با تلاش دست اندرکاران ستاد اربعین و علی‌رغم وجود همه مشکلات و کاستی‌ها، بنا به اعلام مسئولان بیش از دو میلیون زائر به صورت کاملاً قانونی برای حضور در مراسم باشکوه پیاده‌روی اربعین حسینی(ع) از مرزهای کشور وارد عراق شدند.
شامگاه پنج‌شنبه 27 آبان ماه، ثبت‌نام برای صدور روادید در سراسر کشور پایان یافت و بنا بر اعلام مجتبی کریمی رئیس اداره گذرنامه و روادید وزارت امور خارجه، بیش از دو میلیون نفر از ثبت‌نام کننده‌ها ویزا دریافت کرده‌اند.
کریمی به تسنیم گفت: استقبال مناسبی از سوی هموطنان و اتباع برای سفر به عتبات عالیات در ایام اربعین حسینی(ع) انجام گرفت و دولت عراق نیز تسریع و تسهیل لازم را در صدور روادید زائران انجام داد.
رئیس اداره گذرنامه و روادید وزارت امور خارجه تصریح کرد: خوشبختانه 16 دفتر و کنسولگری‌های عراق در ایران امسال فعالیت مناسبی برای صدور روادید انجام دادند وآخرین روادیدهای زائران ثبت‌نام‌کننده نیز تا آخر وقت جمعه صادر شد.
کریمی به تعداد اندکی از متقاضیان فاقد مدارک در مرز مهران نیز اشاره کرد و گفت: متاسفانه این تعداد اندک باعث بروز مشکلاتی در خروج سایر زائران قانونی شدند که اگر این افراد نیز تقاضای ویزای اربعین را ثبت می‌کردند به سرعت برای آنان هم مدارک صادر می‌شد.
گفتنی است، در طول دو هفته گذشته نهادهای زیادی از جمله سپاه و بسیج، نیروی انتظامی، ارتش، وزارت بهداشت، اورژانس کل کشور، هلال احمر، راهداری و ... برای خدمت رسانی به زائران بسیج شدند.
بازماندگانی که «کم» نبودند
در کنار شمار زیادی از هموطنانمان که با تلاش مسئولان تا امروز وارد کشور عراق شده‌اند، مشتاقان بسیاری نیز به دلایل قانونی و محدودیت امکانات از حضور در بزرگترین تجمع جهان بازماندند.
پنجشنبه شب بیش از 100 هزار نفر در مرز مهران با ویزا و بی‌ویزا سرگردان ماندند و به دلیل عدم توانایی تفکیک زائران دارای مدارک قانونی از دیگران، این مرز از سوی طرف عراقی بسته شد.
بر اساس مشاهدات میدانی، جمعیت زیادی پنجشنبه شب پس از اعلام انسداد مرز مهران، منطقه را ترک کردند اما تعداد کثیری تا دیشب پشت مرز حضور داشتند و این موضوع با توجه به امکانات کم و زیرساخت محدود منطقه و نبود خدمات رفاهی، زائران را دچار مشکلات زیادی کرد و آنها به اجبار شب را در بیابان‌ها به سر بردند. همچنین اکثر زائران از عدم پاسخگویی مسئولان دولتی و ناهماهنگی‌های پیش‌آمده در مرز مهران گله‌مند بودند.
اما در این شرایط مردم خونگرم مهران پس از اتفاقات پنجشنبه شب و با درک شرایط، درهای خانه‌های خود را به روی زائران معطل مانده در پشت مرز گشوده و ‌پذیرای آنها شدند.
نیروهای بسیج و سپاه نیز  به صورت گسترده برای خدمت رسانی و جابه جایی و راهنمایی زائران وارد عمل شده و بخشی از زائران که دارای مدارک قانونی بودند را برای عبور از مرز به مرزهای چذابه و شلمچه منتقل کردند. نیروهای مستقر ارتش در مرز چزابه نیز به زائران برای عبور و مرور راحت‌تر کمک رسانی کردند. نیروهای داوطلب ستاد اربعین آستان قدس رضوی و شهرداری تهران هم با ارائه خدمات رفاهی شامل تغذیه، آب رسانی و اسکان به زائرانی که پشت مرز مانده‌اند، از فشارهای وارده به زائران کاستند.
بازگشت یک سوم زائران به کشور
اما در موج اول بازگشت زائران به کشور، فرمانده انتظامی ایلام از برگشتن یک سوم از این زائران به کشور خبر داد.
سردار نورعلی یاری با اشاره به بسته بودن مرز مهران برای خروج زائران از سوی طرف عراقی و اصرار برخی زائرانی که موفق به خروج از کشور از این پایانه مرزی نشده بودند، اظهار داشت: مرز مهران تا پایان اربعین از سمت کشور عراق برای خروج زائران از ایران بسته خواهد بود، براساس آمارهای موجود بیش از یک میلیون زائر ایرانی از پایانه مرزی مهران، کشور را به سمت عراق ترک و تا دیروز حدود یک سوم زائران حسینی به کشور مراجعت کرده‌اند.
