گزارش اتاق تهران نشان میدهد
اختلاف ۵ میلیارد دلاری بانک مرکزی و گمرک در ارزشگذاری صادرات غیرنفتی
معاونت بررسیهای اقتصادی اتاق تهران در گزارشی به اختلاف آماری دو نهاد مرجع یعنی سازمان گمرک و بانک مرکزی در مورد ارزش صادرات کالاهای غیرنفتی کشور در سال 1394 پرداخته و توصیه کرده است که با در پیش گرفتن یک روش واحد توسط نهادهای دولتی که مرجع آماری محسوب میشوند از بروز این اختلافات جلوگیری شود.
ﺑﺮ اﺳﺎس ﮔﺰارش آﻣﺎر ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ ﺗﺠﺎرت ﺧﺎرﺟﻲ گمرک، ﻃﻲ دوازده ﻣﺎﻫﻪ سال 1394 در ﻣﺠﻤﻮع 93/5 ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺗﻦ ﻛﺎﻻ ﺑﻪ ارزش 42/4 ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﺑﺪون اﺣﺘﺴﺎب ﻧﻔﺖ، ﮔﺎز و ﺗﺠﺎرت ﭼﻤﺪاﻧﻲ ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﻛﺸـﻮر ﺻـﺎدر ﺷـﺪه اﺳـﺖ. برابر ﻫﻤﻴﻦ ﮔﺰارش، آﻣﺎر ﺻﺎدرات ﻏﻴﺮﻧﻔﺘﻲ ﻛﺸﻮر ﺑﺪون اﺣﺘﺴﺎب ﺻﺎدرات ﻣﻴﻌﺎﻧﺎت ﮔﺎزي ﺑﻪ ﻣﻴﺰان 77/5 ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺗﻦ و ﺑﻪ ارزش 35/7 ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر عنوان شده است.
ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي ﻧﻴﺰ در آﻣﺎر ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺮاز ﭘﺮداﺧﺖﻫﺎ، ارزش ﺻﺎدرات ﻏﻴﺮﻧﻔﺘﻲ ﻛﺸﻮر در ﺳﺎل 1394 را ﺑﻴﺶ از 31 ﻣﻴﻠﻴـﺎرد دﻻر اﻋﻼم ﻛﺮده اﺳﺖ. در آﻣﺎر ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي، در ﺑﺨﺶ ﺻﺎدرات ﻧﻔﺖ ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎي ﺻـﺎدرات ﻧﻔـﺖ ﺧـﺎم و ﮔـﺎز ﻃﺒﻴﻌـﻲ و ﻣﻴﻌﺎﻧــﺎت ﮔــﺎزي ﺳــﺎﻳﺮ ﻣــﻮارد از ﺟﻤﻠــﻪ ﻓــﺮآوردهﻫــﺎي ﻧﻔﺘــﻲ و ﻣﺎﻳﻌــﺎت ﮔــﺎزي (ﺗﻌﺮفههای 2709و 2710و 2711) ﺻﺎدر ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﻣﻠﻲ ﻧﻔﺖ اﻳﺮان، ﻣﻠﻲ ﮔﺎز اﻳﺮان، ﻣﻠﻲ ﭘﺎﻻﻳﺶ و ﭘﺨﺶ ﻓﺮآوردهﻫـﺎي ﻧﻔﺘـﻲ اﻳﺮان، ﺷـﺮﻛﺖﻫـﺎي ﭘﺘﺮوﺷﻴﻤﻲ و ﺳﺎﻳﺮﻳﻦ (ﮔﻤﺮﻛﻲ و ﻏﻴﺮﮔﻤﺮﻛﻲ) ﻧﻴﺰ ﻣﺸﻤﻮل ﺻﺎدرات ﻧﻔﺘﻲ ﻗﻠﻤﺪاد شده است. اما معاونت بررسیهای اقتصادی اتاق تهران، سعی کرده است، براساس متدولوژی سازمان تجارت جهانی، تصویر روﺷﻦﺗﺮي از تقسیمبندی کالاها ارائه دهد.
در گزارش کارشناسان این معاونت آمده است که ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺠﺎرت ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺮﺧﻲ از ﻛﺎﻻﻫﺎ را در ﮔﺮوه ﺳﻮﺧﺖ ﺗﺤﺖ کد SITC3 ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺳـﻮﺧﺖﻫﺎي ﻣﻌﺪﻧﻲ، روانﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ و ﻣﻮاد واﺑﺴﺘﻪ است. این گروه ﭼﻬﺎر دﺳﺘﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺷﺎﻣﻞ ﻛﺪ 32 (زﻏﺎلﺳﻨﮓ، ﻛﻚ و ﺑﺮﻳﻜﺖ)، ﻛﺪ 33 (ﻧﻔﺖ و ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻧﻔﺘﻲ و ﻣﺤﺼﻮﻻت واﺑﺴﺘﻪ)، ﻛﺪ 34 (ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه) و ﻛﺪ 35 (ﺑـﺮق) را در ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﻫﺮﻳﻚ از ﻛﺪﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر ﺑﻪ اﺟﺰاﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ.
