حسن آقایی

نوروز در متن زندگی جنب و جوش و شادمانی ویژه‌ای برپا می‌کند اما در جاده‌ها رانندگی در ترافیک سنگین چه وضعیتی دارد؟ ایمنی، نظم و نظارت، رعایت مقررات راهنمایی و رانندگی چگونه خواهد بود؟ آیا ممکن است راننده‌ای گرفتار وسوسه خودکامگی شتاب و سرعت غیرمجاز شود؟ یا خدای ناخواسته در یک لحظه غفلت و سبقت و یا خواب آلودگی خط سبز هستی به رنگ قرمز مبدل شود؟
برنامه‌ریزی، تدابیر و نظارت در طرح نوروزی 93 در بخش کنترل و نظارت در جاده‌ها حال و هوای متفاوتی با سال‌ها پیش دارد و برخورد با رانندگان متخلف تا مرز خط قرمز قانونی و حتی محرومیت از رانندگی می‌باشد. سازمان راهداری هم باهمه امکانات تجهیزاتی و تسهیلاتی در 210هزار کیلومتر از راه‌های کشور آماده تامین ارائه خدمات به مسافران است.
نحوه و زمان فروش بلیت اتوبوس
طرح نوروزی 93 سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای از تاریخ 92/12/25 شروع و به مدت 20 روز تا تاریخ 93/1/15 ادامه خواهد داشت.
پیش فروش اینترنتی بلیت از تاریخ 92/12/11 و همچنین به صورت توأمان اینترنتی وحضوری از تاریخ 92/12/18 است. محل فروش بلیت‌ها به صورت حضوری در دفاتر شرکت‌های مستقر در پایانه‌های مسافری و در سطح شهر تهران و سایر استان‌هاست. پیش فروش اینترنتی بلیت از طریق سایتwww.payaneh.ir یا سایت اختصاصی شرکت‌های مسافربری و سایت ادارات کل حمل ونقل و پایانه‌های استانی قابل دسترسی است.
در طرح نوروزی 93 سازمان راهداری هم چنین تدابیر و اقدامات جامع و فراگیر خدماتی، تسهیلاتی و ایمنی از جمله: آمار سه گانه تعداد وسایل حمل ونقل جاده‌ای، به کارگیری و آمادگی انواع ماشین‌آلات راهداری، استقرار اکیپ‌های راهداری، انجام بهینه و آماده‌سازی شرایط جاده‌ها برای سفرهای نوروزی، استفاده از دوربین‌های ثبت سرعت غیرمجاز، موظف شدن شرکت‌های مسافربری به نظارت و کنترل فنی ناوگان‌ها، آمادگی پذیرایی راهدارخانه‌های مجهز از مسافران در شرایط جوی و ایستگاه‌های هواشناسی جاده‌ای مدیریت شده است.
7659 دستگاه ماشین‌آلات در گردنه‌ها
در این گزارش برخی از محورهای مصاحبه «مهندس داود کشاورزیان» رئیس سازمان راهداری حمل و نقل جاده‌ای، درخصوص طرح نوروزی را می‌خوانیم: «در ایام نوروز 19500 دستگاه اتوبوس که غالبا از نوع ویژه می‌باشند، 35900 دستگاه مینی‌بوس و35800 سواری که هموطنان را به مقاصدشهری‌شان منتقل می‌کنند، استقرار 1375 اکیپ راهداری زمستانی و نوروزی در طول بیش از 210 هزار کیلومتر از راه‌های سراسر کشور ، آماده‌باش 506 راهدار با به کارگیری حدود 7هزار و 659 دستگاه ماشین‌آلات راهداری در 502 گردنه کشور، 649 راهدارخانه با تجهیزات و امکانات لازم آماده پذیرایی از مسافران در شرایط نامساعد جوی، گزارش‌دهی 58 ایستگاه هواشناسی جاده‌ای از شرایط و وضعیت آب و هوایی و جوی گردنه‌های مهم و آگاهی هموطنان و استفاده بهینه وکامل از دوربین‌های ثبت سرعت غیرمجاز، از دیگر امکانات طرح نوروزی است.
در این راستا اخیرا تفاهمنامه‌ای بین سازمان راهداری و حمل ونقل جاده‌ای و پلیس راهور ناجا منعقد شده است که براساس آن هر گونه تخلف رانندگی در جاده‌ها مورد ثبت قرار می‌گیرد.
