رئیس دانشگاه علوم پزشکی بقیهالله(عج) در گفتوگو با کیهان:
تحریمها منشأ پیشرفت و تعالی شد(بخش دوم و پایانی)
در بخش اول مصاحبه با دکتر اصلانی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله(عج)، از هر دری صحبت شد! از پرسش پیرامون جنبش نرم افزاری مورد تأکید مقام معظم رهبری گرفته تا ضعف دانشگاه ها در کاربردی نمودن علوم . اینک در بخش پایانی این مصاحبه از موفقیت ها و افتخارات و البته بیم و امیدها در برنامههای آتی جامعه دانشگاهی پرسیدیم که نظر شما خوانندگان ارجمند را به مطالعه آن جلب مینماییم.
* به نظر شما مانع اصلی در تحقق جنبش نرمافزاری در دانشگاهها چیست؟
از مشکلاتی که در سطح دانشگاهها وجود دارد و متاسفانه در پیشبرد جنبش نرمافزاری مانع ایجاد میکند تغییرات سریع مدیریتی است. تغییرات سریع مدیریتی سمی است مهلک برای این کار. مدیر وقتی هنوز نیامده عوض میشود برنامهها به هم میریزد. این سم است در دانشگاه. ما دراین دانشگاه یک مسیر مشخصی را داریم میرویم. تغییری در آن صورت نگرفته است در صورتی که دانشگاههای کشور را که شما میبینید تغییرات خیلی سریع است.
* چون اساس کار برنامه محور نیست. شخص محور است.
- متاسفانه بله.
* یعنی لازمه رشد برنامه محور بودن است.
- برنامه محور بودن و ثبات مدیریتی. این ثبات مدیریتی یک پایه اساسی است.
* پس شما لازمه رشد را برنامه محور بودن میدانید و برنامهها و استمرار برنامهها را متوقف بر ثبات مدیریتی میدانید.
-بله.
* در حوزه صنعت چطور؟
-در قسمت صنعتی هم همینطور. وزیر که عوض می شود همه چیز عوض میشود، این خیلی غلط است. ولی متاسفانه به هرحال اتفاق میافتد. امیدواریم حداقل دراین تعویضها افراد نخبه و کارآمد روی کار بیایند. مثلا در شورای سیاستگذاری نباید فقط آدمهای قدیمی باشند. ما این همه جوان داریم که بعضیهایشان واقعا آدمهای خلاق و توانمندی هستند، چه تعداد از این بچهها را میآوریم و درگیر کار میکنیم؟ حتی در سطح دانشگاهها، چقدر تحویلشان میگیریم؟ چقدر در صنعت میآوریمشان؟ نه این که بیاوریم و از آنها به عنوان ابزار استفاده کنیم؛ خیر. بیاوریم در مصادر امور از آنها استفاده کنیم؛ این کار اتفاق نمیافتد. ما در همین دانشگاه سعی کردیم این کار را اجرا کنیم، درحد خودم این کار را کردم. بچههای نخبه دانشگاه را دراین سه سال اخیر جذب کردیم بعد کمکم میآوریمشان در کار، میبینیم چقدر توانمندیهای بالایی دارند! یکی از اشکالات صنعت این است.
* یعنی به کارگیری جوانان در کنار آدمهای با تجربه میتواند جنبش نرمافزاری را شکل دهد.
-بله، میتوانیم جنبش نرمافزاری را در فاز صنعتی ارتقا دهیم. البته من اطلاعات زیادی در حوزه صنعتی ندارم اما به نظرم ضعف دیگری که در صنعت دیده میشود پشتیبانی دولت است. در صورتی که پشتیبانیهای دولتی باید برای قسمتهای علمی باشد. از دانشگاهها، مراکز تحقیقاتی و پژوهشکدهها باید پشتیبانی شود. قسمتهای صنعتی خودشان باید خودشان را پشتیبانی کنند اما اینجا برعکس است. بخش صنعت همیشه دست ملاطفت دولت روی سرشان است.
* یعنی بخش صنعت باید پشتیبانی کننده باشد نه پشتیبانی گیرنده.
-بله؛ ولی الان اکثرشان پشتیبانی گیرندهاند. مشکل دیگری که در پیشبرد جنبش نرمافزاری هست در مصادر اجرایی کشور است. متاسفانه الان به دلیل مشکلاتی که وجود دارد گاهی تا 99درصد همت مسئولین صرف امور جاریه میشود. در صورتی که جنبش نرمافزاری جزو امور جاریه نیست.
