هفته وحدت تجلی استکبار‌ستیزی مسلمانان- بخش نخست
اتصال به ریسمان الهی در رویارویی با دشمنان اسلام
گالیا توانگر
يک ميليارد مسلمان در دنيا هستند که درباره خدا و پيامبر(ص) و نماز و حج و کعبه و قرآن و بسياری از احکام دينی با هم يک عقيده دارند، يک چند مورد اختلاف هم دارند، اينها بيايند همان چند اختلاف را بگيرند با هم بجنگند تا آن کسی که با اصل خدا و پيامبر(ص) و دين و همه چيز مخالف است کار خودش را انجام بدهد، آيا اين عاقلانه است؟ اگر مسلمين دست در‌دست هم بگذارند و با هم صميمی باشند ولو عقايدشان مخالف با يکديگر باشد، اما آلت دست دشمن نشوند، دنيای اسلام سربلند خواهد شد. (بیانات مقام معظم رهبری، حديث ولايت، ج 5، ص 230)
در شرايطی که دشمنان اسلام تمام تلاش خويش را براي مبارزه و مقابله با اسلام به کار بسته و آشکارا اعلام می‌کنند؛ جهان اسلام در قرن بيست‌و يکم يکی از مهم‌ترين ميدان‌های زورآزمايی سياست خارجی آمريکاست و تقابل اصلی آينده جوامع بشری برخورد فرهنگ اسلامی و فرهنگ غربی است، تأکيد بر مسائل اختلافی و تفرقه ميان صفوف مسلمانان منطقی نيست.
در زمانی که مسلمانان می‌توانند با توجه به جمعيت بيش از يک ميليارد نفری و منابع و امکاناتی که در اختيار دارند به عنوان يک قدرت تأثيرگذار در صحنه بين‌المللی مطرح باشند، پرداختن به اختلافات و مسائل تفرقه‌انگيز نتيجه‌ای جز به هدر رفتن سرمايه‌ها و استفاده دشمن از اين اختلافات نخواهد داشت.
مردم از ضرورت هفته وحدت می‌گویند؟
مردم ایران اسلامی در پس از انقلاب و اعلام هفته وحدت از سوی بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی، در بحث وحدت شیعه و سنی با بصیرت کامل برخورد کرده‌اند و هم شیعیان و هم اهل‌تسنن با تبعیت از امام راحل این وحدت را به خوبی حفظ کرده‌اند و حتی این پیام مهم و تاریخی امام خمینی(ره) نه تنها ایران بلکه تمام کشورهای اسلامی را هم دربر گرفته است.
در بین مردم رفتیم تا با دیدگاه‌های آنان درباره هفته وحدت بیشتر آشنا شویم.
خانم فاطمه اکبری‌نیا دبیر یکی از دبیرستان‌های تهران به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «ما نباید از اهل بیت(ع) جلوتر بیفتیم. وحدت یعنی اینکه مسلمان با مسلمان جنگ ندارد و اینک شرایط جهان اسلام بسیار حساس است و رویکرد جهان اسلام باید دشمنی با استکبار باشد.»
وی در ادامه تصریح می‌کند: «اما درد بزرگ اینجاست که حتی با وجود احادیث روشن و واضح ائمه اطهار(ع) مبنی بر وحدت مسلمین و تاکید صریح امام و رهبری بر هفته وحدت، بازهم عده‌ای دانسته یا نادانسته آب به آسیاب دشمن می‌ریزند و اجازه می‌دهند که از تفرقه بین مسلمانان به نفع اهداف شوم استکبار سود برده شود و اینجاست که بصیرت یک مسلمان باید کارساز باشد و نگذارد بر وحدت میان برادران مسلمان خدشه‌ای وارد شود.»
علیرضا مصطفایی دانشجوی ارشد رشته علوم ارتباطات مخاطب ما قرار می‌گیرد و به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «لازمه زمانه این است که باید گوش به فرمان رهبر و ولی امر مسلمین جهان امام خامنه‌ای باشیم. در حال حاضر اختلاف بین مسلمانان شده سلاح دشمن و می‌خواهد وحدت شیعه و سنی را برهم بزند و از همین ابزار علیه اصل آرمان‌های اسلام ناب محمدی(ص) با توطئه صهیونیست‌ها اقدام کند.»
آنچه در بالا خواندید، نمونه‌ای از نظرات مردمی درباره اهمیت و ضرورت توجه به مسئله حساس و مهم وحدت شیعه و سنی است.
وحدت راه را بر تبیین حقایق نمی‌بندد
لازمه وحدت و همبستگی اجتماعی و سیاسی در اسلام حداقل داشتن عقیده توحیدی مشترک است.
