نگاهی به تحولات غرب آسیا و نقش جمهوری اسلامی ایران
محور مقاومت در برابر جبهه صهیونیستی تکفیری(گزارش روز)
فاطمه داداشی
اينجاغرب آسیا است. سرزمين صلح‌هاي موقت، جنگ‌هاي پياپي. سرزمين خليفه‌ها، امپراطوران، شاهزادگان و مردمي که نمي‌دانند براي اعدام يک ديکتاتور بايد بخندند يا گريه کنند؟!
و اما خاورميانه کجاست؟
منطقه غرب آسیا سرزمين‌هاي ميان درياي مديترانه و خليج فارس را دربر گرفته و از لحاظ موقعيت جغرافيايي در مرکز تقاطع سه قاره اروپا، آسيا و آفريقا قرار دارد به طوري که از ناحيه کشور ترکيه به اروپا و از سرزمين مصر به قاره آفريقا متصل است. در اين ناحيه گروههاي فرهنگي و نژادي گوناگوني زندگي مي‌کنند.
وجود معادن سرشار انرژي به ويژه «نفت» امتيازي است که اکثر کشورهاي واقع در اين حوزه از آن برخوردارند و به همين دليل است که از زمان پيدايش اين ثروت خدادادي، اين منطقه عرصه کشمکش‌هاي بسيار بوده و هيچ‌گاه خالي از بحران و تنش نبوده است.
اهميت خاورميانه از لحاظ اقتصادي و سياسي نبايد ما را از توجه به تأثير فرهنگي و تاريخي اين منطقه بر جهان غافل نمايد. غرب آسیا از ديرباز مهد تمدن‌هاي کهن و همچنين محل ظهور اديان مهمي چون زرتشت، يهوديت، مسيحيت و اسلام بوده است.
در اين گزارش سعي داريم با کمک نظرات کارشناسان، آينده سياسي غرب آسیا ونقش جمهوری اسلامی ايران در مديريت استراتژي آن را بررسي نماييم.
قرن قرن اسلام است
دکترمحمدحسن قديري ابيانه دکتراي مديريت استراتژيک و سفير سابق ايران در ايتاليا و مکزيک با بيان اينکه منطقه غرب آسیا به دليل ويژگيهاي خاص خود مرکز تهديدها و فرصت‌هاست،در گفت‌وگو با گزارشگر روزنامه کیهان مي‌افزايد: آنچه پيرامون کشورمان می‌گذرد مربوط به اين تحولات است که نقطه تقابل دشمن با ايران است اما عليرغم آن، امروز جمهوری اسلامی امن‌ترين کشور غرب آسیا است و این امنیت به برکت نظام اسلامي و رهبريت ولايت فقيه و ايمان و مشارکت مردم بوده و موقعيت کشورمان دائماً رو به بهبودی است.
وي مي‌افزايد: ايران در آينده‌اي نزديک نه تنها قدرت منطقهاي خواهد بود. بلکه به قدرت تاثيرگذار در جهان تبديل مي‌گردد. در حقيقت اين تحولات لازمه تحقق اين وعده رهبر معظم انقلاب است که فرمودند. اين قرن اسلام است و تحقق اقتصاد مقاومتي مهم‌ترین راه شکست تحريم‌ها و مسير لازم براي پيشرفت ايران مي‌باشد.
نگرانی غرب از گسترش اسلام ناب
تحولات غرب آسیا يک بحث جدي است و اين بحث امروزه يک جايگاه مهمي را در ميان پژوهشگران پيدا کرده و اين منطقه در ميان بقيه مناطق يک اهميت ويژه‌اي دارد.
