نگاهی به جنجالی‌ترین انتخابات در تاریخ ایالات متحده آمریکا- بخش نخست
شوک نوامبر در تاریخ سیاسی شیطان بزرگ
فاطمه داداشی
ایالات متحده آمریکا یا در زبان عامیانه قدیم همان ینگه دنیا این روزها در کانون توجه جهان قرار دارد. در دو سال اخیر تبلیغات انتخاباتی ریاست جمهوری در این کشور در جریان بوده و به دلیل حساسیت این کشور اخبار تبلیغاتی آن درمرکز توجه‌رسانه‌های جهان قرارگرفته و به دنبال آن چهره بی‌نقاب آمریکا را با زشت‌ترین نوع آن شاهد بوده‌ایم .
این کشور که سالهاست نقش فرشته نجات را برای دنیا بازی می‌کند مشاهده کردیم که چگونه مشکلات ریز و درشت آن به‌صورت کاملاً عریان از زبان نامزدهای انتخاباتی‌اش برملا شد.
اگر با دقت به مناظرات هیلاری کلینتون و دونالد ترامپ توجه کنیم واقعیت‌های پنهان جامعه آمریکایی برای ما بیش‌ازپیش آشکار خواهد شد؛ جامعه‌ای که برخلاف شعارهایش برای جهان، خود با واقعیت‌های بغرنج بسیاری دست‌به‌گریبان است.
و اما بالاخره شوک بزرگ انتخاباتی آمریکا رقم خورد؛ در کمال شگفتی و در حالی که تا لحظاتی قبل از برگزاری انتخابات، نظرسنجی‌ها پیروزی هیلاری کلینتون را قطعی می‌دانستند، دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا شد تا این چهره جنجالی جمهوری‌خواهان چهل و پنجمین رئیس‌جمهوری ایالات متحده آمریکا شود.
در این گزارش سعی داریم باتوجه به فضای ناخوشایند مناظرات نامزدهای انتخاباتی آمریکا و برملا شدن چهره اصلی آمریکا با کارشناسان سیاسی آینده سیاسی این کشور را مورد بررسی قرار دهیم.
شوک انتخاباتی
در دیدار رهبر معظم انقلاب حضرت امام خامنه‌ای که با دانش‌‌آموزان و دانشجویان، در روز 12 آبان سال جاری یعنی حدود یک هفته قبل از انجام انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا برگزار شده، معظم‌له از اقبال بیشتر مردم آمریکا به دونالد ترامپ گفتند و افزودند: «آن مرد چون واضح‌تر گفت، صریح‌تر گفت، مردم آمریکا بیشتر به او توجّه کردند.»
به اعتقاد بسیاری از ناظران، مردم آمریکا سرانجام میان بد و بدتر، بدتر را انتخاب کردند چون از وضعیت حاکم بر کشورشان به شدت ناراضی هستند.
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، مردم آمریکا وضعیت حاکم بر کشورشان را ناشی از باندبازی‌های شرکت‌های بزرگی می‌دانند که اقتصاد و اجتماع آمریکا را به سخره گرفته‌اند، برای همین به کسی رای دادند که در ظاهر امرمخالف این وضعیت و شعارهایش همگی علیه وضعیت موجودبود. کسی که تمامی شرکت‌های بزرگ، اصحاب رسانه، روشنفکران، اندیشمندان، اهالی سینما، فرهنگیان و سیاستمداران مخالف او بودند.
شوک پیروزی ترامپ به قدری بود که شبکه‌هایی مانند سی ان ان، بلومبرگ، بی‌بی‌سی، ای‌بی‌سی و یورو نیوز برای مدتی حاضر به اعلام پیروزی وی نبودند.
حتی شبکه سی ان ان تلاش داشت به جای اعلام پیروزی ترامپ، بیشتر کمپین هیلاری کلینتون را پوشش دهد تا شوکی را که به آن وارد شده است باور نکند.
در تحلیل فضای انتخابات ریاست جمهوری 2016 ایالات متحده آمریکا باید این مسئله مهم را در نظر داشت که آمریکا در حال تجربه نوعی زوال سیاسی در ساختار خود است؛ موضوعی که «فرانسیس فوکویاما»، نظریه‌پرداز مطرح آمریکایی در حوزه روابط بین‌الملل در شماره آگوست نشریه معتبر «فارین افرز» به آن اشاره کرد و در توضیح آن نوشت: «من معتقدم که آمریکا در حال رنج‌کشیدن از نوعی زوال سیاسی است. نظام بررسی و ایجاد تعادل ایالات متحده توسط گروه‌های قدرتمند مالی به شدت قطبی شده است که من نام آن را وتوکراسی می‌گذارم که به معنی ممانعت دولت از اقداماتی است که اساسا یک دولت برای خروجی مناسب باید آنها را انجام دهد. بحران‌های مکرر در زمینه بودجه، رکود بروکراتیک و فقدان نوآوری سیاسی، نشانه‌هایی از نوعی بی‌نظمی در اداره کشور است که ما شاهد آن هستیم.»