وی افزود: تمام امکانات ترابری برای حمل و نقل زائران در پایانه مرزی به منظور بازگشت زائران در نظر گرفته شده است و انتظار می‌رود تا زائران با توجه به قوانین و راهنمایی‌های نیروهای انتظامی، بتوانند به راحتی به موطن خود بازگردند.
گفتنی است، با توجه به اینکه مرز مهران تا اطلاع ثانوی بسته است و ظرفیت بازگشت از این مرز نیز محدود می‌باشد توصیه شده زائران در صورت امکان این شهر را برای بازگشت انتخاب نکنند و برای راحتی خود از سایر مسیرها استفاده نمایند.
هشداری درباره بازگشت زائران
هرچند باید قبول کرد بسته شدن مرز مهران به روی هموطنانی که حتی روادید و مدارک قانونی داشتند جز بر اثر بی‌تدبیری و عدم مدیریت صحیح نبوده و تکرار آن در سال‌های بعد به هیچ و‌جه قابل انتظار و پذیرفتنی نیست، اما در شرایط کنونی برگشت زائران باید به گونه‌ای مدیریت شود که بیش از این مشکلاتی برای زائران (خصوصاً کسانی که با خانواده به زیارت رفته اند) پیش نیاید. لذا باید درنظر داشت طی مدت ۷۲ ساعت پس از برگزاری مراسم روز اربعین بیش از دو میلیون نفر از مرزها وارد کشور می‌شوند، این درحالی است که جمعیت مذکور طی یک بازه بیش از ۱۰ روزه از کشور خارج شده‌اند و با تداوم وضع موجود مسلماً هنگام بازگشت این وضعیت سردرگمی می‌تواند تشدید شود.
خستگی زائران و عجله برای بازگشت بدون همراهی و همکاری همه جانبه و دلسوزانه تمامی دستگاه‌ها می‌تواند مخاطراتی را برای هموطنان‌مان ایجاد کند، بنابراین استقبال از این عزیزان یک عزم ملی می‌طلبد و زوار گرامی نیز می‌بایست کمال همکاری را با مسئولان و ماموران مستقر داشته باشند.
انتظار می‌رود مسئولان و دستگاه‌های مربوطه در فرصت باقیمانده با تمام توان و برنامه‌ریزی دقیق و آمادگی کامل هنگام بازگشت به استقبال زائران اربعین حسینی(ع) بروند و شاهد ناهماهنگی‌های مراسم بدرقه نباشیم.
در همین راستا فرماندار مهران از پیش‌بینی تمهیدات لازم برای انتقال زوار، اسکان موقت و پذیرایی هنگام بازگشت زائران  خبر داد.
مراد ناصری گفت: تمامی مدارس شهرستان مهران امروز شنبه تعطیل است تا بتوانیم از ظرفیت این مدارس برای خدمت به زائران استفاده کنیم.
فرمانده انتظامی ایلام نیز گفت: ترافیک در محورهای ایلام پرحجم اما روان است. تمهیدات ترافیکی برای خروج راحت زائران از مرز مهران اندیشیده شده است.
گلایه‌هایی از مسئولان ستاد اربعین
در کنار همه زحماتی که مسئولان دولت برای تسهیل سفر زائران اربعین متحمل شده‌اند اما گلایه‌های جدی نیز مطرح است که متاسفانه پس از 5، 6 سال هنوز باقیست و ظاهراً عزمی جدی برای حل این مشکلات وجود ندارد.
مردم از خود می‌پرسند مگر وضعیتی که در مرز مهران به وقوع پیوست قابل پیش بینی نبوده تا از قبل برای آن تدبیری شود؟ مگر از اربعین سال قبل تا امسال فرصت کمی بود تا برای امروز تدبیر شود؟
نبود زیرساخت‌های جدی از جمله جاده‌های نامناسب، نبود مسیر ریلی به سمت مهران، عدم تلاش دیپلماتیک برای برداشتن ویزا و ... مشکلاتی نیست که مربوط به یکی دو سال اخیر باشد بلکه از 5، 6 سال گذشته اگر عزمی جدی‌تر وجود داشت، تا امروز باید تحولات زیادی رخ می‌داد.
این روند قطعاً برای مسئولان مربوطه قابل پیش بینی بوده اما در میان انبوه اولویت‌های دولت فعلی «اولویت» نداشته و کاری جهادی برای حل آن انجام نشده است.
از طرفی علاوه بر بالا بردن هزینه‌های این سفر به بهانه‌هایی از جمله بیمه و خروج از کشور و ...، برخلاف تمامی وعده‌های ارتباطی پیش از اربعین نیز جدول نرخ‌های منتشر شده از سوی رگولاتوری، نشانی از تحقق وعده‌ها ندارد و نگاه درآمد محور بر تماس‌های تلفنی زائران همچنان حاکم است.
علی‌رغم کارهای مهم انجام شده با توجه به افزایش هر ساله تعداد مشتاقان زیارت اربعین لازم است سازمان‌های مربوطه به ویژه دولت با رصد کمبودها و نواقص از هم اکنون به فکر برنامه‌ریزی و رفع مشکلات باشند تا در سال‌های آینده شاهد حضور پرشورتر و کم زحمت مردم کشورمان در این مراسم بی‌نظیر باشیم.