اما چرا هر سال با آغاز سفرهای نوروزی، به جای آرامش و ستایش معنویت از مقدم این سنت کهن و نیز تأمل در حکمت آفریننده یکتا، باید دغدغه حوادث تلخ و اسفناک در متن و  حاشیه این رویداد زمانی در اذهان مردمی و خانواده‌ها باشد؟
چرا همه ساله به دلیل انجام سفرهای نوروزی آن همه انرژی و هزاران نیرو و هزینه‌های اجرای طرح‌های ایمنی ویژه نوروزی در جاده‌ها صرف می‌شود؟
در بخش دوم این گزارش به چرایی موضوع و دلایل برخی تصادفات در گفت‌وگو با رانندگان و تعدادی از مسئولان مربوطه پرداخته‌ایم. و در ابتدا نیز سخنان فرمانده نیروی انتظامی در همایش سراسری روسا و مدیران پلیس راهور را می‌خوانید.
فعالیت 240 هزار مأمور نیروی انتظامی در طرح نوروزی
سردار اسماعیل احمدی‌مقدم فرمانده ناجا صبح روز دوشنبه 19 اسفند سال جاری در حاشیه نهمین همایش سراسری رؤسا و مدیران پلیس راهور در جمع خبرنگاران در پاسخ به سؤالی درباره طرح نوروزی ناجا گفت: حدود 240 هزار نفر مأمور نیروی انتظامی در فرماندهی‌های مختلف شیفت‌بندی شده و شبانه‌روز فعالیت خواهند کرد.
احمدی‌مقدم درباره سرقت‌ها و جرایم خشن نیز گفت: آن چیزی که مشخص است این است که جرایم خشن یا در سطح سال گذشته مانده یا کاهش بسیار کمی داشته است هرچند که سرقت‌ها 20 درصد افزایش یافته است.
وی درباره مبلغ جریمه‌ها در سال 92 گفت: مجموعا حدود هزار میلیارد تومان از طریق جرایم راهنمایی و رانندگی به حساب خزانه‌داری واریز شده است.
وی گفت: من به درستی میزان سهم ناجا را از این مقدار نمی‌دانم اما در قانون سهم مشخصی برای فرهنگ‌سازی، امداد و نجات و همچنین خود نیروی انتظامی در نظر گرفته شده است.
فرمانده ناجا درباره تکالیف دستگاه‌ها براساس برنامه سوم توسعه نیز گفت: چند تکلیف در قانون وجود داشت نظیر افرایش قیمت سوخت، مراقبت جاده‌ای و خروج ناوگان فرسوده از جاده‌ها که البته این‌ها به دلایلی محقق نشده است.
وی تصریح کرد: ما امیدواریم تا پایان برنامه سوم یعنی تا پایان سال 94، 30 هزار کیلومتر از جاده‌های کشور تحت پوشش هوشمند سازی جاده‌ها قرار گیرد.
روایات معاینه فنی...
«محمدرضا حاجی‌بیگی» مدیرعامل سازمان پایانه‌ها و پارک‌سوارهای شهردار تهران و رئیس هیئت مدیره اتحادیه سازمان‌های پایانه‌های شهرداری‌های کشور، درباره وضعیت معاینه فنی اتوبوس‌های مسافری بین‌شهری، چنین می‌گوید: «اصولا مجوز حرکت اتوبوس وقتی صادر می‌شود که دفترچه اتوبوس، مهر مدیر فنی شرکت و ثبت شماره معاینه فنی شش ماهه را داشته باشد. اما مسئله مهم تر این است که مدیران فنی با چه فرآیندی انتخاب می‌شوند، چه کسانی بر کار آنها نظارت می‌کنند و در کجا آموزش‌های لازم به آن‌ها داده می‌شود؟»
وی می‌افزاید: «عقیده دارم دلیل اصلی بخشی از حوادث ناگوار در جاده‌های کشور، بی‌توجهی به نقص فنی خودروهاست و در حالی که نقش و عملکرد درست مدیران فنی شرکت‌ها و تعاونی‌های مسافربری در این زمینه بسیار اهمیت دارد اما متأسفانه برخی از آن‌ها به تعهدات خود درست عمل نمی‌کنند و به راحتی از کنار مشکلاتی که می‌توانند خطرآفرین باشند و زمینه بروز حادثه را برای وسیله نقلیه فراهم می‌آورند می‌گذرند. بررسی برخی موارد حاکی است که یا اصلا نظارتی صورت نمی‌گیرد و یا مدیر فنی وجود ندارد که مسلما این موضوع تخلف است و باید با متخلفان براساس قانون و مقررات برخورد شود.»
