اهمیت کار خیرین مدرسه‌ساز در ساخت و بازسازی مدارس (بخش نخست)
خیرین بسترساز علم و دانش
فریده شریفی
گاهی خدا می‌خواهد با دست تو دست دیگر بندگانش را بگیرد
وقتی دستی را به یاری می‌گیری
بدان که دست دیگرت در دست خداست.
خداوند با دستان تو دست انسان گرفتاری را گرفته است.
وقتی دست افتاده‌ای را می‌گیری و لبخند را مهمان قلبش می‌کنی
دستانت نورانی و بوسیدنی شده است...
فرهنگ کار خیر و امور خیریه در جامعه ما قدمتی دیرینه دارد. گرایش به کمک کردن و یاری رساندن به دیگران یکی از جنبه‌های بالندگی شخصیت انسان و رشد جنبه‌های معنوی و روحی اوست. نیکوکاری و حمایت از همنوع به ارزش‌های والایی برمی‌گردد که هر انسانی برای تجلی خصایل ارزشی وجود خود و پاسخ به نیازهای معنوی‌اش به انجام آن مبادرت می‌ورزد. مشارکت اکثریت مردم در امور اجتماعی و خیریه موجب تعالی جامعه و رشد فضایل اخلاقی در افراد آن جامعه خواهد شد.
ای که دستت می‌رسد، دستی بگیر
اسلام دین محبت و رأفت و دین مهربانی و بخشش است و همان‌گونه که در مورد احکام و واجبات کوتاه نمی‌آید و مومنان را به پایبندی به احکام و موازین شرعی ترغیب می‌کند در مورد اعمال خیر، گذشت، فداکاری و انفاق دست انسان‌ها را باز گذاشته تا ببخشند و بخشیده شوند. انسانی که از نعمت‌های بیکران خالق بی‌همتایش استفاده می‌کند شایسته نیست که به فکر بیماران و نیازمندان باشد؟! شایسته نیست که خوشحالی خود را بین محرومان و نیازمندان تقسیم کند، شایسته نیست تا دستی را بگیرد تا خداوند دست‌های او را بگیرد چرا که دست خدا بالای همه دست‌ها است.
«نبی‌الله عشقی ثانی» استاد دانشگاه و مدیرعامل خانه خیرین ایران درباره امور خیریه به ویژه مدرسه‌سازی در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان می‌گوید: «خداوند متعال انسان را به گونه‌ای خلق کرده که اهل خیرخواهی و نیکوکاری است. اما خیرخواهی و نیکوکاری فقط شامل مسجدسازی مدرسه‌سازی و... نمی‌شود بلکه انسان از همان ابتدای صبح که از خانه بیرون می‌آید تا آخر شب که سر بر بالین می‌گذارد می‌تواند کار خیر انجام دهد، چرا که خیرخواهی حد و مرز ندارد، محدود به زمان یا مکان معین نمی‌شود، بزرگ و کوچک ندارد، زن و مرد ندارد، کودک و نوجوان ندارد همه و همه می‌توانند در کارهای خیر مشارکت داشته باشند. به طور مثال وقتی از خانه بیرون می‌آیید و تکه سنگی در پیاده‌رو و مسیر عبور و مرور مردم می‌بینید اگر آن را کنار بگذارید تا افراد راحت‌تر رفت و آمد کنند کار خیر انجام داده‌ایم، اگر آدرسی را به کسی یاد دادید و او را راهنمایی کردید، اگر نابینایی را از خیابان عبور دادید اگر گرفتاری کسی را حل و فصل کردید و گره از کار کسی گشودید و حتی ذکر صلوات هم می‌تواند کار خیر محسوب شود، به همین دلیل زمینه‌های خیرخواهی فراوان است و محدودیتی برای کسی ندارد.»
