سياوش رسولي

در هفته‌هاي روز اخير فيلم هاي بسيار زيادي ازجنايت هاي گروه داعش منتشر شده ،جنايت هايي که در بعضي از آنها کشتارهاي دسته جمعي صورت مي گيرد و در برخي ديگر به کودکان هم رحم نمي شود.آن چنان که فيلم منتشر شده از ديالوگ هاي پاياني يکي از کودکان که لحظات پاياني عمر خود را مي گذراند خطاب به قاتلش هر مخاطبي را به شدت آزرده خاطر مي سازد.علاوه براين ها ،تصاوير ديگري تاکنون درباره قتل عام هاي اين گروه منتشر شده است که همگي آنها را بايد با خط قرمزهاي بالاي 20 سال به تصوير کشيد.در اين بين برخي رسانه ها تا به امروز به پخش گزارش هايي دراين باره همت گمارده‌اند.اما نکته مهم و قابل توجه در اين بين سکوت جدي بسياري از رسانه هاي غربي است.آن چنان که اين رسانه ها درباره تحولات سوريه تنها به خبرهايي درباره وضعيت حاکميت سوريه و نبردهاي ارتش مي پردازند.
سکوت خبري به همراه انتشار جهت دار اخبار!
در اغلب گزارش هاي آنها ارتش در نهايت با تاکتيک هاي گزارش‌هاي خبري، مسئول همه مشکلات سوريه شناخته شده و هدف اتهام قرار مي گيرد.در اين بين آنچه اهالي رسانه را به شدت متعجب ساخته،عدم پخش تصاوير جنايت گروه هايي همچون داعش در رسانه هاي غربي است. تصاويري که نمونه هاي آن به صورت بي شماري در فضاي مجازي منتشر شده اما رسانه هاي غربي ظاهرا علاقه اي به نمايش آنها ندارند.
فرهاد بزرگمهر،استاد دانشگاه وکارشناس ارتباطات در اين باره مي‌گويد: معمولا اين گونه تصاوير، علي رغم توحش و درجه سني بالا در شبکه هاي ماهواره اي از مخاطب خوبي برخوردار هستند.آن چنان که بسياري از مخاطباني که توان رواني پاييني هم دارند براي چند لحظه اي آنها را تماشا مي کنند.حال با توجه به اين حجم مخاطب اينکه چرا رسانه‌هاي غربي اين تصاوير را پخش نمي‌کنند و به نوعي از جلب مخاطب به اين بهانه چشم پوشي مي‌کنند جاي تعجب دارد.به نظر مي رسد که سياست رسانه اي خاصي در ميان است.
سکوت رسانه اي و فريب مخاطب
اين پژوهشگر رسانه درباره سياست خاص رسانه اي مي‌افزايد:رسانه‌هاي غربي همچون بي بي سي ،سي ان ان،رويترز و... در مرحله اول تلاش مي‌کنند تا خود را منبع خبرهاي سوريه نشان دهند.آن چنان که در مدتي معين اين را به مخاطب القا مي کنند که هر چه در سوريه رخ دهد از طريق اين رسانه ها پوشش داده مي شود. هدف از اين تاکتيک اين است که در دراز مدت توجه کامل مخاطب را به سمت اين رسانه ها جلب کنند و سپس برخي اخبار را به مخاطب منتقل نکنند،دراين صورت است که مخاطب احساس مي کند، چنين اتفاقاتي در سوريه رخ نمي دهد.اين به معني سانسور پنهان است.
صحبت هاي اين استاد دانشگاه در شرايطي است که بسياري از کارشناسان سياسي، شکل گيري و نفوذ گروه هايي مانند داعش را نتيجه عملکرد و دخالت هاي غرب در سوريه عنوان مي کنند واين مسئله از لحاظ رسانه اي مي تواند پيوند قوي با موضوعي مثل عدم نمايش رفتارهاي گروه هايي همچون داعش داشته باشد.
