لزوم شناخت اقسام دانشمندان(حکایت خوبان)

امام‌علی(ع) فرمود: جویندگان علم و دانش سه دسته‌اند. آنها را به ظاهر، باطن، ذات و صفات مخصوصشان بشناسید.
گروهی علم و دانش را برای خودنمایی و آزار رساندن، و بحث و جدل و جهالت‌ورزی می‌آموزند. گروهی علم و دانش را برای گردن فرازی و بزرگ نشان دادن خود، و فریب و نیرنگ‌بازی می‌آموزند. گروهی برای فهمیدن و عمل کردن و به کار بستن می‌آموزند. و اما آن عالمی که برای خودنمایی و بحث و جدل علم می‌آموزد و در محافل و انجمن‌ها و مذاکرات علمی داد سخن می‌دهد و ستیزه‌گری و مردم‌آزاری می‌کند، و به فروتنی و خداترسی تظاهر می‌نماید، ولی در دل پروایی از خدا ندارد و از پرهیزکاری تهی است، خداوند کمر چنین عالمی را می‌شکند و بینی‌اش را به خاک می‌مالد. و اما آن عالمی که برای بزرگ نشان دادن خود و دغل‌بازی علم می‌آموزد، و در برابر همتایان خود گردن فرازی می‌کند، اما در برابر ثروتمندان و توانگران علمی- که کمتر و پایین‌تر از آنها است- فروتنی می‌کند، و از نعمت‌های شیرین آنها می‌خورد و دین خود را درهم می‌شکند. خداوند چنین عالمی را کور می‌گرداند و اثرش را از میان آثار علما برمی‌اندازد و گمنامش می‌سازد. و اما عالم و فقیه و دانشمندی که برای فهمیدن و عمل کردن بدان، علم می‌آموزد، همیشه شکسته حال و آزرده خاطر و اندوهناک و بی‌خواب است. در دل شب‌های تاریک به پا می‌خیزد و کار علمی و دینی و عبادت می‌کند و با عبا و شب‌کلاه مخصوص عبادت در برابر حق تعالی کمر اطاعت خم می‌کند و به عبادت می‌پردازد. با همه این صفات از خداوند بسیار هراسناک است و جز از برادران دینی مورد اعتماد و فهمیده از همه بیمناک و ترسان و کناره‌گیر است. خداوند پایه‌های زندگی چنین عالمی را استوار و محکم می‌سازد و او را در روز قیامت آسوده خاطر می‌دارد و ایمنی می‌بخشد. (1)
____________________
1- بحارالانوار، ج2، ص46