وی اضافه می‌کند: «خوشبختانه 17 هزار موسسه خیریه ثبت شده در ایران فعال است که در راستای توانمندسازی مردم اقدام می‌کنند، اما مسئله مهم این است که مردم باید به این موسسات خیریه اطمینان داشته باشند و به آنها اعتماد کنند. مردم باید مطمئن باشند که این موسسات به حرف‌های خود عمل می‌کنند و این تشکل‌ها را متعلق به خود و خدا بدانند مردم باید بدانند که این موسسات فقط واسطه خیر هستند و نقش انتقالی دارند که باید به مردم خدمت کنند در غیر این صورت رسالت واقعی خود را انجام نداده‌اند.»
مدیرعامل خانه خیرین ایران تصریح می‌کند: «مردم باید آن‌طور که دلشان می‌خواهد در امور خیریه مشارکت داشته باشند مثلا یک عده دلشان می‌خواهد در امر ساخت مسجد مشارکت کنند، عده‌ای دیگر مدرسه‌سازی را توشه آخرت و از باقیات صالحات می‌دانند، برخی شهریه دانشجویان نیازمند را می‌دهند وعده دیگر سرپرستی ایتام را قبول می‌کنند، این اعمال خیر به هر صورت و به هر نوعی که باشند خوب و خداپسندانه است و باید مردم را به این اعمال تشویق کرد.»
وی همچنین خاطرنشان می‌کند: «ایران کشوری اسلامی است و در زمینه موسسه‌های خیریه باید با نگرشی دینی و اسلامی به موضوع نگاه شود و بیش از سایر کشورها در راستای امور خیرخواهانه اقدام و عمل شود.»
هدف از زندگی، تکامل نفس انسان و صعود او به مراتب بالای انسانیت است انسان برای ماندن نیامده است برای ساختن نفس خود به این دنیا آمده تا علاوه بر تربیت و ساختن خود بتواند در تربیت دیگران هم موثر واقع شود.
انسان در مسیر خودسازی باید خیلی از مشکلات را تحمل کند و موانع را از سر راهش بردارد و تلاش‌هایش را در راه خدا و برای او صورت گیرد چون کسانی که برای خدا مجاهدت می‌کنند و از مال و جان خود می‌گذرند مشمول حمایت و هدایت الهی هستند و بهترین پاداش‌ها به آنان تعلق می‌گیرد.
انسان‌های بزرگ، گام‌های بزرگ
دانش‌آموزان بزرگترین سرمایه ایران اسلامی هستند و استقلال اقتصادی فرهنگی و سیاسی جامعه مرهون آموزش صحیح و مناسب آنان است، به همین دلیل نقش مدرسه و لزوم مدرسه‌سازی برای دانش‌آموزان وظیفه خطیری است که دولت خدمتگزار و خیرین مدرسه‌ساز در سال‌های گذشته وجه همت خویش قرار داده‌اند.
دکتر «زهره اللهیان» نماینده مردم تهران در مجلس هشتم در این زمینه در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان تاکید می‌کند: «بدون شک در جامعه اسلامی، مشارکت مردم در امور اجتماعی بسیار مهم و ضروری است و در این زمینه بارها رهبر معظم انقلاب تاکید داشته‌اند که مسایل آموزشی و بهداشتی باید مردم محور باشد و مشارکت مردم در امور اجتماعی باید نهادینه شود.»
وی اضافه می‌کند: «اگر مردم در امور مهمی چون آموزش مشارکت نداشته باشند بار سنگینی برعهده دولت گذاشته خواهد شد و مشکلاتی در دراز مدت ایجاد خواهد کرد بنابراین مشارکت مردم و خیرین در امر مدرسه‌سازی و نوسازی مدارس بسیار مهم تلقی می‌شود.»
نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی می‌گوید: «خیرین مدرسه‌ساز در طول سال‌های گذشته قدم‌های بزرگی در امر مدرسه‌سازی برداشتند و در بسیاری از مناطق و روستاهای کشور، دولت را از بار فشار مالی رهانیدند به نحوی که اگر اقدامات بزرگ و موثر این افراد خیر نبود دولت باید متحمل فشارهای زیادی می‌شد.»
