انبوه ابهامات درباره قرارداد ایرباسی که عملی نشد
خرید 118 فروند هواپیمای ایرباس از سوی شرکت دولتی هما در سال گذشته خبرساز شد. علیرغم هیاهوی اولیه هنوز ایرباسها نیامده است. با این وجود وزیر راه دستور خرید بیش از صد فروند بوئینگ و 20 فروند هواپیما از یک شرکت ایتالیایی داده است. جالب اینکه همه این خریدها قرار است توسط شرکت زیانده دولتی هما انجام شود.
وبسایت الف ضمن انتشار این مطلب نوشت: هما نقدینگی لازم برای خرید چند ده میلیارد دلاری فوق را ندارد و از نظر قانونی نیز مجاز به بهرهمندی از تسهیلات صندوق توسعه ملی نیست. نسبت این خریدهای سنگین با اقتصاد مقاومتی مشخص نیست. نحوه تأمین منابع و بازپرداخت دیون خارجی هم هنوز اعلام نشده است. از همه مهمتر اینکه اساساً مسئولان هما طرح توجیهی برای خرید این تعداد هواپیما نداشته و صرفاً براساس توافق آقای آخوندی با رئیسجمهور پا پیش گذاشتهاند. همین موضوع باعث شده تا خرید فلهای مورد تمسخر برخی از تحلیلگران خارجی قرار گیرد.
اخیراً پاتریک کلاسون رئیس اندیشکده واشنگتن طی مقالهای در این رابطه گفته است: «حتی اگر رقابت نباشد، شرکت ایرانی در تأمین صندلیهای بیشتر مشکل جدی دارد. برای اینکه بیشتر این موضوع مشخص شود به این نکته توجه کنید؛ تعداد شرکت ایرفرانس (با آن عظمت و عملکرد) از تعداد هواپیماهایی که شرکت ایرانی سفارش داده کمتر است! بنابراین معلوم نیست چگونه این شرکت فکر میکند که میتواند مسافر کافی برای هواپیماهای سفارشی خود پیدا کند. هواپیماهای جدید بیشتر از دو برابر کل ظرفیت حمل مسافر ایران است و رشد اقتصادی ایران کندتر از آن است که بتواند تقاضای بزرگی برای هما ایجاد کند. حتی اگر با قصد تبدیل ایران به هاب پروازی منطقه مشابه مدل استانبول و دوبی هم خریدها صورت گرفته باشد باز ایران با موانع متعدد دیگری از جمله محدودیتهای اجتماعی نظیر ممنوعیت شراب و الزام به حجاب زنان مواجه است که چنین هدف فرضی را هم محقق نمیسازد.»
الف در ادامه نوشت: به هر حال تاکنون دولتیها پاسخی به انتقادات مربوط به این قرارداد ندادهاند چرا که مسئله اصلی به انتخابات 96 برمیگردد و این چیزی است که از نگاه آقای کلاسون مغفول واقع شده است. دولت فکر میکند این خرید گسترده میتواند بخشی از ذهنیت منفی عموم مردم در دوره پسابرجام را تلطیف کند. البته واقعاً معلوم نیست ذهنیت مردم چه تغییری نسبت به آمدن هواپیماهای جدید و بلیطهای گرانتر آینده خواهد داشت.