابزار هم واداشتن آمریکا برای پایبندی به توافق است.
در این باره باید این موضوع را گفت که در صورت خروج آمریکا از توافق هسته‌ای دیگر ساز و کار شکایت به گروه کشورهای حاضر در مذاکره چه فایده‌ای خواهد داشت؟!
اما گزینه سوم بسیار جدی‌تر خواهد بود چرا که بر توانایی ایران برای تصمیم‌گیری درباره خروج از ان‌پی‌تی تاکید دارد.
ظریف با تاکید بر اینکه «ایران کشور تک‌صدایی نیست» گفت: در ایران هنوز مباحثات جدی درباره انتخاب هریک از این گزینه‌ها وجود دارد حال‌ آنکه طی سال گذشته افکار عمومی تغییر کرده و بی‌اعتمادی به آمریکا بیشتر شده است.
به گزارش مهر، وی در این باره تاکید کرد: آمریکا نه‌تنها از پس عمل به تعهدات خود برنیامد بلکه مطالبات بیشتری را هم طلب کرده است که پیام بسیار خطرناکی را به مردم ایران و جهان ارسال می‌کند مبنی بر اینکه هرگز نباید با آمریکا وارد توافق شد، چراکه در نهایت ایالات متحده بر مبنای این اصل که «آنچه دارم مال خودم است اما آنچه شما دارید، قابل مذاکره است» عمل می‌کند.
ترامپ هرگز در برجام نبود
همچنین وی در مصاحبه‌ای که در پایگاه «المانیتور» منتشر شد، در پاسخ به سؤالی درباره احتمال خروج آمریکا از برجام در موعد بعدی تمدید تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران، گفت: دولت ترامپ هرگز در برجام نبوده است. در ۱۵ ماه گذشته آنها تمام تلاششان را کردند که ایران از منافع اقتصادی برجام بهره‌مند نشود. به همین دلیل، در سه هفته آینده هر کاری هم کنند، تفاوت چندانی با گذشته نخواهد داشت. اصولا به واسطه سیاست‌هایی که آنها در ۱۵ ماه گذشته اجرا کرده‌اند، اثر اقتصادی [این تصمیم] بر ایران کاهش یافته است.
ظریف با بیان اینکه خروج آمریکا از برجام به ایران اجازه می‌دهد بر اساس منافع ملی‌اش تصمیم‌گیری کند و ضمنا آمریکا را به شریکی غیرقابل اتکا در معاهدات بین‌المللی بدل می‌کند، گفت: در عین حال، به دلیل آنچه که ما در برجام توانسته‌ایم در زمینه تحقیق و توسعه انجام دهیم، می‌توانیم برنامه هسته‌ای خود را به نحوی بسیار پیشرفته‌تر، البته همچنان برای مقاصد صلح‌آمیز، اما به نحوی بسیار پیشرفته‌تر، از سر بگیریم. بنابراین، این یکی از گزینه‌های پیش روی ایران، و احتمالا جدی‌ترین آنها است.
به گزارش مهر، وی درباره تلاش آلمان و فرانسه برای تشدید فشار علیه ایران با هدف متقاعد کردن آمریکا به ماندن در برجام هم گفت این سیاستی «اشتباه» است و این کشورها اگر به فکر منافع خود و اروپا هستند، باید ترامپ را متقاعد کند علاوه‌بر ماندن در توافق هسته‌ای، تعهدات آمریکا را به درستی و با حسن نیت اجرا کند.
اصلاح برجام!
همچنین دو رسانه آمریکایی جزئیاتی از همکاری‌های آمریکا و اروپا برای رسیدن به یک توافق سیاسی احتمالی جهت اصلاح توافق هسته‌ای منتشر کردند. وال‌استریت‌ژورنال نوشته مقام‌های آمریکایی و اروپایی در حال کار برای رسیدن به توافق سیاسی با هدف اصلاح توافق هسته‌ای برجام طبق خواسته «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا هستند.
وال‌استریت‌ژورنال نوشته انتظار می‌رود در هرگونه توافق احتمالی میان دو طرف گفته ایران از ساخت موشک‌های بالستیک قاره‌پیما یا آزمایش آنها منع شده و بار دیگر بر دسترسی آژانس به سایت‌های ایران از جمله سایت‌های نظامی تأکید شود.
رسانه آمریکایی نوشته دیپلمات‌های دو طرف بر سر تاریخ انقضای برخی از محدودیت‌ها علیه برنامه هسته‌ای ایران دچار اختلاف هستند. مقام‌های اروپایی معتقدند این اختلاف را می‌توان با تعیین ملاک‌هایی برای برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران و هشدار به این کشور درباره هرگونه انحراف این برنامه به سمت مقاصد نظامی حل و فصل کرد.