* یعنی باید نگاهمان کلان نگر باشد.
- بله اما دولتها دنبال این هستند که در سه، چهار سال عمر خودشان دستاوردی داشته باشند. این باعث میشود سرمایهگذاری بر روی کاری که به جای 4 سال بعد، 6 سال بعد یا در دولت بعد نتیجه میدهد، انجام نشود: نمیخواهم بگویم اصلا این کار نمیشود میگویم کمتر اتفاق میافتد. اینها به قول معروف مشکلاتی است که ما داریم.
* با توجه به گذشت بیست سال از تاسیس دانشگاه علوم پزشکی بقیهالله(عج) مختصری از عملکرد دانشگاه را توضیح دهید.
ما در دانشگاه سال 86 یعنی شش سال پیش 29 رشته مصوب داشتیم الان 60 رشته مصوب داریم. به علاوه الان 28 رشته کارشناسی ارشد داریم. 16 رشته آن در همین شش سال اضافه شده است. 19 رشته phd داریم. ده رشته تخصصی، 4 رشته فلوشیپ و فوق تخصصی داریم. دانشجویان دانشگاه درسال 86، 760نفر بوده است الان 1700 نفر است. تحصیلات تکمیلیمان درسال 86، 161 نفر بوده است. الان 700نفر دانشجوی تحصیلات تکمیلی داریم. ما درسال 86، 200 نفر هیات علمی داشتیم که 17 نفرشان استاد بودند، 30 نفر دانشیار بودند، بقیه استادیار و مربی. الان 254 نفر هیات علمی داریم که 32 نفرشان استادند 65 نفرشان دانشیارند یعنی در عرض شش سال دانشیار ما از 30 نفر شده است 65 نفر؛ استاد تمام از 17 نفر شده است 32 نفر.
درسال 86 دانشگاه 6 مرکز تحقیقاتی داشت الان 20 مرکز تحقیقاتی داریم. هر مرکز تحقیقاتی نیروی انسانی میخواهد، نیروی انسانی متخصص برای آن را هم پرورش دادیم و هم جذب کردیم. دومرکز رشد زیست فناوری و IT سلامت ایجاد کردیم.
* مراکز تحقیقاتیتان براساس نیازها شکل گرفته است؟
-بله اکثرا براساس نیازهاست.
* کارهای ابتکاری دارید در دانشگاه که در جاهای دیگر نباشد؟
- بله؛ به عنوان مثال مرکز تحقیقات آسیبهای شیمیایی دانشگاه ما منحصر به فرد است. در دنیا هم به عنوان مرجع مطرح است.
* یعنی مرجعیت علمی دارد.
- بله و به آن ارجاع هم میدهند. نکته دیگر این که ما نقشه جامع علمی هم برای دانشگاه و هم برای مراکز تحقیقاتیمان تدوین کردیم. یعنی نقشهای تهیه کردیم که براساس آن مرکز مربوطه میداند که کارهای بدون برنامه و غیرمفید نباید بکند.
ما گفتیم شما 70 درصد بودجهتان، وقتتان، نیرویتان صرف آن پروژهای باشد که با ما جهت انجام هماهنگ کردید؛ دو پروژه بزرگی که در سطح مرزهای دانش باشد. برای هر مرکز تحقیقاتی تصویب شد و یک خصوصیاتی تعریف کردیم و شرایط این پروژهها را مشخص کردیم، سی درصد بودجهتان را هم صرف امور جاری کنید.
* پس پژوهشهای راهبردی دارند و یک سری کارهای دیگر...
- همه اینها تدوین شده است. دیگر آن مرکز تحقیقاتی و آن دانشکده خودش میداند چه کار کند؛ نیرویش را چه طور استفاده کند. با این کار جلوی اسراف در هزینهها گرفته میشود. کار دیگری که کردیم امکانات پژوهشی را افزایش دادیم. گلخانه تحقیقاتی درست کردیم؛ آزمایشگاه جامع تحقیقاتی درست کردیم، آزمایشگاهی که در کشور کمتر مثل آن دیده میشود؛ آزمایشگاه حیوانات یا Animal Lab درست کردیم که شاید یکی از منحصر به فردترین آزمایشگاهها در کشور باشد؛ Clean Room یا اتاق تمیز که برای تولید دارو هست داریم آماده میکنیم که پیشرفت فیزیکی خوبی داشته است. اینها به عنوان زیرساخت است. تا الان حدود 20 تا محصول داشتیم که در فاز صنعتی یا نیمه صنعتی یا آزمایشگاهی میباشند اعم از دارو، واکسن، دستگاههایی که در طب به کار میرود.
