هادی چیت­‌ساز

افراد در دادن صدقه و انفاقات مالی، دارای چند نگاه و نیت هستند:
نوع اول تاجرانه است. عده­‌ای که از پرداخت صدقه، چشم به برکتی دوخته­‌اند که از پَسِ صدقه در مالشان حاصل می­‌شود. یکی می­‌دهند، تا دوتا به آنها برگردد.
نوع دوم، هوشمندانه و از سر ترس است. کسانی که در پرداخت صدقه، هدف دفع ضرر احتمالی دارند. پرداخت این صدقه وقتی جدی می‌­شود که احتمال ضرر محسوس­تر شود. مصداق شایع آن، سفر و رانندگی در جاده است که تاکنون برای بسیاری از نزدیکان و آشنایان اتفاقات خطرناکی رقم زده و شاید برای ما هم...
نوع سوم، احساسی است، که فوران حسِ ترحمّ آدمی ، انگیزه‌­ای برای پرداخت صدقه می­‌شود. مثلا پس از صرف غذا در گرانترین رستوران و پرداخت مبالغ سنگین برای یک وعده غذا، در راه برگشت، اگر فقیری دیده شود، به­ شرط آنکه رنگ رخسارش از شدت گرسنگی کامل زرد شده باشد، شیشه­ ماشین به اندازه­ 5 سانت پائین می‌آید و هزار تومان به او داده می­‌شود تا بتواند امشب یک قرص نان خالی بخورد.
نوع چهارم، ریاکارانه است. صدقه­‌ای است که برای ابراز قدرت و ثروت هزینه می‌­شود. برخی برای مانور قدرت در بین قشر فقیری که وی را می‌شناسند، به صدقه دادن رو می‌­آورد تا بلکه شأن او را از آنچه هست، پله‌ای بالاتر گمان کنند. البته این صدقه حتی خالی از ثواب است.
اما نوع پنجم، نگاه شریکانه است. کسانی هستند که نه دنبال برکت مال و دفع ضرر احتمالی هستند و نه فوران حس ترحم و هزینه برای قدرت، بلکه از این رو که تنهاخوری را شایسته نمی­‌دانند، بر خود وظیفه و واجب کردند که در پی هر لقمه‌­ای که می­‌خورند، با دیگری شریک باشند. باورشان این است: «تا زمانی که گرسنه‌­ای وجود دارد، سیر خوردن حرام است.» چون خدای رحمان حکم کرده: «وفی اموالهم حق للسائل و المحروم»(ذاريات آیه ۱۹ ) و در اموال آنها حقّی برای سائل و محروم بود! خوشا به سعادتشان.