کارشناسان مذهبی بر این عقیده‌اند، معنای صحیح وحدت شیعه و اهل سنت این است که با توجه به این که بین دو مذهب مشترکات بسیاری است، دو گروه باید بر محور این مشترکات به هم نزدیک شوند؛ برای حفظ و تعالی اسلام با همدیگر همکاری و همیاری داشته باشند؛ چرا که هر دو دشمن واحدی دارند، یعنی دشمنان اسلام، دشمنان هر دو مذهب هستند. در برابر این دشمنان و برای جلوگیری از سوء استفاده آنان از اختلافات باید در مقابل آنها بر وجوه اشتراک خود تکیه کنند، تا بتوانند بر دشمنان اسلام که دشمن مشترک شیعه و سنی هستند، از خود دفاع کنند.
ساره حمیدی مقدم کارشناس ارشد تاریخ اسلام در گفت‌و‌گو با گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «سیره حضرت علی(ع) بهترین الگو و اسوه برای برقراری اخوت و وحدت اسلامی است. ایشان برای حفظ وحدت مسلمانان نه تنها از حقوق خویش می‌گذشت، بلکه از همکاری با مخالفان خود نیز دریغ نمی‌کرد. بزرگانی از هر دو مذهب شیعه و سنی در جهت پا گرفتن این وحدت کوشیده‌اند. افرادی چون آیت‌الله بروجردی، حضرت امام خمینی(ره)، علامه شرف‌الدین، سیدجمال‌الدین اسدآبادی، امام موسی صدر از میان شیعه و امام شافعی، شیخ شلتوت و دیگران از بین اهل سنت را باید نام برد که در عرصه شکل‌گیری وحدت در بین مسلمانان گام‌های مؤثری برداشته‌اند.»
وی با اطمینان بخشی از این بابت که وحدت راه را بر تحقیق در جهت تبیین حقایق نمی‌بندد، می‌گوید: «وحدت به معنای ترک و تعطیل کردن مباحثات و مناظرات علمی بین این دو مذهب نیست. با حفظ وحدت و یکپارچگی نیز می‌توان در محیط‌های علمی مناظرات علمی برقرار کرد؛ به گونه‌ای که دشمنان نیز نتوانند سوء استفاده کنند. روشن است که برای رسیدن به اتحاد، نخست باید عوامل تفرقه و موانع اتحاد را از سر راه برداشت، و به طرفین شناختی صحیح از عقاید و افکارِ یکدیگر بخشید، و این، جز با بحث و مذاکره علمی بین دانشمندان ممکن نیست. اتحاد به معنای نفی آزادی اندیشه و تحقیق، حقیقت‌جویی و عدالت‌خواهی نیست. اتحادی مطلوب است که در کنار این ارزش‌ها مطرح گردد.»
ضرورت حفظ وحدت
امام صادق(ع) خطاب به زید بن حشّام فرمودند: «ای زید! با مردم [یعنی عامه و اهل تسنن] با اخلاقِ خودشان معاشرت کنید، در مساجدشان نماز بگزارید و مریضانشان را عیادت کنید و در تشییع جنازه‌هایشان حاضر شوید و اگر توانستید امام جماعت یا مؤذن آنها شوید، این کار را بکنید که اگر شما چنین عمل کردید خواهند گفت اینان جعفریان‌اند، خدا او را رحمت کند چه اصحابش را خوب تربیت کرده است و اگر این امور را ترک نمودید خواهند گفت اینان جعفریان‌اند، خداوند جزایش را بدهد چه اصحابش را بد تربیت کرده است.» (شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج1، ص383 و شیخ حر عاملی، وسائل‌الشیعه، ج8، ص430. سند این روایت صحیح است. محمد بن علی بن‌الحسین بإسناده عن زید الشحام.)
مجتبی شجاعی کارشناس مسائل سیاسی و نویسنده کتاب گذری بر مفاهیم پایه سیاست معتقد است؛ برای تقویت وحدت مسلمانان، همان‌گونه که شناخت عوامل و زمینه‌های تقویت این وحدت ضرورت دارد، شناخت عوامل و زمینه‌های اختلاف نیز ضروری است.
وی توضیح می‌دهد: «برای تقویت وحدت شیعه و سنی، همان‌گونه که شناخت عوامل و زمینه‌های تقویت این وحدت ضرورت دارد، شناخت عوامل و زمینه‌های اختلاف نیز ضروری است، بر این اساس برای ایجاد وحدت اسلامی، باید عوامل اختلاف همانند تنگ‌نظری‌ها، احساسات آنی، تحریک‌پذیری، تعصبات قومی و پیروی از هواهای نفسانی، شناسایی و با آنها مبارزه گردد تا زمینه فرصت‌طلبی دشمنان خارجی نیز که نقش بنیادی در ایجاد اختلاف داشته و دارند از بین رفته و در عین وحدت و یکپارچگی به تنوع در جامعه به عنوان فرصتی گرانبها نگریسته شود.»