تهیه معاینه فنی صوری!
وی در ادامه همین اظهارات با این بیان که سازمان پایانه‌های شهرداری وظیفه‌ای در ایجاد مراکز معاینه فنی ندارد فقط برای این مراکز امکاناتی را فراهم می‌آورد تا برای شهروندان سهل‌الوصول باشند، می‌افزاید: «نوع فعالیت برخی مراکز معاینه فنی و کیفیت خودروها طوری است که رانندگان اتوبوس یا صاحبان اتوبوس‌ها با مراجعه به مراکز معاینه فنی با شیوه‌های نادرست بدون آن که اتوبوس‌ها معاینه شوند به دریافت معاینه فنی یا به عبارتی معاینه صوری اقدام می‌کنند. اگرچه در این مورد پیگیری زیادی انجام شده اما مسئولان ذی‌ربط هنوز برای این عملکرد نادرست برخی مراکز معاینه فنی دقیق نظارت نکرده و به بررسی مؤثر این مسئله نپرداخته‌اند. حال سؤال این است: چرا باید اتوبوسی که نقص فنی دارد اجازه خروج از پایانه را کسب کند؟ در حالی که با استفاده از راهکارهای قانونی می‌توان رانندگان را ملزم کرد تا برای گرفتن مجوز معاینه فنی به مراکز معتبر مراجعه کنند.»
ادامه بیان مدیرعامل سازمان پایانه‌های تهران، محور چند و چون مسئله معاینه فنی ناوگان سنگین مسافربری است. حال با اشاره به زمان کنترل معاینه فنی اتوبوس‌ها، از ملزومات اجزای ایمنی اتوبوس‌ها، می‌گوید:
«طرح کنترل فنی اتوبوس‌های مسافربری برون شهری هر چند ماه یکبار به ویژه زمان‌های ازدحام مسافر و پیک سفر، در پایانه‌های مسافری تهران به اجر در می‌آید. در اجرای این طرح که با همکاری پلیس راهور، وزارت راه و سازمان پایانه‌ها انجام می‌شود وضعیت ظاهری و فنی اتوبوس‌ها شامل: لاستیک، سامانه روشنایی، چراغ‌های جلو، عقب، راهنما و خطر، شیشه جلو، برف پاک‌کن،کمربند ایمنی، تجهیزات ایمنی ضروری: خاموش‌کننده آتش‌نشانی، دکمه خروج اضطراری، جعبه کمک‌های اولیه، مخروطی و مثلث شبرنگ، هم چنین دودزا نبودن خودرو، مورد توجه و بررسی دقیق می‌باشند. درعین حال، کارشناسان پلیس راه با استقرار در هر یک از پایانه‌های مسافربری چهارگانه تهران وضعیت ظاهری و فنی اتوبوس‌ها را پیش از حرکت، با دقت کنترل می‌کنند. در صورتی که وضعیت فنی و ظاهری هر یک از اتوبوس‌ها با ضوابط و اصول استاندارد همخوانی نداشته باشد از حرکت آن جلوگیری و با اعمال قانون به علت نقص فنی، به مراکز مکانیزه معاینه فنی فرستاده می‌شود تا پس از رفع نقص و دریافت برگه معاینه فنی جدید به فعالیت خود ادامه دهد.
مسافران نقص فنی و کمبودها را
 اطلاع دهند
از طرف دیگر، آشنایی و آگاهی بیشتر شهروندان مسافر از تجهیزات ایمنی موجود در اتوبوس‌های مسافربری بین شهری و چگونگی استفاده از آن‌ها، هنگام رخداد حادثه، تاثیر به سزایی در نجات آن‌ها دارد. بنابراین باید در این باره برنامه‌ریزی کرد و با انتخاب راهکار مناسب، شهروندان را هرچه بیشتر با اصول ایمنی آشنا کرد حتی رانندگان می‌توانند پیش از حرکت در 5دقیقه و حتی کمتر، اطلاعات لازم را در این باره به مسافران متذکر شوند و سپس حرکت کنند.
رئیس هیئت مدیره اتحادیه سازمان پایانه‌های شهرداری‌های کشور هم چنین از شهروندان مسافر می‌خواهد در صورتی که کوچک ترین مشکل فنی در خودرویی مشاهده کردند نباید اجازه حرکت به آن بدهند. لذا با مشاهده هرگونه نقص یا کمبود در اتوبوسی که برای سفر آن‌ها تعیین شده، مراتب را به پلیس راهور، نمایندگان وزارت راه یا مدیران سازمان پایانه‌ها اطلاع‌رسانی کنند. این اقدام باعث می‌شود همه شرکت‌های مسافربری و حتی رانندگان به فکر بیفتند و دقت بیشتری در امور فنی اتوبوس داشته باشند.»