از سوی دیگر ادارات کل راه و شهرسازی در سراسر کشور از هفته‌های اخیر شروع به مرمت، بهسازی و آماده‌سازی شرایط جاده‌ها برای سفرهای نوروزی کرده‌اند. راهداران هم در ایام اجرای طرح نوروزی به صورت شبانه‌روزی آماده ارائه خدمات خواهند بود.»
ادامه گفتار «کشاورزیان» دلالت بر انجام هماهنگی لازم با دستگاه‌هایی همچون آموزش وپرورش و آموزش عالی برای تعطیلی دانش‌آموزان، دانشجویان و سربازان و موظف شدن شرکت‌های مسافری به نظارت لازم و بیشتر از طریق کنترل‌های فنی بر ناوگان از دیگر برنامه‌های سازمان راهداری در قالب طرح نوروزی است. او هم چنین خبر از آن داده که مراکز مدیریت راه‌ها در ستاد و سراسر کشور به صورت شبانه روزی آماده ارائه خدمات خواهند بود و تلفن گویای 141 و سامانه 3000141 ضمن ارائه آخرین اطلاعات نیز با عنوان پیام کوتاه جهت دریافت نقطه‌نظرات مسافران حمل و نقل ناوگان عمومی آماده است.»
توصیه‌هایی به مسافران
برنامه زمانبندی فروش اینترنتی بلیت اتوبوس، ترافیک سنگین روزهای جاری عید نوروز و توجه مسافران به هنگام رسیدن به اتوبوس در پایانه، تجهیزات ایمنی و معاینه فنی خودرو و نکاتی برای کاهش تصادفات بخشی از دیدگاه‌های مدیرعامل یک شرکت تعاونی مسافربری و نایب رئیس اتحادیه تعاونی‌های مسافربری درباره سفرهای نوروزی است.
«حسین مرادی» می‌گوید: «برنامه ریزی جهت ارائه خدمات مسافرتی بازار شب عید یک نقطه عطف حرکت جمعی ما شامل مسئولان و مدیران حمل و نقل پایانه‌های شهر تهران و اتحادیه‌های تعاونی مسافربری کشور است. در این ارتباط یکی پیش فروش بلیتهای نوروزی است که همه ساله یک‌بار در سطح کشور و از طریق اینترنت انجام می‌شود. مردم می‌توانند از تاریخ 92/12/11 تا 93/1/15 بلیت ایام نوروزی‌شان را خریداری کنند. در جلسه مذکور همچنین هماهنگی شده اگر در این ایام طی راه مشکلی برای مسافر رخ داد می‌توانند از طریق شماره تلفن ثبت شده روی برگه بلیت خود به مسئولان تعاونی در ترمینال مورد را اطلاع بدهند و رسیدگی شود.
وی در ادامه با اشاره به جابه‌جا بودن فاصله مکانی و نیز استقبال مسافر در ایام خاص نوروز توصیه می‌کند مسافران حداقل یک ساعت زودتر از زمان مقرر حرکت اتوبوس در ترمینال حضور داشته باشند چون که سنگینی ترافیک شهری در مقطع زمانی امکان دارد باعث تأخیر مسافر در رسیدن به پایانه شده و از ماشین عقب بمانند.
مسافرت با سواری شخصی زیاد شده است
ادامه اظهارات وی ضمن اشاره به وجود امکانات کاربردی در موقعیت‌های خاص در اتوبوس شامل جعبه کمکهای اولیه درمانی و نیز چکش مخصوص برای استفاده در شرایط اضطراری، حاکی از آن است که تمام رانندگان اتوبوس‌ها کارت سلامت دارند و خوشبختانه نسل جدید رانندگان همگی دارای سلامت کامل هستند.
«مرادی» به پرسشم راجع به وضعیت فنی-ایمنی اتوبوس‌ها در سفرهای نوروزی، چنین پاسخ می‌دهد: «مدیران فنی هر روز و در تمام طول سال امور فنی و ایمنی اتوبوس‌ها را مورد بررسی و توجه قرار می‌دهند. مسلما برای ایام سفرهای نوروزی امور فنی تمامی اتوبوس های این شرکت بررسی می‌شوند. اگر نقص فنی داشته باشند می‌برند عیب آن را برطرف می‌کنند. البته مجموعه اتوبوس‌های ما تبدیل به احسن شده‌اند و دارای استاندارد جهانی 5 سال عمر هستند.»
