یحیی ذبیحی

هاشمی رفسنجانی در روزهای گذشته در مصاحبه با روزنامه اعتماد درباره نتیجه انتخابات ریاست جمهوری سال آینده، رای روحانی را تضمین شده خواند و گفت؛ «نظر من اين است كه الان وضع آقاي روحاني بيشتر از هر كانديدايي كه مي‌تواند به ميدان بيايد، بهتر است. من اين‌گونه مي‌بينم. اكثر كساني كه به آقاي روحاني راي دادند، از انتخاب خود راضي هستند...الان همه بر سر راي‌شان مي‌مانند. آنهايي كه راي دادند، نيروهاي حزبي از جريان معتدل، اصلاح‌طلب، مديريت‌ها، نخبگان و كساني بودند كه تحليل‌هاي درستي از شرايط دارند. ممكن است افرادي هم تغيير راي داده باشند كه جاي آنها هم افراد ديگري مي‌آيند. به نظرم راي ايشان كاملا تضمين شده
است.»
ادعای جناب هاشمی درباره حتمی بودن رای آوری روحانی اولین و آخرین مورد از این اظهارات قابل تامل نیست و مروری اجمالی بر رسانه‌ها و مواضع چهره‌های اصلاح‌طلب نشان می‌دهد چنین سخنی یک خط قابل پیگیری و حساب شده از سوی این جریان است که از مدت‌ها پیش عملیاتی شده و با نزدیک شدن به انتخابات پررنگ‌تر نیز خواهد شد.
کاش ما هم رای می‌دادیم!
دی ماه سال گذشته بود که سخنگوی حزب اعتدال و توسعه که دبیر کلی آن‌را محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت بر عهده دارد، در بخشی از گفت‌وگوی خود با روزنامه شرق گفته بود: به نظر می‌رسد حمایت موثری که از جانب نیروهای سیاسی حامی دولت صورت گرفت، همچنان پابرجاست و حتی بخشی از آن ١٤میلیون که رأی ندادند؛ بعد از انتخابات و اخیراً در پی موضع‌گیری‌های روحانی می‌گویند ‌ای‌کاش ما هم رأی داده بودیم!
غلامعلی دهقان که مدیر مسئولی روزنامه آفتاب یزد را نیز بر عهده دارد همچنین در ادامه گفته‌های خود مدعی شده بود: به نظر می‌رسد (روحانی) در سال ٩٦ با رای به مراتب بیشتر از سال ٩٢، بازهم به ریاست‌جمهوری انتخاب خواهد شد.
پیش‌بینی‌های زودهنگام
اگر این روزها نگاهی به صفحات روزنامه‌های اصلاح‌طلب و سایت‌های خبری آنها بیندازید، هر روز با تحلیل‌ها و مواضعی از این دست روبرو خواهید شد. برای نمونه رسول منتجب‌نیا روز یکشنبه هفته جاری در مصاحبه با سایت انتخاب درباره انتخابات پیش رو و وضعیت روحانی گفت: تحلیل‌ها نشان می‌دهد که روحانی در شرایط کنونی رقیب هم ارزی ندارد و او در واقع بی‌رقیب است. حتی برخی حدس می‌زنند رای ايشان به مراتب از سال 92 بیشتر خواهد بود .
منتجب نیا در ادامه می‌گوید: روحانی صلاحیت و شایستگی اش را به منصه ظهور گذاشته و شانس و پشتوانه قوی‌ای بین مردم و نیروهای سیاسی دارد، لذا احتمال  موفقیت ايشان بسیار بالاست.
