گالیا توانگر
کنج خلوت حریم یار بهترین گوشه دنیاست که سنگ‌هایمان را با خودمان و دلمان وابکنیم.
به قول لسان‌الغیب(علیه رحمه) از خود بپرسیم: کاروان رفت و تو در خواب و بیابان در پیش/ کی روی ، ره ز که پرسی، چه کنی، چون باشی؟
باید در شب‌های روشن قدر برای چگونه رفتن و به کجا رفتن؟ پاسخ‌های روشن و روراستی بیابیم. نکند کاروان رمضان امسال نیز از پیش رویمان بگذرد و ما همچنان در خواب غفلت به سر ببریم؟!
دل مؤمن به غنچه می‌ماند. غنچه در ابتدا سفت و محکم مانند سنگ است، اما بعدا که می‌شکفد و باز می‌شود چقدر این برگ‌ها لطافت و عطر دل‌انگیز دارند! چیزی که غنچه دل مومن را می‌گشاید، ترک معصیت و توبه در شب‌های قدر است. دل مومن که روشن شد، شکوفا شد، خندید، عطرش تمام وجودش را می‌گیرد. آن وقت است که روزه و عباداتش مقبول افتاده و روحش همچون  پرنده‌ای آزاد گشته است.
شب قدر فرصتی است زرین و طلایی برای شست‌وشوی آینه دل. این شب بهترین فرصت است تا خوبی‌ها را جایگزین بدی‌ها، صلح و صفا را جایگزین اختلاف و تفرقه، احسان و نیکی را جایگزین ظلم و ستم، احسان به والدین را جایگزین عاق والدین و صله رحم را جایگزین قطع رحم کنیم. نیکو و شایسته است با صدقات قدمی در جهت آبادانی خانه آخرت برداریم و با اعمال نیک و خیر، ثواب دو چندان ببریم.
در شب قدرکه شب‌زنده‌داری می‌کنیم، خداوند نام ما را در گروه نیک‌بختان ثبت می‌کند و آتش جهنم را برما حرام می‌سازد. آیا توفیقی بالاتر از این هست که آتش جهنم بر ما حرام شود و به خدا نزدیک‌تر شویم؟
دعاهای شب‌های رمضان مجموعه‌ای است روشنی‌بخش که با تکرار تلاوت آنها، آموزش‌های آنها به صورت هدف‌هایی برای ما در می‌آیند. پس هنگام خواندن این ادعیه شایسته و بهتر است مفهوم آنها را نیز همواره مدنظر داشته باشیم و با تلاش و کوشش به سوی این هدف‌های مطرح‌شده در دعاها گام برداریم.
یک شب قدر و برابری با 83 سال عبادت!
حجت‌الاسلام نعمت‌الله صابری‌نیا نمایندگی ولی فقیه در سپاه امیر‌المومنین علی ابن ابیطالب تهران بزرگ در گفت‌و‌گو با گزارشگر روزنامه کیهان درباره فضیلت‌های روشن شب‌های قدر توضیح می‌دهد: «در روایات آمده که فضیلت شب قدر بیشتر از 1000 ماه است. هزار ماه با 83 سال از عمر یک انسان برابری دارد؛ پس ببینید که این شب‌ها چقدر ارزش دارند! این شب‌ها فرصت طلایی برای به دست آوردن خیلی از گنج‌هاست. یکی از دستاوردهای چنین شب‌هایی پاکیزگی و طهارت روح است. چطور وقتی می‌دانیم که در چند روز آینده مهمان عزیزی به منزل‌مان وارد می‌شود، خودمان را مهیا می‌کنیم. انتظار کشیدن برای فرا رسیدن شب‌های قدر باعث می‌شود که ما برای ترک معصیت خودسازی داشته باشیم و خودمان را آماده کنیم. تمسک به قرآن مجید در این شب‌ها خیلی سفارش شده است. باید موانع و آفت‌هایی که سبب می‌شوند از فضیلت شب‌های قدر دور بیفتیم، شناخته و آنها را رفع کنیم. سپس از خود بپرسیم که نیازهای حقیقی ما کدام است؟ تقاضاهایمان را اولویت‌بندی کرده و از معبود بطلبیم.»
این کارشناس مسائل مذهبی درباب تبیین آفت‌هایی که ما را از درک شب‌های قدر بازمی‌دارند، می‌گوید: «در دعای اول ماه مبارک رمضان آمده است: خدایا، مرا از بی‌حالی،کسالت، خستگی، قساوت قلب، غفلت و غرور دورکن. گاه ممکن است در این ماه آلامی به انسان رو بیاورد که او را از درک شب‌های قدر باز دارند؛ غم‌هایی چون حوادث ناگوار، از دست دادن عزیز، بیماری‌ها و...بنابراین باید از خدا در دعاهایمان بخواهیم که این مصیبت‌ها را- به ویژه در ایام ماه مبارک رمضان- از ما دور سازد تا با طیب خاطر به اعمال شب‌های قدر در مسجد رو بیاوریم. از خطاها، گناهان، اعمال بد، کارهای پرمشقتِ بی‌فایده، از هر بلا، از هر زحمت و رنجی که سبب می‌شود از درک شب‌های قدر فاصله بگیریم، دوری کنیم. نماز و روزه گرفتن به معنای خاص - نه تنها نخوردن و نیاشامیدن- انسان را برای درک شب‌های قدر آماده می‌کند.»
