نگاهی به نحوه عرضه، نظارت و کنترل بازار میوه شب عید - بخش نخست
شب عید و چشم انتظاری برای میوه‌های باکیفیت
گروه گزارش
هر ساله در کنار سفره پر زرق و برق هفت‌سین، آن چیزی را که می‌توان از آن به عنوان یکی از پایه‌های ثابت و ضروری بازدید‌های عید یاد کرد، ظرف رنگارنگ میوه اعم از سیب و پرتقال و موز و کیوی در کنار آجیل و شیرینی است و مردم برای خرید آن دغدغه بسیار و وسواس زیادی دارند. چرا که انواع میوه‌های خوراکی، اقلامی حذف نشدنی از سفره‌های هفت‌سین و پذیرایی از مهمانان نوروزی ایرانیان محسوب می‌شود و کشورمان در تولید انواع میوه‌ها به لطف خداوند متعال از توان کم نظیری برخوردار است. اما چه می‌شود که نزدیک عید نوروز با وجود این توان بالقوه و وجود محصولات متنوع میوه‌ای، مردم دغدغه بسیاری برای خرید میوه شب عید دارند و بعضا میوه‌های خوب نایاب و گران می‌شوند؟
با توجه به اینکه هر ساله از نیمه آذرماه ذخیره‌سازی میوه شب عید به عنوان یکی از وظایف وزارت جهاد کشاورزی آغاز می‌شود، معاون سازمان تعاون روستایی اعلام کرده که ۲۰ هزار تن سیب خریداری و ذخیره سازی شده است اما پرتقال شرایط دیگری دارد و به دلیل سرمازدگی و از بین رفتن خاصیت نگهداری‌اش در انتظار تصمیم جدید ستاد تنظیم بازار است.
در گزارش پیش رو به بررسی شیوه توزیع میوه شب عید و نحوه نظارت دستگاه‌های دولتی بر قیمت‌ها خواهیم پرداخت.
میوه‌های سرما زده و آغاز ماجرا
با توجه به برف و سرمای شدید زمستان امسال، باغداران ما خصوصا در شمال کشور در برداشت محصول خود دچار مشکل شدند و خیلی از پرتقال‌ها روی درخت‌ها و قبل از چیده شدن یخ زده و غیر قابل استفاده شدند و بسیاری از این محصولات به دلیل سرمای بیش‌از حد از بین رفت.
به سراغ اتحادیه بارفروشان میوه و تره بار تهران رفتیم، آن هم درحالی که بدون رئیس و با سرپرست به کار خود ادامه می‌دهد.
حسن صابری سرپرست فعلی این اتحادیه در گفت‌وگو با گزارشگر روزنامه کیهان از کنترل کامل بازار میوه شب عید خبر می‌دهد و می‌گوید: « در رابطه با قیمت‌ها باید بگوییم که بازرسین اتاق اصناف و تعزیرات همگی با هم هماهنگ هستند تا کنترل خوبی روی قیمت‌ها صورت بگیرد و به یاری خدا نخواهیم گذاشت مافیایی یا دلالی در این بازار شکل بگیرد.»
وی ضمن اشاره به وضعیت کیفیت میوه‌های شب عید ادامه می‌دهد: «در حال حاضر میوه‌های با کیفیت شمال کشور را داریم که در روزهای آینده به بازار عرضه خواهد شد، از سوی دیگر مقداری واردات از کشورهای مصر و ترکیه صورت گرفته است که در مجموع در زمینه قیمت‌ها و کیفیت‌ها جای هیچ‌گونه نگرانی نیست.»
عزل ناگهانی رئیس اتحادیه بارفروشان
در اوایل امسال و حواشی آن
اما درحالی که با رئیس پیشین اتحادیه بارفروشان گفت‌وگو کردیم، وی نگاهی خاص به وضعیت بازار میوه شب عید داشت و از دلایل عزل ناگهانی خود در فروردین ماه سال جاری خبر داد و هنگامی که دلیل آن را جویا شدیم علتش بسیار برایمان آشنا بود!
سید محسن محمودی رئیس پیشین اتحادیه بارفروشان میوه و تره بار تهران در گفت‌وگو با گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: « بنده را به دلیل مصاحبه‌ها و همکاری‌های زیادی که با رسانه‌های جمعی داشتم از سمت خود عزل کردند و به این مصاحبه‌ها ایراد وارد کردند! این در حالی است که وظیفه ما است برای شفاف‌سازی با رسانه‌ها همکاری کنیم اما دولت به ما کم لطفی می‌کند ولی ما وجدانمان راحت است که پیش خدا و خلق خدا شرمنده نیستیم و گفتنی‌ها را در هر زمانی که لازم باشد با رسانه‌ها می‌گوییم تا ابهامی در این زمینه باقی نماند.»
وی در ادامه همین بحث تصریح می‌کند: «همواره اتحادیه بارفروشان خود تمهیداتی را برای شب عید در نظر می‌گرفت و بعضا موفق هم بوده، چرا که وظیفه ما تهیه و توزیع محصول مرغوب و با کیفیت برای مردم است، در نتیجه ما همکاری تنگاتنگی با تولیدکنندگان داریم، اما در این چندسالی که بحث تنظیم بازار به میان آمده است خود دولت پا به وسط ماجرا گذاشته و اقدام به تهیه محصول می‌کند و ماجرا کمی متفاوت شده است.»