توصیه یک راننده به همکاران
«رانندگان در جاده باید نکات ایمنی و علایم راهنمایی و رانندگی را کاملا رعایت کنند و مجموعه موتور و کارکرد قطعات دیگر ماشین بی‌نقص باشد که سلامت خود و سرنشینان خودرو در طول راه حفظ و نیز از هر جهت راحت باشند.»
این مفهوم گفتار «بهروز عظیم» راننده ماشین سنگین پیرامون موضوع امنیت و آسایش در سفرهای نوروزی بین شهری است.
وی که هشت سال سابقه رانندگی دارد، در خصوص حوادث بر این باور است که علت تصادف در جاده‌ها در ایام نوروز ناشی از زیاد شدن تعداد ماشین‌های سواری و پایین بودن ظرفیت‌ جاده‌ها برای انبوه خودرو است. به گفته این راننده اتوبوس اگر مسافران کمتر از خودرو شخصی استفاده کنند و بیشتر با اتوبوس سفر کنند در آن صورت کشش جاده مناسب و یکدست و تصادفات کمتر خواهد شد.
لاستیک انباری است
من مقصر نیستم
«با این لاستیک‌ها در جاده‌ها ممکن است حادثه رخ دهد. لاستیک انباری است و من راننده مقصر نیستم!»
«انصاری» راننده اتوبوس با این نظر در خصوص موضوع چگونه بودن ایمنی راه در سفرهای نوروزی هم چنان با تاکید بر این که لاستیک انباری عرضه نشود، معتقد است «اگر لاستیک استاندارد قابل مصرف و خوب باشد پنجاه درصد تصادفات جاده‌ای پایین می‌آید.» می‌پرسم راه چطور است؟ می‌گوید: «برخی جاده‌ها مثل اتوبان قم- تهران خیلی خراب است. باید ترمیم شود.»
خواب آلود نرانید
«وضعیت راه‌ها نسبت به گذشته بهتر شده اما باز کاستی‌ها در مسیرهایی هست که نیاز به روکش آسفالت دارند.»
«علی داورپناه» با 15 سال سابقه رانندگی توصیه‌ای هم دارد: «رانندگان با توجه به ترافیک جاده‌ای شب عید، نکات ایمنی رانندگی را بیشتر رعایت کنند که سفر خوب و بدون حادثه و دغدغه داشته باشند. موضوع مهم دیگر آن که شخص خواب‌آلود رانندگی نکند.» وی با اشاره به آن که یک راننده خطاکار ممکن است بقیه راننده‌ها را زیر سوال ببرد، اظهار می‌کند همکاری پلیس در نظم و کنترل جاده خیلی خوب ومفید در تامین سلامت مسافران است و باید مردم و پلیس همکاری خوبی با هم داشته باشند.»
این لاستیک‌ها خطر سازند
در خصوص لاستیک‌های بی‌کیفیت، اخیرا عضو هیئت مدیره انجمن صنعت تایر ایران، گفته است بسیاری از تایرهای وارداتی در جریان کار، سریع تخریب و حادثه‌آفرین می‌شوند.
به گفته «مسعود بهرامی نوید» عضو هیئت مدیره انجمن صنعت تایر ایران، برخی واردکنندگان پس از واردات یک محموله تایر با کیفیت و دریافت مجوز، از تایرهای بی‌کیفیت و تاریخ مصرف گذشته برای واردات بعدی استفاده می‌کنند. وی ضمن خواستار شدن نظارت، برخورد قانونی و پیشگیری از واردات تایرهای بی‌کیفیت به بازار داخلی، می‌گوید: «بسیاری از تایرهای وارداتی از لحاظ ظاهری مشکلی ندارند اما در کار به سرعت تخریب و حادثه‌ساز می‌شوند.» ادامه گفته وی نیز حاکی از این است که «این نوع تایرها به شکل نامناسبی در انبارهای خارج از کشور نگهداری و پس از گذشت مدت زمان زیاد ناگزیر کیفیت خود را از دست می‌دهند و سپس هنگامی به ما فروخته می‌شوند که از نظر کیفیت و مرغوبیت استاندارد لازم را ندارند.»