آمار بیکاری فارغالتحصیلان ایرانی در مقایسه با سایر کشورها
هفته گذشته بود که شصتمین جلسه کمیسیون نخبگان و آینده نگاری علم و نوآوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی با محوریت بررسی آمار اشتغال و بیکاری فارغ التحصیلان در کشور برگزار شد.
در این جلسه که به ادامه بررسی روند توسعه شاخصهای علم، نوآوری و فناوری کشور اختصاص داشت، در توضیح پیرامون نحوه دسته بندی جامعه آماری مورد نظر عنوان شد، در محاسبه آمار پژوهشگران تحقیق و توسعه در کشور، اعضای هیئت علمی و دانشجویان دکتری به عنوان پژوهشگران پارهوقت محسوب شده و به دلیل عدم اختصاص تمام زمان آنها به پژوهش، اعضای هیئت علمی با ضریب ۲۵ درصد و دانشجویان دکتری با ضریب ۶۰ درصد معادلسازی شده است.
همچنین دانشجویان دکتری به عنوان پژوهشگران دارای مدرک دکتری محسوب میشوند.
در این جلسه مطرح شد براساس آمارهای ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران، امکان تفکیک سهم پژوهشگران بخش آموزش عالی، مراکز صنعتی و مراکز تحقیقاتی به دلیل عدم پاسخ برخی از مراکز به برخی پرسشها، مسائل اجرایی و استفاده از ضرایب تعدیل امکانپذیر نیست.
ضمن مرور بر اطلاعات مربوط به تعداد دانشجویان خارجی شاغل به تحصیل در ایران و کشورهای منتخب، عنوان شد که در سال ۱۳۸۳ (۲۰۰۴) تعداد دانشجویان خارجی در حال تحصیل در ایران ۴ هزار و ۴۰۰ نفر بوده که این رقم برای سال ۱۳۹۲ (۲۰۱۳) به ۱۱ هزار و ۲۸۸ نفر رسیده است.
به نقل از شورای عالی انقلاب فرهنگی، همچنین بر اساس آمارهای ارائه شده، تعداد دانشجویان خارجی در حال تحصیل در کشور مالزی ۷۰ هزار نفر در سال ۲۰۱۴ و ۱۳۵ هزار و ۵۰۰ نفر در سال ۲۰۱۵، تعداد دانشجویان خارجی در حال تحصیل در ژاپن در سال ۲۰۱۴ حدود ۱۸۴ هزار نفر و در سال ۲۰۱۵ بیش از ۲۰۸ هزار نفر، تعداد دانشجویان خارجی در حال تحصیل در ترکیه در سال ۲۰۱۳ حدود ۴۸ هزار نفر و در سال ۲۰۱۵ نزدیک به ۸۸ هزار نفر و تعداد دانشجویان خارجی در حال تحصیل در برزیل در سال ۲۰۱۲ کمی بیش از ۱۵ هزار نفر بوده است.
نسبت دانشجویان خارجی شاغل به تحصیل در این کشورها به کل دانشجویان در برزیل 0/0016، ترکیه 0/009، ژاپن 0/037، مالزی 0/072 و ایران 0/0024 است.
بررسی نرخ اشتغال و بیکاری براساس گزارش مرکز آمار ایران و بانک جهانی در این جلسه اعلام شد که نرخ اشتغال در افراد بالای ۱۵ سال در کشور در سال ۱۳۸۰ (۲۰۰۱) ۳۹ درصد و در سال ۱۳۹۲ (۲۰۱۳) 39/3 درصد بوده است.
در مقایسه تطبیقی وضعیت کشور با سایر کشورها نیز اعلام شد که نرخ اشتغال برای جامعه آماری مورد نظر در ترکیه در سال ۲۰۰۱، 44/5 درصد و در سال ۲۰۱۳، 45/1 درصد، در برزیل در سال ۲۰۱۱، 61/5 درصد و در سال ۲۰۱۳، 65/3 درصد، در ژاپن در سال ۲۰۰۱، ۵۹ درصد و در سال ۲۰۱۳، 56/8 درصد و در مالزی در سال ۲۰۰۱، ۵۹ درصد و در سال ۲۰۱۳، 57/5 درصد بوده است.
در ادامه این گزارش و در بخش مربوط به نرخ بیکاری در افراد فعال (نیروی کار) در کشور این نرخ در سال ۱۳۸۰ (۲۰۰۱) 12/8 درصد و در سال ۱۳۹۲ (۱۳۹۲) 13/1 اعلام شده است.