محمودی تاکید می‌کند: «متاسفانه بخش عظیمی از مرکبات ما امسال در سرما از بین رفت و می‌طلبید که همان زمان به فکر جایگزین کردن می‌افتادند و راه آن این بود که تعاونی بارفروشان پا به میان ماجرا بگذارد اما باید اذعان داشت متاسفانه تعاونی بارفروشان را به بازی نمی‌گیرند و مشکل ما نیز با این‌ها همین بود.»
رئیس پیشین اتحادیه بارفروشان میوه و تره بار تهران تصریح می‌کند:«دولت و وزارت جهاد کشاورزی، اتحادیه بارفروشان میوه و تره بار را در جلساتش دعوت نمی‌کند و خود اقدام به تصمیم‌گیری می‌کند.»
وی در ادامه می‌افزاید: «اکنون که به فکر واردات افتاده‌اند دیر است، چرا که در این سه ماه نیز بازار با کمبود رو به رو بود و به مصرف‌کننده خسارت وارد شد، من خودم اخیرا یک جعبه پرتقال خریدم در حالی که حساب کنید داخل آن 3 کیلو پرتقال نیست و به طور کلی نشان می‌دهد در سال‌های گذشته و امسال پا درمیانی دولت در تنظیم بازار آنچنان موفق نبوده است.»
محمودی خاطرنشان می‌کند: «من با توجه به اینکه در گذشته رئیس اتحادیه بارفروشان بودم می‌توانم بگویم که ارگان‌های دولتی که در ارتباط با تنظیم بازار هستند نسبت به ما و صنف بارفروش کم‌مهری و بی‌توجهی می‌کنند.»
اما و اگرهای واردات پرتقال
درحالی كه گفته می‌شود در آستانه عید نوروز واردات میوه آزاد شده است، اما علی اکبر مهرفرد قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی از واردات محدود پرتقال از کشورهای مصر و ترکیه برای تنظیم بازار شب عید خبر می‌دهد و تصریح می‌کند: «دست از حمایت تولید کنندگان و باغداران داخلی برنخواهیم داشت و پرتقال‌های سالم را از باغداران شمالی کشور خریداری می‌کنیم.»
بر اساس اخبار موثق درحالی که منحصرا قرار است در شب عید پرتقال مصری و ترکی وارد بازارهای ایران شود اما قائم مقام وزیر کشاورزی اعلام می‌کند: «واردات این محصول آزاد نشده است، چرا که در کشورمان این محصول وجود دارد و باید از تولیدکنندگان و باغداران داخلی حمایت شود، اما با توجه به سرمای بی‌سابقه اخیر در استان‌های شمالی کشور که بخش بسیاری از پرتقال‌ها از بین رفت اما ذخیره سازی پرتقال از استان‌های جنوبی کشور در دستور کار جدی قرار گرفت.»
وی در ادامه همین بحث تصریح می‌کند: «در راستای تنظیم بازار و برای اینکه مردم برای شب عید بتوانند به میوه با کیفیت‌تری دسترسی پیدا کنند به شرکت نهاده‌های دامی جاهد مجوز داده شده تا به عنوان مباشر ستاد تنظیم بازار بخش محدودی پرتقال از کشورهای مصر و ترکیه وارد کند که البته هیچ انتفاعی از آن به جز حق‌العمل ندارد. یعنی سبب گرانی بازار پرتقال شب عید نخواهد شد.»
قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی تاکید می‌کند: «تراز بازرگانی بخش کشاورزی در ابتدای آغاز به کار دولت منفی هشت میلیارد دلار بود که در پایان سال گذشته به حدود 3/4 میلیارد دلار رسید و بر اساس آخرین گزارش موجود در پایان دی ماه امسال به منفی 2/3 میلیارد دلار رسید و به نظر می‌رسد این عدد در پایان امسال کمتر از سه میلیارد دلار خواهد شد.»
میوه‌های شب عید
از بازارهای خارجی تامین شده است!
نماینده مردم رودسر در مجلس شورای اسلامی تصریح می‌کند: «در حال حاضر مردم شمال کشور در بحث عرضه محصولاتشان با مشکل روبرو هستند در حالی که میوه‌های شب عید از بازارهای خارجی تامین شده است!»
اسدالله عباسی نماینده مردم رودسر در مجلس شورای اسلامی درباره پرداخت خسارت به باغدارانی که محصولات آنها از سرما آسیب دیده است از سوی دولت اظهار می‌دارد: «متاسفانه خسارت‌هایی که در طول فصل زمستان به باغداران شمال کشور وارد شد بالا بود، به گونه‌ای که در برخی موارد علاوه بر میوه باغداران، درختان و نهال‌های آنها نیز از بین رفته است.»
عباسی با این حال تصریح می‌کند: «در شرایط فعلی و با توجه به وجود میوه‌های باغداران در سردخانه‌ها احتیاجی به واردات میوه در شب عید احساس نمی‌شود.»
وی تاکید می‌کند: «درست است که باغداران ما در فصل زمستان از نظر برداشت میوه با مشکلاتی روبرو شدند اما این روند به‌گونه‌ای حاد نیست که ما دست به واردات میوه بزنیم و باغداران‌مان را با مشکلات مالی هم روبرو کنیم، از این رو دولت باید هر چه سریع‌تر در جهت پرداخت خسارت باغداران و حمایت از محصولات آنها برای توزیع در بازار شب عید حمایت کند.»