به گزارش مشرق، محمدباقر نوبخت ۲۹ مرداد امسال بخشی از برنامه دولت برای افزایش واردات برنج را ناخواسته افشا کرد و گفت: خیلی تلاش داریم که دست به واردات برنج نزنیم؛ ولی درصورت لزوم برای تنظیم بازار با رعایت حقوق کشاورزان به رعایت حقوق مصرف‌کنندگان نیز خواهیم پرداخت و با واردات کالاهای اساسی تنظیم بازار را به دست خواهیم گرفت.
اما برخلاف صحبت‌های سخنگوی دولت تدبیر و امید، واردات برنج هیچگاه در این دولت با رعایت حقوق مصرف‌کنندگان رابطه‌ای نداشته و این رابطه صرفا با میزان فروش نفت خام کشور بوده است. هرگاه درآمد نفتی کشور کاهش یافته، میزان واردات برنج هم کاهش یافت و هرگاه میزان درآمد نفتی افزایش یافته است. آمارها به اثبات این حرف می‌پردازند.
درآمد نفتی کشور در سال‌های ۹۲ تا ۹۴ به تریب ۱۶ و ۳۴ درصد کاهش یافته و در چهار ماهه نخست امسال، نسبت به سال قبل ۱۵ درصد افزایش یافته است.
همچنین عملکرد دولت در آزاد‌سازی واردات برنج و اختصاص ارز به واردکنندگان برنج رابطه مستقیمی با تغییرات درآمد نفتی در سه سال گذشته دارد.
ایران در سال ۹۲، یک میلیون و 956 هزار تن؛ در سال ۹۳، یک میلیون و 207 هزار تن؛ در سال ۹۴، 744هزار تن و در ۴ ماهه نخست امسال 325 هزار تن واردات برنج داشته که عمده این واردات از کشورهای هند و پاکستان بوده است.
به این ترتیب واردات برنج در سال 93 نسبت به 92 و 94 نسبت به 93 هر کدام 62 درصد کاهش یافته است چرا که درآمد نفتی کشور در این دو سال کاهش یافته بود ولی با افزایش 15 درصدی درآمد نفتی کشور در 4 ماهه نخست، میزان واردات برنج نیز 31 درصد افزایش یافته است.
به این وصف، سؤالی که مطرح می‌شود در چرایی رابطه فروش نفت با واردات برنج است؟
جواب این سؤال در خارج از دسترس بودن پول نفت صادر شده مطابق تحریم‌های هسته‌ای است که در توافق هسته‌ای (برجام) لغو یا تعلیق نشده است. تمامی پول نفت ایران، در حسابی در بانک کشور خریدار نفت بلوکه می‌شود و ایران تنها می‌تواند با آن پول به واردات کالا از همان کشور روی آورد.
به عبارتی دیگر دولت اعتدال، پس از نداشتن دستاوردی در برجام، بعلت ضعف‌های مهم ساختاری توافق، تنها راه برگشت پول نفت فروخته شده خود را در واردات برنج و دیگر کالاهای اساسی می‌بیند، از این سو اقدام به باز کردن درهای واردات این کالاها و اختصاص ارز به واردکنندگان و تبدیل ان به ریال برای تزریق در بودجه نموده است.
خطر نابودی تولیدات کشاورزی داخلی
با این حال خسارت‌های ضعف‌های ساختاری برجام در این زمینه صرفا به واردات کالاهای اساسی همچون برنج خلاصه نمی‌گردد، بلکه تمامی برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی برای خودکفایی در زمینه تولید برنج را نیز کان لم یکن خواهد کرد.
مدیر کل دفتر امور غلات و کالای اساسی وزارت جهاد کشاورزی 18 تیر امسال در مصاحبه‌ای اعلام کرده بود، امسال میزان تولید برنج به سه میلیون و 200 هزار تن می‌رسد که نسبت به سال گذشته 500 هزار تن افزایش دارد.
از آنجا که طبق اعلام معاون امور توليدات گياهي وزير جهاد كشاورزي میزان سرانه مصرف برنج در کشور 40 کیلوگرم است، حداکثر میزان مصرف سالانه برنج در کشور 3 میلیون و 200 هزار تن، معادل برنامه این وزارت خانه برای خودکفایی صد در صدی در تولید این محصول استراتژیک در سال 95 است ولی در همین بازه 4 ماهه نخست 95، شاهد افزایش 31 درصدی واردات برنج به کشور بوده ایم و در این بازه زمانی 325 هزار تن برنج به کشور وارد شده است.
رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر خود با اقشار مردم سؤالی را از رئیس دولت اعتدال پرسیدند که مگر بنا نبود تحریم‌های ظالمانه رفع شود تا در زندگی مردم اثر بگذارد آیا پس از ۶ ماه هیچ تأثیر ملموسی در زندگی مردم دیده می‌شود؟ اگر نقض عهد آمریکایی‌ها نبود آیا دولت نمی‌توانست در این مدت کارهای فراوانی انجام دهد؟
برخلاف اظهارات رئیس‌جمهور و مقامات دستگاه دیپلماسی، برجام حتی تحریم‌های هسته‌ای کشور را تعلیق یا لغو نکرده و هر روز شاهد خسارت بیشتر این ضعف ساختاری در متن توافق هسته‌ای در کشور هستیم. افزایش واردات برنج که منجر به از بین رفتن برنامه‌های خودکفایی کشور در مسیر اقتصاد مقاومتی و ضررهای مالی فراوان به کشاورزان می‌شود از نتایج غیرقابل جبران، عملکرد ضعیف دولت یازدهم در مذاکرات هسته‌ای است.