نجفقلی حبیبی دیگر فعال اصلاح‌طلب نیز در مصاحبه‌ای با روزنامه آرمان (شنبه 15 آبان) درباره انتخابات آتی می‌گوید؛ «اصولگراها خود مي‌دانند هيچ يك از كانديداهاي آنها از توان لازم براي رويارويي با روحاني برخوردار نيست...از آنجا كه رئيس‌جمهور يك دوره چهار ساله را پشت سر گذاشته، اكنون به امور و مسائل موجود در كشور و جامعه بيش از ديگران واقف است. به همين علت لازم است يك فرصت چهارساله ديگر به رئيس‌جمهور براي تكميل اجراي مسئوليت‌ها و تحقق برنامه‌هايش داده شود، زيرا اقدامات رئيس‌جمهور در حيطه اشتغالزايي، بهبود وضعيت معيشت مردم و... براي رسيدن به نتيجه مورد انتظار نياز به يك بازه زماني دارد.»
محمد عطریانفر نیز در مصاحبه با خبرگزاری ایلنا به موضوع انتخابات 96 پرداخته و مدعی است نامزدهای بالقوه اصولگرا برای شکست به میدان می‌آیند. وی می‌گوید؛ «حتما شخصیت محترمی مثل آقای ولایتی برای این دوره در انتخابات شرکت نمی‌کند، قطعا آقای علی لاریجانی مطرح نخواهد شد یا محسن رضایی یقینا نخواهد آمد. افرادی مثال ضرغامی، قالیباف و جلیلی نام‌هایی است که این روز‌ها بر سر زبان‌های چهره‌های اصولگرای مطرح هستند ولی اصولگرایان هر کسی را در این سطح انتخاب کنند، برای شکست به میدان دعوت کرده‌اند.»
سایت نامه نیوز منتسب به یکی از وزرای دولت یازدهم 30 خرداد سال جاری در گزارشی می‌نویسد؛ «تقريبا هيچ. اين جمله دوكلمه‌اي بدون ساختار نتيجه بررسي رقباي روحاني درانتخابات سال آتي رياست‌جمهوري است...كمتر از يك سال به رقابت‌هاي خرداد ۹۶ باقي مانده است و اصولگرايان هيچ گونه تحركي در جهت ائتلاف‌هاي درون تشكيلاتي خود انجام نداده اندو بعيد است در مدت باقيمانده هم بتوانند هم تصميم به رقابت با روحاني بگيرند و هم به اجماع رسيده و ائتلاف كنند. در نتيجه پذيرش شكست از روحاني از هم‌اكنون در ميان اصولگرايان شنيده مي‌شود.»
ادعا از سوی مردم
البته اصلاح‌طلبان می‌کوشند به تحلیل‌های خود رنگ و بوی مردمی و اجتماعی نیز بدهند تا به مخاطب چنین القا کنند که ادعاها درباره تضمین شده بودن رای روحانی در انتخابات 96 صرفاً تحلیل چهره‌های سیاسی اصلاح‌طلب نیست و در پس این تحلیل‌ها موج‌ها و پشتیبانی‌های اجتماعی نیز وجود دارد. اینجاست که روزنامه آفتاب یزد در گزارش خود از سفر اخیر رئیس‌جمهور به قزوین(7 مهر 1395) اینگونه می‌نویسد؛ «تاریخ تولد شعار «با روحانی تا 1400»، به 22 خردادماه 95 بازمی‌گردد. زمانی که مردمان شهر سرخه، زادگاه رئیس‌جمهور، مطالبه و خواست خود مبنی‌بر مانایی و پایداری حسن روحانی در پاستور تا 4سال دیگر را ، در بنرهای «با روحانی تا 1400» نمایش دادند. قدرت نفوذ این شعار در میان آحاد ملت ایران به قدری بود که در سفرهای استانی رئیس‌جمهوری متجلی می‌شد و مردم حمایت خود را از رئیس‌دولت تدبیر و امید با بهره‌گیری از شعار « با روحانی تا 1400» نشان می‌دادند. اما در کمتر از 8 ماه مانده به دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، روزگذشته مردم استان قزوین این شعار را به بلوغ رساندند و آن را تکمیل کردند چرا که عبارت «تَکرار می‌کنیم» را که گلواژه پیروزی لیست امید در انتخابات مجلس دهم بود، به «روحانی تا 1400» اضافه کردند و با حضور حداکثری و تشکیل اجتماعی بزرگ در مقر سخنرانی رئیس‌جمهور پلاکارد‌ها‌ی «تَکرار می‌کنیم روحانی تا سال 1400» را بر افراشتند. بدین ترتیب پیش از آنکه اصلاح‌طلبان و حامیان دولت برای انتخابات اردیبهشت ماه 96 ساز و کاری تعبیه کنند و به جهت‌دهی مردم بپردازند، قزوینی‌ها‌، خود به صورت خودجوش درصدد برداشتن گام سوم اصلاح‌طلبان برآمدند و بر آن شدند تا حماسه 24خرداد92 و هفتم اسفند94 را در اردیبهشت96 تکرار کنند.»