این کارشناس مسایل سیاسی تاکید می‌کند: «بدخواهان مسلمانان با عمق بخشیدن به اختلافات جزیی موجود بین مسلمانان و دامن زدن به تعصب‌های قومی و مذهبی و حمله به باورهای یک گروه به بهانه حمایت از عقاید گروه دیگر، می‌خواهند اتحاد و یکپارچگی مسلمانان را درهم شکسته، آنان را سرگرم این‌گونه درگیری‌ها کرده و افکار آنان را از مسایل اصلی توسعه و پیشرفت منحرف سازند. و با این شگرد از پیشرفت، توسعه و آبادانی کشورهای اسلامی در راستای منافع خویش جلوگیری می‌کنند و از طرفی به فکر گرم کردن بازار فروش اسلحه‌های خود هستند.»
تفرقه به الگو شدن مسلمانان ضربه می‌زند
حجت‌الاسلام احمد حجتیان کارشناس مسائل دینی به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «مسلمانان اهل ایمان با یکدیگر برادر هستند. به جرأت می‌توان گفت که در دنیای امروز عامل اصلی شکست و بدبختی مسلمانان تفرقه و دشمنی و نفرت است که همه این عداوت‌ها به نوعی از سرچشمه استکبار جهانی و صهیونیست‌ها آب می‌خورد.»
وی ادامه می‌دهد: «امروز دشمنان دنیای اسلام با ایجاد تفرقه در بین امت اسلامی، از یک طرف اسلام‌هراسی را تبلیغ می‌کنند تا دیگر ادیان را نسبت به اصل اسلام بدبین کنند و از طرفی هم به ایران‌هراسی در میان کشورهای مسلمان دامن می‌زنند تا به خیال باطل خود سنی را علیه شیعه بشورانند و گروه‌های تکفیری تروریستی همچون داعش را به روی کار می‌آوردند تا هم به اختلاف میان شیعه و سنی دامن بزنند و هم کشورهای اسلامی منطقه را ناامن جلوه دهند.»
وی با بیان اینکه هیچ کس از هر فرقه و مذهبی که باشد، حق ندارد هیچ مسلمانی را که شهادتین بر زبان آورده است، تکفیر کند، ادامه می‌دهد: «پس از پیروزی انقلاب اسلامی که به فرمان امام خمینی(ره) هفته‌ای با عنوان «هفته وحدت» نامگذاری شد و نشان از اهتمام ویژه ایشان به حفظ وحدت امت اسلام داشت؛ دشمنان اسلام از یک سو تلاش کردند تا تشیع از افکار اهل‌سنت و اهل سنت از افکار تشیع بی‌اطلاع باشد و از سوی دیگر، همواره پیروان این دو مذهب را دشمن یکدیگر معرفی کنند. تشیع و تسنن مشترکات اساسی بسیاری دارند که مهم‌ترین آنها رسالت پیامبر اعظم(ص)، قرآن، خانه کعبه و محبت اهل‌بیت(ع) است.»
این کارشناس مسائل دینی در تکمیل صحبت‌هایش می‌گوید: «آیا می‌توان با اختلاف و دشمنی سایر مردم جهان را به شایسته‌ها دعوت کرد؟! وحدت مسلمانان از مهم‌ترین عوامل و پیش‌نیازهای جاری شدن عدالت در جوامع اسلامی و رشد و شکوفایی علمی، اقتصادی، صنعتی و فرهنگی آنها است. بدون تردید، هیچ جامعه‌ای را در طول تاریخ نمی‌توان یافت که با تفرقه و اختلاف به اصلاح امور سیاسی پرداخته باشد.»
استکبار‌ستیزی رمز وحدت مسلمانان
با این حال نباید فراموش کرد که در کشورمان وحدت شیعه و سنی به صورت تاریخی پیوند عمیقی خورده است و در بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و دستور تاریخی امام خمینی(ره) مبنی بر تشکیل هفته وحدت، همیشه شیعه و سنی در ایران اسلامی در کمال آرامش و آسایش زندگی کرده‌اند. بر همین اساس باید اذعان کرد که امروزه هر چه بیشتر در تبیین و تثبیت وحدت مسلمانان کوشیده شود، هم دست ایادی تفرقه‌افکن استکبار کوتاه خواهد شد و هم این وحدت مستحکم می‌تواند الگویی برای سایر مسلمانان جهان واقع گردد تا در برابر دشمنان یکپارچه بایستند و از اصول دین و نیز مبانی اعتقادی آن که همانا استکبار‌ستیزی است، دفاع کنند.
به هر طریق ممکن باید تصریح کرد که چنگ‌زدن به ریسمان امن الهی و دوری از هرگونه تفرقه از اهم ضروریات در بین مسلمانان در عصر حاضر محسوب می‌شود.