فرهاد بزرگهر،کارشناس رسانه در ادامه خاطر نشان مي سازد: پنهان‌نمايي نتايج رفتارهاي غرب، در رسانه هاي اين کشورها معمولا به امري متداول تبديل شده است.به عنوان نمونه سانسور اتفاقات دوران تحريم عراق يا ناامني‌هاي پس از حمله به عراق از ديگر نمونه هاي اين مسئله محسوب مي شود.درباره سوريه ماجرا کمي متفاوت است.چرا که رسانه‌هاي غربي در سال هاي اخير شکل خاصي از پوشش رسانه اي را اعمال کردند.پوشش رسانه اي که به شدت برنامه ريزي شده وآميخته با سياست بود.تلاش براي توليد مستندهاي کوتاه و گزارش هايي که ايران را يکي از مشکلات اصلي بحران سوريه معرفي کند و يا سعي در بي طرف نشان دادن کشورهاي غربي از مهم ترين محورهايي بود که اين رسانه ها در مورد پوشش خبري تحولات سوريه مد نظر دارند.
تاکتيک تازه چه خواهد بود؟
علاوه براين مسائل به نظر مي رسد که فضاي اين رسانه ها به تدريج به سوي جداسازي اين گروه ها از غرب گام برمي دارد.
بزرگمهر، کارشناس ارتباطات دراين باره مي افزايد:اتخاذ اين سياست رسانه اي به اين دليل است که رسانه هاي غربي ديگر توانايي مقاومت در برابر پخش متعدد تصاوير در فضاي مجازي را ندارند.چرا که اين رسانه ها نمي توانند براي هميشه تصاوير جنايات داعش را در حالي نشان ندهند که سايت هاي مختلف و رسانه هاي مستقل دنيا آنها را به نمايش مي گذارند.به هر صورت اين فشار رسانه هاي ديگر در جايي موثر افتاده،آن چنان که رسانه هاي غربي سعي دارند که به سرعت به مخاطب اين مسئله را منتقل کنند که کشورهاي غربي نقشي در به وجود آمدن گروهي مانند داعش نداشته اند.
اين مدرس دانشگاه در پاسخ به اين سوال که واکنش بعدي اين رسانه‌ها دراين باره چه خواهد بود مي گويد:ممکن است اين رسانه ها از اين پس روي به پخش محدودي از جنايت هاي داعش آورند.چرا که عدم نمايش آن بيش از اين به دليل فشار افکار عمومي امکان پذير نيست.اما قطعا اين نمايش همراه مي شود با پخش موجي از محکوميت هاي اين جنايت ها از سوي مقامات غربي!به طوري که اين اظهارات به صورت گسترده اي از سوي اين رسانه‌ها پوشش خبري داده مي شود.همه اينها دراين جهت است که ذهن مخاطب از مسئول بودن غربي ها در به وجود آمدن گروه هايي مانند داعش و نقش آنها  در سوريه منحرف شود.
موج تازه اسلام هراسي پس از محکوميت داعش
در اين ميان به نظر مي رسد که هم در شرايط فعلي وهم در ادامه اين وضعيت در رسانه هاي غربي نوعي موج اسلام هراسي به راه خواهد افتاد.
فرهاد بزرگمهر،استاد دانشگاه و کارشناس ارتباطات دراين باره عنوان مي کند:اسلام هراسي رسانه هاي غربي که نيز جزو همان تاکتيک انحراف افکار محسوب مي شود.آن چنان که اين رسانه ها سعي دارند براي جلوگيري از انديشيدن مخاطب به مسئوليت کشورهاي غربي در فاجعه اي که امروز سوريه رخ داده،مسائل را به سوي اسلام سوق دهند.به اين ترتيب آنها تلاش مي کنند تا تمام اين رفتارها در چشم مخاطب را نوعي رفتار اسلاميزه نمايش دهند.
اين استاد دانشگاه در ادامه خاطرنشان مي‌کند که بسياري از اين رسانه ها در بحث اسلام هراسي مورد نظر خود،صحنه هاي تکبيرگويي افراد اين گروه ها را دائما به تصوير مي کشند.در واقع آنها سعي دارند تا عناصري تصويري براي ادعاي مستقل بودن اين گروه هاي تروريستي از کشورهاي غربي ايجاد کنند.به همين علت هم اسلام هراسي را بايد از اين پس به عنوان يکي از اهداف مد نظر اين رسانه ها در نظر گرفت و تاکيد کرد که رسانه هاي غربي پس از اينکه مجبور شوند جنايت هاي داعش را به تصوير بکشانند به سمت اسلام هراسي با حربه داعش خواهند رفت.