غیر از موضوع برنامه موشکی ایران، دیپلمات‌ها در حال بحث درباره فعالیت‌های منطقه‌ای ایران نیز هستند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز به نقل از مقام‌های دخیل در مذاکرات اروپا و آمریکا نوشته پیشرفت‌های محسوسی در زمینه بندهای زوال‌پذیر برجام حاصل شده است. این رسانه نوشته پیش‌نویس چهار سند که دیپلمات‌ها گمان می‌کنند در آنها به نگرانی‌های ترامپ پرداخته شده تهیه شده است. در این چهار سند که شامل یک بیانیه کلی و سه متن فرعی است قرار است این نکته تصریح شود که معاهدات بین‌المللی غیر از برجام از دستیابی ایران به سلاح‌های هسته‌ای در سال‌های پس از انقضای برجام جلوگیری می‌کند. در این سندها به علاوه از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواسته شده فعالیت‌های نظارتی را تقویت کند و وعده داده شده در صورت حرکت ایران به سمت ساخت موشک‌های بالستیک قاره‌پیما تحریم‌های شدیدی علیه این کشور وضع می‌شود.
گزینه‌های ایران
ظریف که به آمریکا سفر کرده در روزهای گذشته چندین مصاحبه و گفت‌وگو با خبرنگاران آمریکایی داشته و مواضع جمهوری اسلامی ایران درباره موضوعات مختلف از جمله توافق هسته‌ای را تشریح کرده است. یکی از این جلسات روز شنبه با حضور شماری از خبرنگاران رسانه‌های مهم آمریکایی برگزار شده و آنطور که حاضرین در این نشست می‌گویند، موضوعات مختلفی مورد بحث قرار گرفته است.
«نیک شیفرین»، خبرنگار سایت خبری «نیوزآور» در شناسه کاربری‌اش در توئیتر بخش‌هایی از اظهارات وزیر خارجه ایران که در نشست با ۱۲ خبرنگار مطرح شده را منتشر کرده است.«شفرین» نوشته ظریف در موضوع برجام بار دیگر موضع ایران مبنی بر اینکه مذاکره مجددی درخصوص این توافق در کار نخواهد بود را تکرار کرد.
آقای ظریف در این نشست، چهار گزینه‌ای که ایران در صورت خروج آمریکا از برجام پیش رو دارد را در جمع خبرنگاران مطرح کرده است.
گزینه اول، به نوشته خبرنگار آمریکایی چنین خواهد بود: ماندن در توافق و همکاری با اروپایی‌ها برای منزوی کردن آمریکایی‌ها. شفرین می‌گوید ظریف این گزینه را تقریباً مردود دانسته است. طبق این روایت، وزیر خارجه ایران گفته است: «این [گزینه] بسیار بعید است. اینکه ایران از مزایای توافق برخوردار شود مهم است و ایران به هیچ وجه به صورت یکجانبه توافق را اجرا نخواهد کرد».
گزینه دوم، رجوع به ساز و کارهای حل اختلاف، طبق مفاد مندرج در برجام است.
گزینه سوم، این است که ایران بدون توجه به فرایندهای برجام فوراً برنامه هسته‌ای خودش را آغاز کند. ظریف درباره این گزینه گفته است: آمریکا به هیچ وجه نباید نگران این باشد که ایران اقدام به تولید سلاح هسته‌ای کند، اما ما قاطعانه برنامه غنی‌سازی خودمان را پیش می‌بریم.
درباره گزینه چهارم، ظریف بدون توضیح بیشتر گفته است: برخی‌ها هم حرف‌هایی درباره توسل به اقدامات شدیدتر می‌زنند. خبرنگار آمریکایی نوشته ظریف درباره این گزینه توضیح بیشتر نداده ‌اما تحلیلگران مسائل ایران می‌گویند این گزینه‌ها می‌تواند خروج ایران از معاهده ان‌پی‌تی، غنی‌سازی بالای ۲۰ درصد، جلوگیری از دسترسی‌های آژانس و اعلام ارتش آمریکا به عنوان سازمان تروریستی را شامل شود.
در این باره لازم به یادآوری است که کیهان بارها در گزارش‌ها و یادداشت‌های خود خروج ایران از ان‌پی‌تی را یکی از اقدامات مؤثر در مقابل بدعهدی‌ آمریکا و اروپایی‌ها عنوان کرده است.
جایگزینی برای برجام نیست
«سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه در یک کنفرانس خبری با «ونگ یی» همتای چینی خود در پکن گفت طرفین توافق کردند با هر تلاشی برای بازنگری در توافق هسته‌ای ایران، مقابله کنند. «دیمیتری پسکوف» سخنگوی ریاست‌جمهوری روسیه با بیان اینکه جایگزینی برای برجام وجود ندارد، تاکید کرد؛ رئیس‌جمهور این کشور فعلا برنامه‌ای برای تماس با آمریکا درباره توافق هسته‌ای ایران ندارد. «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان در مصاحبه‌‌ای اختصاصی که بخش‌هایی از آن از کانال ۱۰ تلویزیون رژیم صهیونیستی پخش شد، گفت: ما از برنامه موشک‌های بالستیک ایران بسیار نگران هستیم. به همین دلیل هم هست که با انگلیس، فرانسه و آمریکا در این مورد گفت‌وگو داریم.
مرکل افزود: برجام توافق کاملی نیست، اما آن را به نبود توافق ترجیح می‌دهم. گفتنی است مقامات ۳ کشور فرانسه، انگلیس و آلمان طی ماه‌های اخیر بدون اعتراض عملی به عهدشکنی‌های واشنگتن، با شانتاژهای آمریکا درباره توان موشکی و نفوذ منطقه‌ای ایران اعلام همراهی کرده‌ و اعلام کرده‌اند که برای راضی کردن ترامپ و حفظ برجام، ایران را تحریم خواهند کرد!