دکتر صمد حسن‌زاده دکتراي جغرافياي سياسي با اشاره به بحث تحولات خاورميانه مي‌گويد: اسلام در شرايط توسعه قراردارد و روند روبه رشدي را تجربه نموده، در سطح جهاني درحال نقش آفريني است و طبق آمارهاي بين‌المللي گرايش به اسلام ميان ساير اديان، رشد بيشتري داشته و آمار موسساتي مثل «پيو» نشان می‌دهد که در خود اروپا جمعيت مسلمانان تا چه اندازه افزايش داشته است. چنان‌که درسال 2005 ميلادي در اروپا ما شاهد جمعيت زيادي از مسلمان بوديم و اين مسئله مورد توجه و نگرانی غربي‌ها و جهان مسيحيت بوده است.
این استاد دانشگاه می‌گوید: امروز استکبار جهانی تمام تلاش خود را درجهت مبارزه با گسترش اسلام ناب محمدی(ص) با محوریت ایران اسلامی به کار بسته و شواهد و قرائن و آمارهایی که از سوی خود غربی‌ها منتشر می‌شود حکایت از گسترش روز افزون تفکر انقلاب اسلامی ایران در سایر کشورهای جهان دارد.
نامه‌های به موقع رهبر معظم انقلاب به جوانان غربی و مورد توجه قرار گرفتن این نامه‌ها نیز دلیل محکمی بر گسترش تفکر انقلابی ایران در جهان است.
اسلام‌هراسی حربه جدید استکبار
«اسلام هراسي» يا همان «اسلام فوبيا» (Islamophobia) اصطلاحي است که معناي تحت الفظي آن «بيم و هراس از اسلام» است و تعريف دقيق و باطني آن به معناي دست زدن به اقداماتي نژادپرستانه مبتني بر ايجاد ترس و هراسي بي‌پايه و اساس و دروغين از اسلام و ايجاد نفرت و انزجار دايمي از مسلمانان است.
اين اصطلاح براي اولين بار توسط مرکز مطالعات آمريکايي (Runnymede Trust) به کار برده شد که کميسيوني به نام «مسلمانان انگليس و اسلام هراسي» به رياست «گوردون کونواي»، نايب رئيس دانشگاه ساسکس (Sussex) تشکيل داده بود.
دکتر صمد حسن‌زاده استاد دانشگاه با بيان اينکه يکي از دلایل اهميتغرب آسیا اين است که اين منطقه هسته مرکزي جهان اسلام است و بيشترين جمعيت مسلمان در اين منطقه قرار دارد، می‌افزايد: اگر ترکيب جمعيتي کشورها را در نظر بگيريم همه مسلمان هستند.
به گفته اين کارشناس جغرافياي سياسي: ما هم اکنون در جهان اسلام سه گفتمان داريم که اين سه در مقابل هم قرار گرفته‌اند.گفتمان ایران، عربستان و ترکیه.
حسن‌زاده در ادامه تحلیل خود می‌گوید: يکي از گفتمان‌ها مربوط به عربستان سعودي است و در واقع اين کشور آن را نمايندگي می‌کند و آن اسلام سلفي تکفيري است که شديدا اين گفتمان خود را از نظر مالي و معنوي پشتيباني و حمايت می‌کند طوري که هم اکنون بيشتر گروههاي تروريستي که ما الان شاهدش بوده و در کل منطقه فعال هستند عمدتا از خود عربستان خط گرفته و فعاليت می‌کنند. منتهي گفتمان عربستان يک گفتمان قشري و متعصب بوده و خيلي ارتجاعي است و اقبال زيادي در آينده نداشته و توفيقي پيدا نخواهد کرد.
وي ديگر گفتمان موجود که توسط يکي ديگر از قدرتهاي مجاور این منطقه فعاليت می‌کند را ترکيه ناميده و می‌افزايد: اين کشور هم صاحب گفتمان است، گفتماني که اصطلاحاً به آن اسلام اخواني يا عثماني گري گفته می‌شود.