وی با بیان این مطلب که خدای متعال در شب‌های قدر دعای احدی را رد نمی‌کند، مگر کسی که عاق والدین شده، قاطع رحم و شرابخوار؛ برایمان در ادامه توضیح می‌دهد: «در کتاب الاقبال سید بن طاووس آمده است: حضرت موسى(ع) عرض کرد: خداى من، نزدیک شدن به تو را خواهانم، فرمود: نزدیکى من از آن کسى است که شب قدر بیدار شود. عرض کرد: خداى من رحمت تو را خواهانم، فرمود: رحمت من از آن کسى است که در شب قدر به فقیرها رحم کند. عرض کرد: خداى من جواز عبور از صراط را خواهانم، فرمود: آن براى کسى است که در شب قدر صدقه‌اى بدهد. عرض کرد: خداى من از درختان بهشتى ‏خواهانم، فرمود: این مال کسى است که در شب قدر سبحان‌الله بگوید. عرض کرد: خداى من رضایت تو را خواهانم، فرمود: رضایت من از آن کسى است که دو رکعت نماز در شب قدر بخواند.»
التماس و تضرع به درگاه الهی
 برای جلب توفیقات
استاد ما می‌گفت، انسان باید روحش به قدری آماده باشد، که اگر چشم‌هایش را ببندد و در یک دستش مهر معمولی و در دست دیگرش مهر کربلا گذاشته شود، حسش متفاوت باشد. نیمی از ماه مبارک رمضان سپری شد و دو ماه رجب و شعبان طی شدند، باید ببینیم چه حسی داریم یا بهتر بگویم چه احساسی پیدا کرده‌ایم؟
حجت‌الاسلام علیرضا یحیایی کارشناس مسائل مذهبی و پژوهشگر ضمن بیان مطالب بالا در گفت‌و‌گو با گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «در قرآن می‌خوانیم: خشوع وضعیتی است که نفس انسان در حالت نرمی و قبول و تسلیم قرار می‌گیرد و سرکشی نمی‌کند. قلب اگر سالم باشد، در دو موقعیت خاشع می‌شود: یاد خدا و در تلاوت کلام خدا. آیا در این ماه رمضان امیدی هست که دل ما خاشع شود؟ باید در این ماه وضعیت خود را دقیقا بررسی کنیم. همین شبکه‌های مجازی که در کش و قوس‌های زندگی‌مان خیلی جا خوش کرده است، می‌تواند نمونه خوبی باشد که خود را بررسی کنیم و ببینیم آیا دل ما برای کلام خدا رام و فروتن است؟ یا فقط در برابر مطالب فکاهی و قیل و قال سیاسی و حوادث و شایعات، پذیراست و به آنچه یاد خدا و کلام خداست، دل که نمی‌دهیم، بماند؛ حوصله‌اش را هم نداریم؟ سوال این است که به کدام طرف راحت دل می‌دهیم و کدام برایمان سخت است؟»
وی ادامه می‌دهد: «امام سجاد(ع) در دعاى ابوحمزه ثمالى که خواندن آن در شب‌های رمضان وارد شده است، در ضمن مناجات‌‏هاى خود فلسفه سنگینى دل‌ها را این چنین تحلیل مى‌كند و مى‌فرماید: «خدایا! چرا هنگام نماز نشاط ندارم؟ شاید مرا از درگاه خود رانده‏‌اى! شاید به‌خاطر یاوه‌گویى‌‏ها توفیقم كم شده! شاید مرا صادق نمى‌‏دانى!» بعضی وقت‌ها ما این قدر عقب هستیم که ماه رمضان می‌آید و می‌گذرد و ما متوجه نیستیم. حتی احیا می‌گیریم، روزه می‌گیریم، افطار می‌کنیم، سحری می‌خوریم؛ اما فیض ماه رمضان را درک نمی‌کنیم. بعضی گناهان، درهای خیر و رحمت را به روی انسان می‌‌‌‌بندند. باید آنها را شناخت و کنار گذاشت. انسان باید فرصت را غنیمت شمارد و آن قدر التماس کند تا مورد توجه قرار گیرد و توفیق به دست آورد. التماس و تضرع، برای جلب توفیقات، خصوصا در شب‌های قدر لازم است. مرحوم آیت‌الله‌‌‌ بهجت‌(ره) شبی از شب‌های ماه مبارک رمضان، به حرم آمده بودند. آن قدر حالت تضرع و التماس به حضرت معصومه‌(ع) داشتند که کسانی که ایشان را می‌‌‌‌دیدند، به حال ایشان رقت می‌‌‌‌کردند؛ و یا در احوالات حضرت امیرالمؤمنین‌(ع) داریم که از تضرع به خدا غش می‌کردند، کسانی که از نخلستان گذر می‌کردند، به بدن نیمه جان ایشان برخورد می‌کردند، وقتی به فاطمه زهرا‌(س) خبر می‌رسید، ایشان می‌فرمودند؛ این از حالات تضرع امیرالمؤمنین به درگاه خداوند است.»