وی تصریح کرد: «موفقیت اقدامات خیرین مدرسه‌ساز در ایران به حدی بود که حتی در کشورهای دیگر هم از این مسئله الگو گرفته شد و مدارس برای دانش‌آموزان ایرانی با کمک افراد خیر و نیکوکار تأسیس شد. به همین دلیل چنین اقدامات موفقی باید نظم و انسجام خود را پیدا کند و در قالب یک حرکت موفق مردمی نهادینه شود.»
به گفته نماینده تهران در مجلس هشتم، دولت و آموزش و پرورش هم در زمینه تشویق خیرین مدرسه‌ساز تاثیر فراوانی دارند و باید تقویت‌کننده اقدامات و فعالیت‌های این افراد باشند تا روز به روز بر دامنه این فعالیت معنوی و آخرت‌ساز افزوده شود.
وی همچنین یادآوری می‌کند که همکاری برخی از این خیرین مدرسه‌ساز با برخی ارگان‌ها و نهادها می‌تواند بیشترین تاثیر را در جامعه داشته باشد به طور مثال همکاری و هماهنگی خیرین مدرسه‌ساز با کمیته امداد امام‌خمینی(ره) می‌تواند در امر آموزش دانش‌آموزان و مددجویان تاثیر شگرفی داشته باشد و بسیاری از مشکلات جوانان و نوجوانان تحت پوشش کمیته امداد حل و فصل شود. چرا که در بسیاری از روستاها و مناطق محروم کشور مدرسه به اندازه کافی وجود ندارد یا مدارس دو یا سه شیفته هستند و برخی از آنها نیز آن‌قدر فرسوده‌اند که نیاز به بازسازی و مرمت دارند و خیرین مدرسه‌ساز می‌توانند ایجاد، بازسازی، مرمت و تعمیر این مدارس را در اولویت اقدامات نیکوکارانه خود قرار دهند.
خاطره‌ای خواندنی
«محمدرضا خباز» استاندار سمنان در هجدهمین جشنواره خیرین مدرسه‌ساز استان سمنان به ذکر خاطره‌ای خواندنی در دوران خدمت خود در آموزش و پرورش می‌پردازد که معجزه مدرسه‌سازی و رضایت خداوند از دست‌هایی که برای کودکان مدرسه و مراکز آموزشی می‌سازند را به خوبی نشان می‌دهد، خاطره‌ای که ثابت می‌کند دستی که کمک می‌کند از دستانی که برای دعا بالا می‌روند مقدس‌تر است.
وی می‌گوید: «حدود سال 1369 به عنوان رئیس آموزش و پرورش در منطقه احمدآباد مشهد خدمت می‌کردم و در آنجا بود که با چشم و قلب خود، نتیجه اعمال خیر خیرین مدرسه‌ساز را با همه وجود احساس کردم... یک روز با یک خانم پزشک آشنا شدم که بر اثر یک تصادف ویلچرنشین شده بود و پزشکان به وی گفته بودند به دلیل شرایط جسمی ناگواری که برای ایشان به وجود آمده باید تا آخر عمر خود را با ویلچر بگذراند، این خانم به دلیل حساسیست بالا به برخی داروها نمی‌توانست عمل جراحی انجام دهد لذا کاملا زمین‌گیر شده بود و با کمک همسر و فرزندانش رفت و آمد می‌کرد.»
استاندار سمنان اضافه می‌کند: «پس از دیدار با این خانم پزشک پیشنهادی به ذهن من رسید و بلافاصله به ایشان گفتم شما برای دانش‌آموزان یک منطقه محروم در یکی از روستاهای مشهد مدرسه بسازید تا ان‌شاءالله خداوند به لطف و کرمش و به شفاعت امام‌رضا(ع) شما را شفا دهد. ایشان بلافاصله قول ساخت یک مدرسه را داد و قرار شد در یک منطقه محروم و در روستایی پیرامون مشهد که دختران آن روستا تنها امکان تحصیل تا کلاس پنجم راداشتند و پس از آن به دلیل نبود مدرسه ناچار بودند خانه‌نشین شوند مدرسه ساخته شود.