به گفته وی ساير اقداماتي که ترکيه انجام می‌شود نشان‌دهنده اين است که اين کشور می‌داند اگر بخواهد در جهان اسلام موقعيتي را براي خودش دست و پا کند بايد به مسائل مهم ورود پيدا کند. مسئله اول جهان اسلام نيز فلسطين است، بنابراين با قدرت تمام ورود پيدا کرده و خيلي از انجمن هاي خيريه و سازمان‌هاي مردم نهاد ترکيه هم اکنون در بحث فلسطين فعال هستند. همچنین ترکيه در موضوع سوريه به دنبال گسترش گفتمان اخواني خود بوده وبا معارضين و مخالفين دولت سوريه در ارتباط شديد است يعني بيشترين حمايت را انجام داده و یکی از صحنه‌گردانان است. چون مرزطولاني با کشور سوريه دارد و شديدا موضع خود را در بحث سوريه دنبال می‌کند.
حسن‌زاده در ادامه می‌گوید: جمهوري اسلامي ايران نیز یکی از مهم‌ترین و قوی‌ترین گفتمان‌های غرب آسیا را رهبری می‌کند و يکی از قدرتهای منطقهاي مهم و تاثيرگذار در غرب آسیا محسوب می‌شود. ايران کشوري است که گفتمان آن، گفتمان اسلامي انقلابي است. اين يک گفتمان است که پس از پيروزي انقلاب اسلامي، جمهوري اسلامي ايران به مسائل مهم جهان اسلام همچون موضوع فلسطين، لبنان و...ورود پيدا کرد. همچنين جمهوري اسلامي جبهه مقاومت اسلامي را در منطقه طراحي کرد که به اين جبهه حماس (جنبش جهاد اسلامي) از فلسطين، حزب الله از لبنان و خود دولت سوريه نيز به آن ورود پيدا کردند. با ائتلاف جبهه مقاومت اسلامي که ما در واقع باني اين ائتلاف و اين محور مقاومت هستيم نقش بی‌بدیلی در خنثی‌سازی طراحی‌های تکفیری و تروریستی تحت حمایت عربستان و ترکیه و کشورهای غربی داریم.
وي در جمع بندي سخنان خود می‌افزايد: بايد ديد اين قدرتها يعني جمهوري اسلامي ايران، ترکیه و عربستان تا چه حد می‌توانند خودشان را به عنوان الگو و مدل براي غرب آسیا معرفي کنند. به نظر من عربستان از دور خارج خواهد شد به اين خاطر که گفتمانشان اصلا گفتماني نيست که با هنجارهاي بين‌المللي سازگاري داشته باشد. هم اکنون عربستان موقعيت خويش را در سطح جهان از دست داده و هر اقدام تروريستي در جهان با پشتيباني مالي آنها صورت می‌گيرد و اين مشخص شده است که آينده‌اي براي گفتمان اسلام سلفي تکفيري متصور نيست.
گفتمان تحت حمایت ترکیه نیز از نوع اسلام آمریکایی و به سکولار نزدیک است و مورد اقبال نیست و تنها گفتمانی که دارای موفقیت‌های درخشانی است گفتمان تحت مدیریت ایران اسلامی است.
مجموعه متضاد در خاورميانه
سعدالله زارعي کارشناس مسائل غرب آسیا و غرب آسيا با بيان اينکه خاورميانه در حال حاضر يک مجموعه متضاد است می‌افزايد: از يک طرف موقعيت‌هاي بي‌بديلي در عرصه فرهنگي در دنيا دارد و درعرصه بين‌المللي صاحب بالندگي ديني، فرهنگي و تمدني بسيار بالايي است و هيچ کجاي دنيا داراي اين موقعيت نيست. از طرف ديگر به دليل ويژگيهاي غرب آسیاخصوصاً موقعيت استراتژيک، مقوله انرژي و قرارداشتن در مجاورت بزرگترين مناطق ترانزيتي کالا، درياي خليج فارس، اقيانوس هند، درياي سرخ و مديترانه در واقع این منطقه را به محل تاخت‌وتاز ابرقدرتها و ايجاد رژيم‌هاي دست نشانده آنها تبديل کرده که سعي دارند کنترل اين منطقه را در دست بگيرند.