پرده از چهره شیطان بزرگ کنار رفت
دکتر حسن صمدزاده کارشناس سیاسی در گفت‌وگو با گزارشگر روزنامه کیهان با اشاره به مناظرات اخیر انتخاباتی در آمریکا می‌گوید: « برداشتی که کلا ً از مناظرات کردیم نوعی بی‌اخلاقی و عدم پایبندی به اصول اولیه در آن مشهود بود. درواقع چهره آمریکا و اعتبار آن پس از این مناظرات خدشه دار شد و حتی خود مردم آمریکا نیز بعد از مناظرات اظهار نارضایتی می‌کردند و در سطح جهانی نیز کسانی که آمریکا را یک کشور معتبر می‌دانستند این احساس در آنها از بین رفت . می‌توان گفت مهم‌ترین پیامد این اقدامات برای آمریکا حداقل پیام منفی ومنزوی شدن در جهان را درپی داشت.»
وی در جواب این سؤال که اگر ترامپ دیدگاه‌های خود را ادامه دهد چه پیامدی را برای آینده سیاسی آمریکا درپی خواهد داشت؟ می‌گوید:« کل منطقه حوزه نفوذی آمریکا شامل آمریکای شمالی ، مرکزی و آمریکای جنوبی و شش حوزه نفوذی آمریکا که این کشور در آن دکترین بلافصل در این مناطق دارد اقتدارشان را از دست می‌دهند. با کشور مکزیک که همسایه هستند بعد از اظهارات ترامپ در دوره تبلیغات از دست آنها ناراحت است .(ترامپ گفته بود برای مقابله با ورود مهاجران غیرقانونی، در مرز میان آمریکا و مکزیک دیوار می‌کشد و مکزیک را مجبور می‌کند که هزینه ساخت این دیوار را تامین کند.) یعنی با انتخاب ترامپ، آمریکا در منطقه نیز ضربه دیده است و حتی در سطح جهانی اتحادیه اروپا احساس خطر می‌کند و بدون پشتیبانی آمریکا قرار دارد.»
به گفته این کارشناس مسایل سیاسی؛ هم‌اکنون در داخل آمریکا انشقاق و عدم یکپارچگی ایجاد شده است و این ضعف بازتابی از مناظرات است، چون بخش بزرگی از مردم ترامپ را لایق نمی‌بینند و منزوی و ناراحت هستند. ناتو احساس خطر می‌کند و اتحادیه اروپا احساس می‌کند سطح امنیتی آن کمتر شده است چون می‌خواهد آمریکا را قدرتمند کند. همچنین از مجد و عظمت آمریکا کاسته شده است و باید منتظر شد و دید که در مرحله عمل پس از آغاز به‌کار دولت جدید چه می‌شود. هم اکنون مردم به خیابانها ریخته‌اند و اعتراضات خود را از انتخاب ترامپ به شکل‌های گوناگون اعلام می‌کنند و این اعتراضات همچنان ادامه دارد.»
تظاهرات گسترده و دامنه دار در آمریکا
پر سر و صداترین تظاهرات روزهای گذشته در شهر پورتلند در ایالت اورگان رخ داد.
جایی که حدود 4 هزار معترض اواخر وقت پنجشنبه گذشته به سوی مرکز شهر راهپیمایی کردند. پلیس دست‌کم 29 تن را به اتهام پرتاب چیزهای مختلف به سوی افسران پلیس، شکستن شیشه‌های خودروها و صدمه زدن به یک خودرو در یک فروشگاه خودرو بازداشت کردند، تا جایی که پلیس پورتلند این تظاهرات را «شورش» توصیف کرد و برای متفرق کردن معترضان از پودر فلفل و گلوله‌های پلاستیکی استفاده کرد.در تحولی دیگر نیز گاردین گزارش داد که معترضان ضد ترامپ تصمیم دارند طی روزهای آخر این هفته (شنبه و یکشنبه) تظاهرات، راهپیمایی‌ها و تجمعات خود را برای بیان بیزاری‌شان افزایش دهند.