* در حوزه نشر کتاب و مقاله چه کارهایی شده است؟
-در حوزه نشر هم ما 300 عنوان کتاب منتشر کردیم.
در زمینه مقالات نیز طبق آمار سال 91، 600 مقاله داشتیم. از دیگر افتخاراتمان این است که ما هفت سال در جشنواره رازی بین دانشگاههای همطراز رتبه، اول بودیم. امسال هم در جشنواره رازی اول شدیم. از سال آینده نیز از جمله دانشگاههای تیپ یک در کشور محسوب میشویم.
*ما چند دانشگاه تیپ یک در کشور داریم؟
-9 دانشگاه از 45 دانشگاهی که هست، تیپ یک محسوب میشد. علاوه بر این ما در حوزه درمان و خدماتی که به بیماران نیز میدهیم پیشرفت قابل توجهی داشتیم. تعداد جراحیهای ما در سال 86، 26/000 بوده که الان به 43000 رسیده است.ویزیت در سال 86 ویزیت درمانگاهی، 282هزار بوده و الان 658 هزار در سال شده است یعنی سه برابر. تعداد بستری40هزار بوده و الان به 63 هزار مورد در سال افزایش داشته است؛ یعنی خدمات درمانیمان هم افزایش پیدا کرده است.اینها همهاش به برکت توجه ما به آن دستور آقا بود در سال 79 که فرمودند بروید دنبال جنبش نرمافزاری. پشتوانه اصلی موفقیتهای این دانشگاه شهدای هشت سال دفاع مقدس هستند که به عنوان منبع نور روشنیبخش و هدایتگر مسیر ما بودهاند.
یکی از آخرین موفقیتها یی که بیمارستان بقیهالله الاعظم در سطح بینالمللی بدست آورده، کسب بالاترین امتیاز در ارزیابی کارشناسان WHO در زمینه ایمنی بیمار (patient safety) در منطقه مدیترانه شرقی EMRO ، شامل 22 کشور شمال آفریقا و غرب آسیا میباشد سازمان بهداشت جهانی در منطقه EMRO سالیانه از هر یک 22 کشور این منطقه یک بیمارستان را انتخاب و مورد ارزیابی قرار میدهند. در 7 سال گذشته از چند صد بیمارستان بازدید و ارزیابی کرده بودند که نمره16/5 از 20یعنی بالاترین امتیاز ی بود که یک بیمارستان در یکی از کشورهای بزرگ منطقه کسب کرده بود. در ارزیابی 20 استاندارد حیاتی بود ولی چون حد نصاب را کسب نکرده بودند استانداردهای مرحله دوم و سوم که جمعا 120 استاندارد اساسی و پیشرفته میباشد مورد بررسی قرار نگرفته است. ارزیابی این کارشناسان که از کشورهای تونس و عربستان بود در جمع استانداردهای حیاتی 100 درصد امتیاز را بیمارستان بقیهالله کسب کرد و از حداکثر امتیاز 135، امتیاز ما 115 بوده است که بالاترین امتیاز در تمام ارزیابیهای 7 ساله از بیمارستانهای 22 کشور منطقه بوده است که این موضوع برای خود این کارشناسان شگفتآور بود این در حالی است که دانشگاه علوم پزشکی بقیهالله(عج) و بیمارستان بقیهالله از دو سال قبل رسما توسط دولت آمریکا مورد تحریم واقع شده است، این موفقیت یک پیام هم دارد وآن اینکه تحریم هرچند ناجوانمردانه و ظالمانه است ولی خود میتواند منشا پیشرفت و تعالی شود البته تحریم دشمنان مشکلاتی در زمینه انتشار مقالات و نیز تامین نیازهای مراکز درمانی برای ما ایجاد کرده است ولی به هیچ عنوان نتوانسته جلوی رشد پیش رونده دانشگاه در زمینه تحقیقاتی - آموزشی و درمانی را بگیرد.این رویه دردیگر عرصه های کشور نیز میتواند تحریم دشمنان را به فرصتی برای رشد و شکوفایی در زمینه علمی تبدیل نماید انشاءالله.
* از وقتی که در اختیار ما گذشتید تشکر میکنیم
- من هم از شما و همکاران متعهدتان تشکر میکنم.