هشتادوهفتمین «عصرانه ادبی فارس» برگزار شد
نظافت؛ داروی شعر نیمایی متعهد
*اعتراضات شاعرانه به بیعدالتی و کمرنگشدن ارزشهای دینی
حمیدرضا شکارسری با اشاره به شعر متعهد، گفت: تمام آنچه که در مورد شعر و تعهد شاعر میتوان گفت در مجموع شعرهای مجید نظافت ظهور دارد. در مورد آنچه که در ارتباط با ظهور تعهد در شعر گفتهام یکی این است که شعر غیراز زبان به چیزی تعلق ندارد و دیگر اینکه شعر بدون التزام و اندیشه متعهد نیست و اشعار ماندگار شعرهایی است که گویای اندیشه شاعر است اما آیا ضلع سوم در این بین وجود ندارد.
وی افزود: به نظر من میرسد که اشعار نظافت از منظر اینکه هم ایدئولوژیک بوده و هم شاعر از ظرافت زبانی آن غافل نبوده است در ضلع سوم این مثلث قرار میگیرد. شاعر در اشعارش به یک گرانیگاه میان محتوا و فرم رسیده است. شعر نظافت از یک نظر شعر محتواگرا بوده و از منظر دیگر از جذابیتهای متنی آن نیز غافل نبوده است. قوت شعری نظافت در اشعار نیمایی او است.
این منتقد ادبی، گفت: به تعبیری میتوان گفت اگر 120 سال بعد بیاییم چیزی که در ذهنها از اشعار نظافت باقی مانده و از آن یاد میکنند اشعار نیمایی او است. فکر میکنم از سویی شاعر به خاطر قالب از دایره واژگان دور مانده اما از دیگر سو از جذابیتهای قالب نیمایی در شعرش استفاده کرده است و به همین خاطر ناخودآگاه شاعر نیمایی بوده است.
او اضافه کرد: شاعر در اشعارش دارای تعهدات اجتماعی و سیاسی است همچنین تعهدات انقلابی او نیز در اشعارش دیده میشود که این نیز در دسته همان تعهدات سیاسی قرار میگیرد و اشعار او از اعتراضهای شاعر دور نیستند اما اعتراضهای شاعر به بیعدالتی و کمرنگ شدن ارزشهای دینی معطوف است.
شکارسری در پایان گفت: شعر نیمایی نظافت بر موسیقی عبارتهای کوتاه تکیه داده است و این به خاطر ضربآهنگ تندی است که دارد و این سبب میشود که اشعارش با اعتراض همراه شود. چون اشعار ایدئولوژیک است اما این مسئله سبب نشده که تبدیل به شعار شود که آن هم به خاطر زبان استعاری است همچنین در اشعار نظافت طنز نیز وجود دارد که در آنجا به صورت کنایی بروز پیدا میکند.
*طعم شهر مشهد از شعر فارسی هرگز حذف نخواهد شد
مرتضی امیری اسفندقه با اشاره به زادگاه و سرزمین اصلی مجید نظافت، گفت: او فرزند خراسان و البته کاربلد است. غیراز ویژگیهای سنت،مطالعه،ارث، میراث، باید آب و هوا را نیز بر طبع شاعر مؤثر دانست. دوتار خراسان شاگردی هیچ مکتبی را نکرده و برخاسته از بطن سرزمین است.
وی افزود: طعم شعر مشهد و خراسان هرگز از شعر فارسی حذف نخواهد شد و اینکه عرض میکنم یک مسئله عینی است. مجید نظافت از پیشکسوتان شعر نیمایی است. او در حوزه شعر کوتاه نیمایی زبانزد است و شعر نیمایی او شعر نیمایی با طعم مشهد است و این عبارت «طعم مشهد» را رهبر انقلاب برای شعر غلامرضا شکوهی به کار بردند.
امیری اسفندقه در پایان گفت: شعر در روزگاری که برخی بر این باورند که کشور در تحریم به سر میبرد هیچ گاه تحریم نخواهد شد. اصلاً ادبیات در ایران تحریم نمیشود. در روزگاری که برخی به دنبال شعر وارداتی مانند هایکو بودند، اشعار نیمایی کوتاه نشان داد که نیازی به آنها نداریم و من دست اشعار مجید نظافت را با دل میبوسم.
*راهنماییهای شاعرانه
علی داودی در این برنامه با اشاره به اینکه هر کس در عالم شاعری خود از مواردی تأثیر میپذیرد، گفت: جزو اولین مجموعههای شعر نویی که با آن آغاز کردیم مجموعه شعر مجید نظافت بود و این تأثیر را او در دورهای که کمتر مثل امروز کتاب منتشر میشد بر شاعران جوان داشت و شاهدیم که همچنان با گذشت چند سال در متن شعر قرار دارد.
وی افزود: او روزگاری از خط شکنان شعر سپید بود و پس از انقلاب بسیاری را راهنمایی کرد تا با شعر نیمایی در قالب متعهد روبهرو شوند.
*شهید شعر!
علیمحمد مؤدب با اشاره به حمایتهایی که مجید نظافت از شاعران جوان داشته، گفت: امروز میبینیم که جوانها در تب و تاب دیده شدن هستند و برای این کار دست به جنجال میزنند، اما روزگاری که جوان بودم جناب نظافت با رسانهای که در اختیار داشتند شعر من را دیدند و همین سبب شد که دیگر دغدغه دیده شدن نداشته باشم و بیشتر روی کار ادبی تمرکز کنم.
وی افزود: در بین شعرای انقلاب آنهایی که نوگرا بودند کسانی بودند که به شعر تعهد بیشتری داشتند در حالی که عنوان میشود که محتواگرا بودند اما معتقدم آنها از مخاطب گذشتند و به تعبیری شهید شعر هستند و اگر امروز شاعران جوان که دلبسته انقلاب اسلامی هستند به شعر نیمایی توجه دارند به خاطر از خودگذشتگی شاعرانی چون نظافت است.
*گمشده ادبیات امروز چیست؟
کمال شفیعی با اشاره به روحیه امانتداری و صداقت نظافت، گفت: درستی و امانتداری گمشده امروز ادبیات ما است اما در برخوردهایی که با نظافت در جشنوارههای ادبی داشتم دیدم که او در مورد آثار فرزندش نیز درستی و امانتداری میکند و کوتاهی در این مسیر انجام نمیدهد.
*شاعری با حسن خلق
جواد محقق در هشتاد و هفتمین عصرانه ادبی فارس، گفت: در طول سالهای بعد از انقلاب در جلساتی که با بچههای مشهدی داشتم کسی که به حُسن اخلاق شناختهام مجید نظافت بوده است و اگر نگویم بیش از شعرشان بلکه این مسئله به اندازه شعرشان در خور توجه بوده است.
*خوبیهای خودشان را به من نسبت دادند
مجید نظافت یزدی در پایان با تشکر از شرکتکنندگان، گفت: اگر دیده نشدم همین که دوستان این جمع من را دیدند برایم کافی است و خوبیها و کرامات خودشان را به من نسبت دادند.
در پایان این مراسم از فعالیت ادبی مجید نظافت یزدی تقدیر و تجلیل بعمل آمد.