زارعي می‌گويد: به نظر می‌رسد نگراني ترکيه از آينده رژيم سياسي سوريه همراه با تلاش اين کشور به منظور استفاده ابزاري از تحولات سوريه، براي به دست گرفتن رهبري جهان اسلام از بُعد منطقهاي و همچنين بهبود روابط با غرب براي سرعت بخشيدن به روند عضويت ترکيه در اتحاديه اروپا است؛ و اين از جمله دلايل اصلي حمايت ترکيه از مخالفان دولت سوريه است.
وی در رابطه با موضع ترکيه نسبت به داعش نيز اظهار می‌دارد: يکي از خصوصيات اردوغان اين است که در شرايط متحول، موضع متحول مي‌گيرد.
وي در ادامه می‌افزايد: قبل از آغاز بحران سوريه رابطه اردوغان و اسد در سطح بالايي قرار داشت تا جايي که ترکيه رواديد خودش را نسبت به اتباع سوري لغو کرد و در خصوص سرمايه‌گذاري‌هاي اقتصادي ترکيه، تبديل به طرف اول تجاري سوريه شد. اما به محض شروع بحران سوريه، ترک‌ها با يک ارزيابي نادرست موضع دوستي و حمايت را تبديل به موضع دشمني کردند و در واقع به سوريه ضربه زدند.
دکتر زارعي با اشاره به چشم‌اندازه آینده غرب‌آسیا می‌گويد: چشم‌اندازي که می‌شود ذکر کرد اين است که‌غرب آسیا و برخی از کشورهای مجاور آن بتوانند به يک همگرايي دروني دست يابند. اگر تعدادي از کشورهاي منطقه همچون ايران، ترکيه ،عراق، سوريه و پاکستان با هم همکاري داشته باشند می‌توانند بر مشکلاتشان غلبه کنند.
وی در ادامه تصریح می‌کند: امروزجمهوری اسلامی ایران در سطح منطقه يک کشور اثرگذار است، به گونه‌ای که محور مقاومت در برابر جبهه صهیونیستی و تکفیری با مدیریت ایران دنبال می‌شود و نقش ما در منطقه بسیار پررنگ‌تر از سایر کشورهاست.
عربستان مبدأ و منشأ تروریسم و افراط‌گرایی
این روزها طرح اتهامات علیه جمهوری اسلامی ایران تلاشی بیهوده برای منحرف ساختن توجه بین‌المللی از عربستان سعودی به عنوان مبداء و منشاء تروریسم، افراط گرایی و ایدئولوژی تکفیری است که در قلب همه عملیات‌های تروریستی اخیر قرار دارد و به عنوان خطرناک‌ترین و مخرب‌ترین عامل در غرب آسیا و سراسر دنیا عمل می‌کند و به جنگ‌های فرقه‌ای دامن می‌زند.
یک تحلیل‌گر مسایل سیاسی به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: اتهام بی‌ثبات کردن منطقه بیش از هر کشوری، متوجه سعودی‌ها است که در تهاجم به کشور یمن و مقابله نظامی با مردم این کشور سرشت خود را به نمایش گذاشته است. تهاجم نظامی به یمن و پیامدهای انسانی آن نمونه روشنی از تلاش سعودی‌ها برای تحمیل اراده خود بر مردم کشورهای دیگر است از طرفی هم حمایت مالی و تسلیحاتی از تروریست‌های تکفیری داعش نیز نشان می‌دهد عربستان سعودی بیش از هر کشوری در بی‌ثبات‌سازی منطقه غرب آسیا نقش دارد.
وی می‌افزاید: جمهوری اسلامی ایران در همه جبهه‌های مبارزه با تروریسم حضور فعالانه داشته و مرزهای خود را به روی کلیه فعالیت‌های تروریستی بسته است و به مبارزه قاطعانه خود با تهدیدهای تروریستی ادامه می‌دهد. امروز محور مقاومت اسلامی در منطقه با مدیریت کشورمان دنبال می‌شود.