تنها در یکی از فراخوان‌ها، تا اینجای کار بیش از 10 هزار تن از مخالفان ترامپ آمادگی خود را برای شرکت در راهپیمایی ظهر یکشنبه از میدان «یونیون» نیویورک تا برج ترامپ ــ محل زندگی و ستاد مرکزی کارزار انتخاباتی ترامپ ــ برگزار شد، اعلام کردند. یکی از سازمان‌دهندگان تظاهرات در نیویورک در صفحه فیس‌بوک خود نوشت که «به ما بپیوندید، تا ترامپ و سیاست‌های متعصبانه وی را متوقف کنیم.»
سعدالله زارعی استاد علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی و كارشناس مسائل بین‌المللی در گفت‌وگو با گزارشگر روزنامه کیهان با اشاره به اوضاع آمریکا بعد از انتخابات می‌گوید: « شهروندان آمریکایی شرایط اقتصادی کشور خود را قابل قبول نمی‌دانند این در حالی است که سیاهان و هیسپان‌ها اگرچه به دلیل اعمال تبعیض‌های گسترده همواره اپوزیسیون محسوب شده‌اند اما به دلیل شعارهای افراط‌گرایانه علیه مهاجرین، سیاهان و مسلمانان به ترامپ رأی نداده و آراء خود را به نفع هیلاری به صندوق ریخته‌اند. بر این اساس بعضی از ناظران سیاسی معتقدند در نتیجه انتخاب ترامپ شاهد افزایش شکاف اجتماعی و تبدیل این شکاف‌ها به نزاع خواهیم بود. سفیدپوستانی که به ترامپ رأی داده‌اند به دلیل اینکه عمدتاً از طبقه تحصیل کرده و ثروتمند نیستند، آمادگی زیادی برای درگیر شدن با اقلیت‌های نژادی دارند.»
شرایط بحرانی در آمریکا
به گفته زارعی: بلافاصله پس از پیروزی ترامپ، جوانان هوادار او در یکی از ایالت‌های آمریکا علیه مهاجرین، سیاه‌پوست‌ها و مسلمانان شعار دادند. شرایط داخلی آمریکا همین الان هم مناسب نیست و حوادث هر روزهای نظیر آنچه در «فرگوسن» پیش آمد امنیت را از شهروندان سلب کرده است. دوره ترامپ هر دوره‌ای باشد دوره التیام جراحت‌های ناشی از تبعیض نژادی نخواهد بود.
زارعی با بیان اینکه آمریکا نیز مانند بسیاری دیگر از مناطق وارد دوره‌ای شده است که از مجامع بزرگ و رسانه‌های بزرگ در شکل‌دهی به افکار عمومی کار عمده‌ای ساخته نیست می‌افزاید: « این بار رسانه‌های بزرگی مثل CNN، نیویورک تایمز و واشنگتن پست نتوانستند تأثیر عمده‌ای به جای بگذارند و از این رو در اعلام نتایج انتخابات تعلل می‌کردند و از شبکه‌های اجتماعی عقب‌تر قرار داشتند. جامعه آمریکا امروزه تا حدی از شرایط پر اختناق ترسیم شده میان دو حزب فاصله گرفته است و پیروزی نسبتاً برجسته ترامپ در واقع ناشی از این فضاست این موضوع در متن خود تبعات اجتماعی و امنیتی خاصی برای آمریکا دارد و در حد نگرانی دستگاه‌های رسمی آمریکا از این موضوع تا حدی است که از آن به «انقلاب سفید» یاد شده است. »
حوادث آمریکا قابل کنترل نیست
زارعی در ادامه همین بحث تصریح می‌کند: «اگر این تعبیر درست باشد که این بار دستگاه حاکمه آمریکا با شورش سفیدها مواجه شده است باید در انتظار حوادث مهمی در متن جامعه آمریکا بود. هم اینک ناراضیان سفید به ناراضیان سیاه، ناراضیان مسلمان، ناراضیان هیسپان و به‌طور کلی نارضایتی اقلیت‌ها اضافه شده است و این می‌تواند ضربه‌های عمده‌ای را به سیستم آمریکا بزند. ضربه‌ای که برخلاف گذشته، اینک به دلیل گسترش شبکه‌های اجتماعی به آسانی قابل مهار نخواهد بود.»سعدالله زارعی در بخش دیگری از سخنان خود می‌گوید:« به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها می‌خواهند که با کاستن از میزان دخالت خارجی به بازسازی وضعیت داخلی کشورشان بپردازند و از آنجایی که ترامپ در زمان انتخاباتی نیز هیچ برنامه‌ای را اعلام نکرده است باید دید که برنامه‌هایی که در آینده ارائه خواهد داد باز منطبق بر شعارهای انتخاباتیش می‌باشد یا برنامه‌های تازه‌ای دارد.»