این پزشک خیر به آن روستا رفت و وقتی دختران روستا را در آن وضعیت دید بلافاصله کار ساخت مدرسه آغاز شد و روز 13 آبان مدرسه به طور رسمی با حضور مسئولان وقت خراسان رضوی افتتاح شد.»
محمدرضا خباز یادآور می‌شود، چند ماه پس از افتتاح این مدرسه به ما خبر دادند که این خانم پزشک شفا گرفته و کاملا سلامتی خود را باز یافته است.
ما بلافاصله با ایشان دیدار کردیم و در کمال تعجب دیدیم که زنی که تا پیش از این روی ویلچر نشسته بود و با کمک دیگران حرکت می‌کرد سلامتی خود را بازیافته و روی دو پای خود بدون هیچ سختی و مشقتی راه می‌رود.
این خانم پزشک به ما گفت که بدون تردید شفای خود را از امام‌رضا(ع) گرفته و نه تنها پاها بلکه مشکلات دیگری که ناشی از حساسیت به دارو داشت کاملا رفع شده است...»
محمدرضا خباز می‌گوید: «بدون تردید تا زمانی که در این مدرسه جوانان و نوجوانان درس می‌خوانند و آینده خود را رقم می‌زنند و تامادامی که در این مدرسه قرآن و نماز خوانده می‌شود خیر مدرسه‌ساز چه در این دنیای فانی باشد یا نباشد از رحمت خداوند بهره‌مند خواهد شد.»
آمارها سخن می‌گویند
یکی از مظاهر مشهود تحولات اجتماعی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مشارکت مردم در صحنه‌های اجتماعی و فعالیت‌های مردمی است. مردم پس از انقلاب حضور فعالی در کارها و فعالیت‌های خیرخواهانه به ویژه امر مدرسه‌سازی از خود نشان داده‌اند که این مسئله نشان دهنده عمق ایمان و اعتقاد آنان به حکومت اسلامی و این باور گرانقدر است که با مدرسه‌سازی و کارهای خداپسندانه توشه‌ای برای آخرت خود فراهم می‌کنند.
به گفته معاون نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور زیربنای هر کلاس آموزشی قبل از انقلاب کمتر از 50 متر بود در حالی که بعد از انقلاب بر اساس آخرین آمارهای اعلام شده از سوی مرکز آمار و فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت آموزش و پرورش در مجموع 104 هزار و 114 مدرسه و مجتمع آموزشی در سراسر کشور وجود دارد که از این میزان 18 هزار و 700 مدرسه در قالب 105 هزار کلاس درس توسط خیرین مدرسه‌ساز ساخته شده است.«محمدرضا حافظی» رئیس مجمع خیرین مدرسه‌ساز در این باره می‌گوید: «35 درصد مدارس کشور در 550 شهر از 31 استان با کمک افراد خیر و نیکوکار ساخته شده است. نیکوکارانی که بسیاری از آنان سن و سال بالایی دارند اما در عرصه این اقدام انسان دوستانه و خیرخواهانه هیچ‌گاه احساس پیری نکرده و به تلاش خود ادامه می‌دهند.»
وی با تاکید بر اینکه روند فعالیت خیرین مدرسه‌ساز ایران حرکتی است که دنیا باید در برابر آن سر تعظیم فرود بیاورد خاطرنشان می‌کند: «در طی 18 سال گذشته میزان کمک‌های خیرین مدرسه‌ساز از میزان اعتبارات دولتی بسیار بیشتر بوده است و تحریم و شرایط سخت اقتصادی نیز نتوانست جلوی کمک‌های مردمی را بگیرد.»
در حال حاضر 13 میلیون دانش‌آموز در مدارس خیرساز کشور تحصیل می‌کنند و این آماری است که جای بسی افتخار در میان کشورهای دیگر را دارد.