در ادامه گفت‌وگو با نایب رئیس اتحادیه تعاونی‌های مسافربری تعداد اتوبوس‌ها و چگونگی استقبال شهروندان از ناوگان مسافری بین شهری را می‌پرسم، می‌گوید: «ما در شرایط نوروزی روزانه نزدیک به 300 دستگاه اتوبوس به نقاط مختلف حدود 100 شهر کشور خدمات ارائه می‌دهیم. مسافرت ها با سواری شخصی زیاد شده ولی سفر با حمل و نقل جاده‌ای کم شده است.»
وی در پایان می‌گوید: «مسافرانی که به ما مراجعه می‌کنند در واقع مهمانان ما هستند و امیدواریم با مهربانی و ارائه سرویس مناسب خاطره خوش و رضایتمندی از سفر خود داشته باشند.»
توسعه ایمنی سفرها و جاده‌ها
ادامه سخنان «کشاورزیان» معاون وزیر راه و ساختمان در برگیرنده: «برخورداری از تجهیزات پیشرفته در حمل و نقل، توسعه و ایمنی امکانات سفرها و جاده‌ها، هوشمندسازی جامع سیستم‌های شناسایی ناوگان، رانندگان و توزیع سفر و حمل و نقل کالا، افزایش سطح خدمات، توسعه مراکز پیشرفته معاینه فنی، و همچنین گسترش سیستم‌های مدیریت، کنترل سرعت و سبقت در جاده‌ها، تامین ماشین آلات و تجهیزات راهداری و به کارگرفتن استانداردهای راهداری منطبق با استانداردهای بین‌المللی از جمله پاره‌ای از محورها و اقدامات اصلی این سازمان می‌باشند.»
با نگاه دیگر به لزوم و تاکید بر پایداری هرچه بیشتر امنیت رانندگی در جاده‌های کشور و جدای از همه تدابیر، کنترل و نظارت در سفرهای نوروزی سال‌های گذشته، گفته شده است در سفرهای نوروزی 93 با شدت و جدیت تمام با رانندگان حادثه‌آفرین برخورد قانونی می‌شود، لیکن هم‌چنان علل بروز تصادفات از سوی مسئولان و کارشناسان ذی‌ربط مطرح است. از جمله عدم معاینه فنی خودرو، رعایت نکردن مقررات و هشدارها و علایم راهنمایی و رانندگی، بی‌احتیاطی و سبقت غیرمجاز، تست سلامت رانندگان و... براساس آمارهای کارشناسی، رانندگان عامل بیش از 50 درصد وقوع حوادث هستند. بر همین مبنا نیز گفته شده نقص فنی خودروها در ترددهای شهری مشخص نمی‌شود لیکن باحرکت در جاده‌ها و مسافت‌های طولانی عیوب خودرو آشکار می شود.
لذا انجام معاینه فنی خودرو سبک و سنگین پیش از سفر یک امر لازم و حیاتی محسوب می‌شود. به بیان یک مدیر و کارشناس، درنوروز سال گذشته 97 درصد خودروها باانجام معاینه فنی درمراکز مربوطه درتهران در سفرهای نوروزی دچار هیچ مشکلی نشدند. با همه این واقعیت‌های محور ایمنی در رانندگی، اما این نظر یک مدیر کارشناس قوانین و مقررات حاکی از آن است که نبود یکپارچکی مدیریت ایمنی، آمار تصادفات رانندگی در کشور را افزایش داده است.
حذف رانندگان خطرساز
«سردار سرتیپ مهماندار» فرمانده پلیس راه، با اظهار تأسف مبنی بر این که در یک ماه گذشته 394 فقره تصادف منجر به جرح و فوت برای اتوبوس‌ها ثبت شده که آمار بالایی است، می‌افزاید: «حوادث امسال بسیار دلخراش بود و در این تصادفات رانندگان اتوبوس‌ها 51 درصد مقصر بوده‌اند در صورتی که این رانندگان حرفه‌ای هستند.»
وی هم‌چنین اظهار کرده: «رانندگانی که بی‌احتیاطی می‌کنند و جان مسافران را به خطر می‌اندازند در ایام عید از ناوگان حمل ونقل عمومی حذف خواهند شد و اجازه فعالیت ندارند.
فرمانده پلیس راه کشور به واحد مرکزی خبر نیز گفته است اگر تصادفی اتفاق بیفتد ولی این تصادف ناشی از ضعف در بخش مدیریت فنی و نبود نظارت شرکت تعاونی باشد موارد تخلف به سازمان حمل و نقل جاده‌ای اعلام خواهد شد و مقصران به مراجع قضایی معرفی می‌شوند.»