سربازگیری از جبهه رقیب
اصلاح‌طلبان برای تکمیل عملیات سیاسی و روانی خود به سراغ برخی افراد رفته و از زبان آنان ادعاهای جالب و قابل تاملی را درباره انتخابات 96 مطرح می‌کنند که اهم محورهای این ادعاها عبارتند از؛
1- روحانی در انتخابات 96 رقیبی ندارد
2- اصولگرایان قصد رقابت با روحانی را ندارند
3- بخشی از اصولگریان حامی روحانی در انتخابات آتی هستند
خبرگزاری ایلنا اواسط مرداد سال جاری به سراغ امیرمحبیان رفته و از وی به عنوان فعال و تئوریسین جریان اصولگرا نام برده و به نقل از وی می‌نویسد؛ «احتمال حمایت مشروطِ طیفی از اصولگرایان از روحانی وجود دارد.» نکته جالب اینکه وی هر چند وقت یک‌بار با تابلوی جریان اصولگرایی مهمان نشریات زنجیره‌ای بوده و مواضع قابل تاملی را به اسم این جریان بیان می‌کند!
البته اصلاح‌طلبان نیز مشوق چنین مواضعی هستند. محمد کیانوش راد عضو شورای مرکزی اتحاد ملت درباره احتمال حمایت اصولگرایان از روحانی به خبرگزاری ایلنا (10 مرداد 1395) می‌گوید: آنها با شیوه‌های مختلف در صدد این هستند که روحانی را نامزد خود معرفی کنند اما این امر بدی نیست و اتفاقا اگر این تصمیم را بگیرند، کنشی عاقلانه داشته‌اند.
نماینده اهواز در مجلس ششم می‌افزاید: امروز کشور نیازمند تفکر اعتدالی است، لذا چه اصلاح‌طلبان چه اصولگرایان اگر از روحانی حمایت کنند راه درستی را انتخاب کرده‌اند.
غلامرضا مصباحی مقدم 18 خرداد سال جاری در مصاحبه با خبرآنلاین گفته بود؛ «اينطور نيست که شرايط آقاي روحاني شرايطي باشد که مورد اقبال اصولگرايان قرار نگيرد و محتمل است مجموعه اصولگرايان در انتخابات رياست جمهوري از ايشان حمايت کند و اگر گزينه بهتري نداشته باشيم حتما وارد گفت‌وگو با ايشان خواهيم شد.»
مواضع مصباحی مقدم به عنوان سخنگوی جامعه روحانیت مبارز باعث شد آیت‌الله موحدی کرمانی به عنوان دبیر کل این تشکل وارد میدان شده و درباره اظهارات مصباحی مقدم مبنی بر حمایت احتمالی این تشکل از حسن روحانی، بگوید: چنین چیزی اصلا مطرح نبوده و نیست و قبلاً هم گفته بودم که چنین اقدامی بسیار بعید است.