همچنین در مقایسه تطبیقی وضعیت کشور با سایر کشورها نیز این اطلاعات به شرح ذیل است:
در مالزی نرخ بیکاری در افراد فعال (نیروی کار) در سال ۲۰۰۱، 3/5 درصد و در سال ۲۰۱۳، 3/2 درصد، در ژاپن نرخ بیکاری در افراد فعال (نیروی کار) در سال ۲۰۰۱، ۵ درصد و در سال ۲۰۱۳، ۴ درصد، در برزیل نرخ بیکاری در افراد فعال (نیروی کار) در سال ۲۰۰۱، 9/3 درصد و در سال ۲۰۱۳، 6/5 درصد و در ترکیه نرخ بیکاری در افراد فعال (نیروی کار) در سال ۲۰۰۱، 8/4 درصد و در سال ۲۰۱۳، 8/7 درصد بوده است.
در تشریح وضعیت نرخ بیکاری جوانان ( ۱۵ تا ۲۴ سال) در کشور اعلام شد در سال ۱۳۸۰ (۲۰۰۱) این رقم 24/3 درصد بوده که این رقم در سال ۱۳۹۲ (۲۰۱۳) به 28/8 افزایش پیدا کرده است.
همچنین در مقایسه تطبیقی وضعیت کشور با سایر کشورها عنوان شد این رقم در ترکیه در سال ۲۰۰۱، 15/9 درصد و در سال ۲۰۱۳، 16/8 درصد، در برزیل در سال ۲۰۰۱، 17/7 درصد و در سال ۲۰۱۳، 14/7 درصد، در مالزی در سال ۲۰۰۱، 10/5 درصد و در سال ۲۰۱۳، 10/6 درصد و در ژاپن در سال ۲۰۰۱، 9/7 درصد و در سال ۲۰۱۳، 6/8 درصد بوده است.
در ادامه آمار ارائه شده در کمیسیون نخبگان و آینده نگاری علم و نوآوری و در بررسی و تشریح وضعیت عدم اشتغال و بیکاری دارندگان تحصیلات عالی اعلام شد این رقم در کشور در سال ۱۳۸۰ (۲۰۰۱) 17/6 درصد کل بیکاران بوده و در سال ۱۳۹۲ (۲۰۱۳) به 41/3 رسیده که این نرخ در ژاپن در سال ۲۰۰۱، 24/8 درصد و در سال ۲۰۱۳، 23/7 درصد، در ترکیه در سال ۲۰۰۱، 8/3 درصد و در سال ۲۰۱۳، 20/2 درصد و در برزیل در سال ۲۰۰۱، 6/2 درصد و در سال ۲۰۱۳، 6/6 درصد بوده است.
این در حالی است که میزان عرضه نیروی کار (۱۵ تا ۶۵ سال) در طی بیش از یک دهه در همه کشورهای مذکور تقریبا روند ثابتی داشته در سال ۱۳۹۲ (۲۰۱۳) در ایران 47/2 درصد، در ترکیه 53/3 درصد، در مالزی 62/5 درصد و در ژاپن و برزیل ۷۵ درصد بوده است.
در بخش دیگر گزارش ارائه شده در کمیسیون نخبگان و در بخش مربوط به جمع بندی آمار منابع انسانی عنوان شد که در رده بندی سال ۱۳۹۵ (۲۰۱۶) موسسه «Doing Busines» وابسته به بانک جهانی، مالزی در رتبه ۲۴، ژاپن در رتبه ۳۴، ترکیه در رتبه ۶۹، ایران در رتبه ۱۲۰ و برزیل در رتبه ۱۲۳ قرار دارد.
همچنین در ارزیابی سال ۱۳۹۲ (۲۰۱۳) موسسه Global Entrepreneurship Monitor کشورمان در مرحله یک «factor driven»، برزیل، مالزی و ترکیه در مرحله دو «efficiency driven» و ژاپن در مرحله سه «innovation driven» قرار دارند.
در این جلسه اعضا بر ایجاد ارتباط میان افزایش دانشجوی خارجی شاغل به تحصیل در کشور و ارتقای رتبه دانشگاهها در رتبهبندیهای بینالمللی، جذب استعدادهای برتر کشورهای منطقه از طریق دعوت و یا ارائه راتبه «بورسیه»، برطرف کردن مشکلات ساختاری و اداری به منظور افزایش دانشجویان خارجی، نبود برنامه ریزی مناسب در پردیسهای بینالمللی برای جذب دانشجویان خارجی، کاهش کیفیت آموزشهای کاربردی و عملی در دورههای تحصیل پزشکی، کاستن از فاصله زمانی میان فارغ التحصیلی دانشجویان تا اشتغال، توجه به دورههای فنی و حرفهای و امکان شرکت در آزمونهای استخدامی با مدرک دورههای کاردانی تاکید کردند.