حال آنکه در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ آﻣﺎر ﻛﺎﻻﻫﺎي ﺻﺎدراﺗﻲ ﮔﻤﺮك ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎل 1394 ﺑﺎ ﻓﻬﺮﺳـﺖ ﻛﺎﻻﻫـﺎي ﮔـﺮوه ﺳـﻮﺧﺖ ﺳـﺎزﻣﺎن ﺗﺠـﺎرت ﺟﻬﺎﻧﻲ، ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از ﻧﻔﺖ ﺧﺎم، ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﻣﻴﻌﺎﻧﺎت ﮔﺎزي، ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻮارد در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻛﺎﻻﻫـﺎي ﺻﺎدراﺗﻲ ﻏﻴﺮﻧﻔﺘﻲ ﮔﻤﺮك ﺷﺎﻣﻞ 32 ردﻳﻒ ﺗﻌﺮﻓﻪ ﻫﺸﺖ رﻗﻤﻲ ﻗﺮار دارد در ﺣﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﻃﺒـﻖ ﺗﻌﺮﻳـﻒ ﺳـﺎزﻣﺎن ﺗﺠـﺎرت ﺟﻬﺎﻧﻲ در ﮔﺮوه ﺳﻮﺧﺖ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد. ارزش صادرات ﻛﺎﻻﻫﺎي ﮔﺮوه ﺳﻮﺧﺖ ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺠﺎرت ﺟﻬﺎﻧﻲ که در آﻣﺎر ﺻﺎدرات ﻛﺎﻻﻫﺎي ﻏﻴﺮﻧﻔﺘﻲ ﮔﻤﺮك در ﺳﺎل 1394 لحاظ شده، طبق برآوردهای معاونت اقتصادی اتاق تهران، ﺣﺪود 7/11 ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر است.
در ادامه این گزارش آمده است: در ﺻﻮرت ﻛﺴﺮ ارزش ﺻﺎدرات ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺬﻛﻮر از ﺻﺎدرات ﻏﻴﺮﻧﻔﺘﻲ ﮔﻤﺮك، رﻗﻢ ﺟﺪﻳﺪ 28/5 ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر اﺳﺘﺨﺮاج ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ رﻗﻢ 35/7 ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﺻﺎدرات ﻏﻴﺮﻧﻔﺘﻲ ﮔﻤﺮك ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ رﻗﻢ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ 31/03 ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي ﻧﻴﺰ ﺗﻔﺎوت دارد.
معاونت اقتصادی اتاق تهران، اﻧﺘﺸﺎر آﻣﺎرﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺮاي ﺻﺎدرات ﻏﻴﺮﻧﻔﺘﻲ ﻛﺸﻮر از ﺳﻮي ﻣﺮاﺟﻊ دوﻟﺘﻲ ﻛﺸﻮر، را نادرست دانسته و در نتیجهگیری این گزارش به این نکته اشاره میکند که به دلیل وﺟﻮد اﺧﺘﻼف ﺣﺪود 5 ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﺑﻴﻦ ارﻗﺎم ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺻﺎدرات ﻏﻴﺮﻧﻔﺘـﻲ، ﻻزم اﺳـﺖ ﻃـﻲ ﻫﻤـﺎﻫﻨﮕﻲ ﺑـﻴﻦ ﮔﻤـﺮك، ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺗﺠﺎرت و ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻛﺎﻻﻫﺎي ﻏﻴﺮﻧﻔﺘﻲ ﺻﺎدراﺗﻲ ﻛﺸﻮر ﻣﺸـﺨﺺ ﺷـﺪه و ﻣﻐـﺎﻳﺮتهای ﻣﻮﺟﻮد رﻓﻊ شود ﺗﺎ ﺑﺪﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ آﻣﺎري ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺻﺎدرات ﻏﻴﺮﻧﻔﺘﻲ ﻛﺎﻻﻳﻲ ﺗﻬﻴﻪ و ﻣﻨﺘﺸـﺮ ﻣـﻲﺷـﻮد و ﻣﺒﻨـﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻫﺪاف و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺻﺎدراﺗﻲ ﻛﺸﻮر و ﭘﺎﻳﺶ آﻧﻬﺎ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد، ﻗﺎﺑﻞ اﺗﻜﺎ و ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺎﺷﺪ.
بنا به پیشنهاد معاونت بررسیهای اقتصادی اتاق تهران مطلوب است که نهادهای مسئول در این حوزه با استفاده از کدهای سازمان تجارت جهانی در گروه سوخت، بطور مشخص کالاهایی که در دسته صادرات نفتی قرار میگیرند را مشخص کنند و با یک وحدت رویه تمامی این نهادها با کسر کالاهای معین و توافقشده از کل صادرات، رقم صادرات غیرنفتی را بیان کنند.