واقعیت‌های دور و مواج
مواضع اصلاح‌طلبان درباره انتخابات 96 را باید کنشی سیاسی با درون مایه عملیات روانی دانست که اهداف خاص خود را دنبال می‌کند و به نظر می‌رسد تاثیرگذاری منفی بر اردوگاه رقیب اصلی‌ترین هدف آن باشد. اصلاح‌طلبان پیش‌تر و بیشتر از هر کسی می‌دانند که انتخابات –بخصوص از نوع ریاست جمهوری- در ایران بشکل فوق العاده‌ای مشروط به موج اجتماعی روزهای پایانی دوران رقابت و منتهی به انتخابات است. این موج‌ها در عرض چند روز می‌توانند نتایج نظرسنجی‌ها را به‌کلی عوض کرده و نامزدی را که از شانس اندکی برای پیروزی برخوردار است راهی پاستور کنند و بالعکس نامزد محتمل را از گردونه خارج سازند. با توجه به این قضیه طرح چنین سخنانی درباره تضمینی بودن رای‌آوری یک نامزد بالقوه انتخاباتی در حالی که ماه‌ها تا انتخابات مانده، بیش از آنکه موضعی تحلیلی ومبتنی بر داده‌های آماری و علمی باشد، نوعی عملیات روانی زودهنگام است.
البته همه کسانی که به نوعی در اردوگاه گفتمانی دولت یازدهم تعریف می‌شوند چنین خوشبینانه موضع گیری نمی‌کنند و کم نیستند کسانی که در این باره هشدارهای جدی نیز داده‌اند. مصاحبه روز شنبه (15 آبان 1395) فرشاد مومنی با روزنامه آرمان از این دست هشدارهاست. این اقتصاددان اصلاح‌طلب و حامی دولت معتقد است وضعیت اقتصاد و معیشت باعث شده کارد به استخوان مردم برسد و تکیه دولت به آمارهای اقتصادی و تحلیل‌های مشاوران خود در این باره جای هشدار و تامل جدی دارد و می‌تواند برای روحانی در انتخابات سال آینده دردسرهای جدی بوجود آورد. وی در بخش‌هایی از این مصاحبه می‌گوید؛ «رشد اقتصادی چندان هم مطلوب نبوده است که بدان اشاره می‌کنند. در حقیقت رشد اقتصادی سال۹۵ یک رشد بی‌کیفیتی بوده است. بنابراین زمان آن فرا رسیده که اگر در مواردی که کاستی و نقصی در داده‌ها و تحلیل‌های سازمان‌های بین‌المللی وجود دارد به جای هتاکی و برچسب زنی به روش کارشناسی آنها، نقص‌ها را بر ملا کنیم چرا که در این صورت اعتماد از دست رفته جامعه را باز می‌گردانیم...آنچه جامعه ایران به‌شدت بدان نیازمند است و ضروری است رسانه‌ها و دولت نیز در این راستا همکاری کنند، این است که باید واقع بینی، سیاست و انصاف جایگزین سیاست‌زدگی، دستکاری آمار، اطلاعات و بازی‌های فرصت‌طلبانه شود...رئیس‌جمهور باید در سال پایانی مسئولیت خود به این امر توجه داشته باشد که مشاوران اقتصادی او گزارش و تحلیل واقع بینانه‌ای از وضعیت موجود در اقتصاد و معیشت مردم ندارند و مصالح او را در انتخابات آتی در نظر نمی‌گیرند.»
اگر چه بعید به نظر می‌رسد در هیاهوی جشن زودهنگام پیروزی، گوشی برای شنیدن هشدارهای اینچنینی پیدا شود اما برخی شواهد و مواضع شخص رئیس‌جمهور نشان می‌دهد وی هوشیارتر از آن است که تحت تاثیر مواضع دوستان و حامیانی که از اکنون وی را پیروز سال 96 معرفی می‌کنند قرار بگیرد و می‌داند که روزهای سختی را در پیش دارد.