همای سعادت بر شانه‌های مسئولین عدالت‌محور
عدالت در کلام دلنشین امام علی‌(ع) در مفهوم و معنای «وضع الشی‌ء فی موضعه»، دلیل بر تعادل اجتماعی در میان جامعه و اقشار آن است، زیرا بنا بر کتاب خدا و سنت نبوی، عدالت، هر قشر و صنفی را در جایگاه ویژه و بایسته‌شان می‌نشاند. توصیه‌های امام علی‌(ع) به مالک اشتر، گویای این مطلب است. (سیری در نهج‌البلاغه ص113)
فاطمه بجنوردی کارشناس ارشد فقه اسلامی در باب جلوه‌های عدالت حضرت علی‌(ع) و راهکارهای ایجاد آن در جامعه توضیح می‌دهد: «تساوی همگان در برابر قانون، بهره‌برداری برابر از اموال و امتیازهای عمومی، برگرداندن اموال تاراج شده به خزانه عمومی، مراقبت ونظارت و بازرسی اجرای عدالت از سوی کارگزاران، عدالت در تقسیم مسئولیت‌ها و عزل و نصب مدیران، رعایت عدالت در پاداش و کیفر و... همگی می‌توانند از جمله راهکارهای برگرفته از جلوه عدالت علوی باشند که به‌کار بستن آنها به برقراری عدالت در جامعه اسلامی می‌انجامد.»
این پژوهشگر در تبیین جایگاه عدالت در مکتب علوی می‌گوید: «‌امام در نامه‌ای به والی یمن نوشت: ای حبیب! تو را وصیت می‌کنم به عدالت در میان رعیت خویش، چه دشمن و چه دوست. این را بدان هر که رهبری نماید و فرماندار ده نفر از مسلمانان گردد و عدالت نکند، در روز قیامت با دو دست بسته در گردن محشور می‌گردد/ آیت‌الله خویی، منهاج البراعه فی شرح نهج‌البلاغه، ج 14، ص131.»
وی در تکمیل صحبت‌هایش به این کلام علامه جعفری اشاره می‌کند که تمامی ناتوانی‌های بشر معلول یک خطای نابخشودنی است که عبارت از مقدم داشتن «می‌خواهم» بر عدالت؛ زیرا عدالت، آن همای سعادت است که اگر روزی به نفع فرد یا گروهی از انسان بال و پر بگشاید، روزی هم به ضرر او به پرواز در می‌آید.
بجنوردی تبعیض، سودجویی‌ها، امتیازطلبی، ضعف نفس، محبت و مهرورزی نسبت به مخالفان را از موانع تحقق عدالت علوی در جامعه اسلامی برمی‌شمرد.
تاکید بر اجرای عدالت
 در بین آیات شریفه قرآن کریم
حجت‌الاسلام صابری‌نیا  نمایندگی ولی‌فقیه در سپاه امیر المومنین علی ابن ابیطالب تهران بزرگ در تبیین اهمیت عدالت‌محوری در جامعه اسلامی به آیه 25 سوره حدید اشاره کرده و می‌گوید: «خداوند متعال در این آیه شریفه بیان فرموده: «ما رسولان خود را با دلایل روشن فرستادیم و با آنها کتاب (آسمانی) و میزان (شناسایی حقّ از باطل و قوانین عادلانه) نازل کردیم تا مردم قیام به عدالت کنند.» خداوند متعال در آیه شریفه 135 سوره نسا نیز می‌فرماید: «اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد! كاملًا قيام به عدالت كنيد! براى خدا شهادت دهيد، اگرچه (اين گواهى) به زيان خود شما، يا پدر و مادر و نزديكان شما بوده باشد! (چرا كه) اگر آنها غنى يا فقير باشند، خداوند سزاوارتر است كه از آنان حمايت كند.» بنابراین هیچ چیز حتی منفعت خود و خانواده و نزدیکانمان نمی‌تواند ما را برآن دارد که از پایبندی به عدالت رویگردان شویم. عدالت اجتماعی ازجنبه‌های مختلف خانوادگی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی برخوردار است. متاسفانه برخی از مسئولین ما به جنبه‌های اجتماعی و عمومی برقراری عدالت بی‌توجهی می‌کنند. جنبه‌هایی چون عدالت فرهنگی، اقتصادی و سیاسی؛ این در حالی است که خداوند متعال به صراحت بیان فرموده که عدالت را به‌پا دارید، چرا که انا الله یحب المقسطین. این آیه در قرآن کریم سه بار عینا تکرار شده است: آیات شریفه 9 سورحجرات،42 مائده، 8 ممتحنه.»